Temsilciler Meclisi nin baglayici olmayan kararlari genelde ciddiye alinmasa da gundemdeki Ermeni soykirimi karari onemli: Bu tur kararlari onemsememeyi ogrenmemis gorunen Turkler ABD ye destegi kesebilir karar milliyetciligi guclendirerek Turkiye deki secimlere de yansiyabilir Baglayici olmayan bir karar gercekten onemli midir? Bu tur kararlarin cogu hedef aldiklari ozel cikarlarin sahipleri disinda kalan kisilerce onemsenmez. ABD Temsilciler Meclisi nin Irak la ilgili son karari bile hem Baskan Bush hem de savas karsiti Demokrat lider John Murtha tarafindan dikkate alinmadi. Yine de Osmanli Imparatorlugu nda 1915 ten baslayarak yapildigi soylenen bir soykirim dan soz eden ve onumuzdeki ay oylanmasi beklenen baglayici olmayan Temsilciler Meclisi kararinin ABD nin Turkiye yle iliskilerinde buyuk bir catlaga yol acma Turkiye de yaklasan secimlerin sonucunu degistirme ve Amerika nin Irak ve Iran dahil olmak uzere diger stratejik cikarlarini etkileme potansiyeli var. Yerel siyasetin calimi O zaman evet Demokrat vekil Adam Schiff in basini cektigi Ermeni soykirimi karari mantikli olsa da olmasa da onemli. Turkiye-Amerika iliskileri daha onemli konularla tika basa dolu olsa da Turkiye Disisleri Bakani Abdullah Gul gecen ay kararin aleyhinde lobi yapmak icin Washington da birkac gun gecirdi. Amerikali Yahudi kuruluslarindan dis politika yetkililerine kadar Turkiye nin Washington daki dostlari ve Bush un takimi da Capitol Hill de lobi yapiyor. Diger taraftaysa iyi orgutlenmis zengin ve 1.4 milyon gucundeki Ermeni lobisiyle yeni Temsilciler Meclisi Baskani Nancy Pelosi de dahil olmak uzere guclu dostlari var. Iste karsinizda sadece Washington da yasanabilecek bir tartisma; sacmalik ve ahlaki ciddiyetin secmenlerin ayartmasi ve uzak gecmisle onemli dis politika konularinin garip bir bilesimi. Ve bu sadece Amerika dan gorundugu kadari; Turkiye deyse olmak istedigi Batili demokrasiye daha cok benzeme surecindeki derinden milliyetci bir toplumun gecmisiyle barismaya yonelik acili mucadelesi goruluyor. Secmenlerin ayartmasiyla baslayalim: Los Angeles li bir Demokrat olan Schiff kendi secim bolgesinde Ermenilerin 1. Dunya Savasi nda Jon Turk rejimi tarafindan katledilmesini antik tarih disinda her sey olarak goren 70 bin-80 bin arasi Ermeni yasadigini acikca teslim ediyor. Yerel siyaset ayni zamanda neden son 20 yilda birkac defa kabul edilmeyen bir kararin bir anda boylesine onem kazandigini acikliyor: San Francisco lu vekil Nancy Pelosi nin de cok sayida Ermeni destekcisi var. Schiff le konusmamizda bana sunlari soyledi: Tasari hakkinda daha once hic tanik olmadigimiz bir hizlilik durumu var. Oylar orada komitede duruyor. Oylar hazir. Pelosi tasarinin gundeme getirilmesine izin verirse ki oyle yapacagi soyleniyor muhtemelen kabul edilecek. Tasarinin diliyse neredeyse komedi duzeyinde agir: Temsilciler Meclisi nin soykirimla ilgili 30 paragraflik bir dizi gercek buldugunu ilan ederek basliyor. Bunlar arasinda oldurulenlerin sayisi (1.5 milyon) ve sorumlularin cezalandirilamamasinin daha sonraki benzer zalimlikleri (sozgelimi Yahudi soykirimi) izah eden bir yani bulundugu yargisi da var. Bircogu hâlâ Irakli Siilerle Sunniler arasindaki farki bile bilmeyen 435 Temsilciler Meclisi uyesinin 92 yil once Turkiye nin kuzeydogusunda yasanan olaylarin Schiff versiyonunun Kongre nin tavir almasini gerektirdigini dogru duzgun olcup olcemeyecegini varin siz dusunun. Fakat tasarinin gecmesinin son derece ciddi sonuclari olabilir: En basta Turkiye nin guclu ordusu Irak ve Afganistan savaslarinda kilit rol oynayan Incirlik Hava Ussu nun kapilarinin kapatilabileceginin isaretlerini veriyor. Gul milliyetci bir dalganin Turkiye yi silip supurebilecegi ve hukumeti Irak i istikrara kavusturup Iran i dizginlemek konusunda Turkiye nin yardimina ihtiyaci olan ABD yle isbirligini azaltmak zorunda birakabilecegi uyarisinda bulunuyor. Yaklasan cumhurbaskanligi ve parlamento secimlerindeki adaylar ABD karsitligi konusunda yarisir hale gelebilir. Tartismayi Turkiye yapmali Bush yonetiminin ve Demokratlara meyilli siyaset uzmanlarinin tasariyi durdurmaya calismasi hic sasirtici degil. Ancak onlarinki de yarim yamalak bir caba. Neticede Turkiye disindaki tarihciler Ermenilere yapilanlarin soykirim sifatini hak ettigi konusunda neredeyse hemfikir. Kongre kendi bulgulari konusunda budalaca bir hal icinde gorunuyor olabilir fakat Turk siyaset sinifinin tarihle hesaplasmak ve kendi milliyetciligini yatistirmak konusunda suregiden yeteneksizligi belki de bu ulkenin en ciddi siyasi sorunu. Nobel odullu bir romancinin da aralarinda bulundugu onde gelen Turk aydinlari son yillarda Turkiye ye hakareti ki soykirimi sorgulamak da buna dahil suc sayan bir yasa maddesi uyarinca yargilandi. Ocakta taninmis Ermeni gazeteci Hrant Dink asiri milliyetci bir genc tarafindan olduruldu. Belki Turk tarihini tartismak Kongre ye dusmez Kongre belki bunu yanlis sebeplerle yapiyor. Ancak Turkiye arzu ettigi gibi istikrarli Bati tarzi bir demokrasi olacaksa Turk siyasetciler en azindan Temsilciler Meclisi nin baglayici olmayan kararlarina baska herkes gibi tepki gostermeyi yani onemsememeyi ogrenmek zorunda. (5 Mart 2007)