Onuncu yuzyila dayanan ve Istanbul daki bircok gorkemli Osmanli yapisindan bildigimiz Ermenilerin mimari dehasini yansitan Akdamar daki Surp Kac (Aziz Hac) Kilisesi nin restorasyonunda arzulanan amac hasil oldu mu? Sayet bu amac Amerikan Kongresi ndeki Ermeni soykirimi tasarisinin onunu kesmek idiyse bunu soylemek zor. Erivan ve Ermeni lobisi de zaten bu iki konu arasinda Ankara nin arzuladigi ilintinin kurulmamasi icin caba sarf ediyorlar Bu arada Turkiye nin yaratmaya calistigi hosgoru izlenimini de yine Turkiye nin sagladigi kozlarla gidermeye calisiyorlar. Bunlarin basinda da sunlar geliyor: - Kilisenin adi Aziz Hac olmasina karsin gecmisteki fotograflarinda acikca gorulen kubbe ustundeki hac konamadi. - Kiliseyle ilgili olarak yapilan aciklamalarla konusmalarda bu yapinin Ermeni kimligini yansitan herhangi bir ifade kullanilmadi. - Ermenistan dan gelen heyete konusma yapma sansi taninmadi. - Acilis toreni hosgoru ornegi olarak yansitilmaya calisilmasina ragmen kapali olan sinir kapisi Ermeni heyeti icin bir gunlugune dahi olsa acilamadi. Ermenistan ikna etmeli Ermenistan Disisleri Bakanligi sozcusu Vladimir Karapetyan da zaten kilisenin restorasyonunu cok guzel olarak tanimlamasina ragmen bu acilisin ABD Kongresi nde Ermeni soykirimi tasarisinin gorusulecegi siraya rastlamasinin tesaduf olmadigini belirtti. Yukarida siraladigimiz noktalara da isaret ederek sunlari soyledi: Ermenistan uluslararasi camiadan munferit sembollerle ve jestlerle yetinmeyip acik sinirlar ve normal iliskiler konusunda Turkiye yi ciddi bir surece girmesi icin ikna etmesini istiyor. Bu kosullarda acilis torenine Ermenistan dan alt duzeyde olsa bile bir heyetin nicin katildigi sorusuna Ermeni Disisleri Bakani Vartan Oskanyan in verdigi yanit ise soyle: Orasinin bir Ermeni kilisesi oldugunu gostermek ve Turkiye nin propaganda oyununa gelmemek icin katilmamiz sartti. Bu sozlerin ozellikle Batili ulkelerde yankilanacagi kesin. Zira yalniz Bati kamuoyu degil dunya kamuoyu -bir iki istisna disinda- Ermeni konusu gundeme geldiginde Turkiye yi degil Ermenileri dinliyor. Ayin talebi ve siyasi konjoktur Nitekim Bati basininda bu konuda cikan yorumlarda Turkiye nin neyi yaptigi degil neyi yapamadigi konusunun daha cok islendigi goruluyor. Uzerinde durulan diger konular arasinda Ermeni Patrigi Mesrob Mutafyan in yilda bir kez dahi olsa kilisenin ayine acilmasi talebi ve Erivan in Dogu Anadolu daki diger Ermeni kalintilarina da sahip cikilmasi arzusu yer aliyor. Mevcut toplumsal haletiruhiyemiz ve icinde bulundugumuz keskin siyasi konjonktur dusunuldugunde bunlarin Turkiye tarafindan yerine getirilebilecek seyler olmadigi asikâr. Bu durumda Aziz Hac Kilisesi nin restorasyonu Turklerin hosgorusunu sergilemek yerine dunyanin dikkatini Ermeni meselesi uzerine daha da cok cekmeye mi yaradi? sorusu akla dogal olarak geliyor. Kanimca bunun gibi iddiali jestlere soyunulacaksa bunun ya eksiksiz yapilmasi ya da hic yapilmamasi gerekiyor. Bu olaydan cikan bir ders varsa o da bu. sidiz@milliyet.com.tr