Pasajdan iceri girdi elindeki cismi kitapci dukkânina firlatti. Donup kacmaya basladi. Dukkânin icinde kulaklari sagir eden buyuk bir patlama duyuldu. Semdinli deki Umut Kitabevi nin sahibi patlamanin ardindan hem kosuyor hem de bagiriyordu: Bombaciyi yakalayin! Halk bombaciyi yakaladi. Bombayi atan Veysel Ates devletin istihbarat elemaniydi. Ates hem devlete muhbir olarak calisip hem de yasadisi eylemlere karisan ne ilk kisiydi ne de son. Bu sahislardan kamuoyunun son tanidigi Hrant Dink cinayetinin ardindan tutuklanan Erhan Tuncel. Katilleri muhbir sakladi Muhbirlik konusunu tartismaya acan olaylardan birisi 3 Haziran 2005 te Kilis te yasandi. 15. Donem CHP Gaziantep Milletvekili ve eski Kilis Belediye Baskani Ekrem Cetin ile oglu Cahit Cetin Kilis teki bir lokantada yemek yerken olduruldu. Ekrem ve Cahit Cetin i olduren tetikcilerin olayin ardindan Mustafa Demir adli sahsin evinde saklandigi belirlendi. Suriye uyruklu Demir in Jandarma Istihbarat Teskilati (JIT) muhbiri oldugu ortaya cikti. Jandarma cinayete yardim ve yataklik etmekten 25 yil hapse mahkûm edilen Demir i muhbir olarak kullandigini kabul etti. Semdinli deki Umut Kitabevi ne yonelik bombali saldirinin ardindan yine bir JIT muhbiri cikti. Seferi Yilmaz a ait kitabevine 9 Kasim 2005 te iki adet el bombasi atarak bir kisinin olumune neden olduktan sonra vatandaslarca yakalanan Veysel Ates in PKK itirafcisi ve JIT muhbiri oldugu anlasildi. Jandarma kendisini muhbir olarak kullanan astsubaylar Ali Kaya ve Ozcan Ildeniz ile birlikte 39 yil 10 ay hapis cezasina carptirilan Veysel Ates i de muhbir olarak kullandigini kabul etti. Semdinli olaylarinda adi itirafci olarak gecen Orhan Tekin patlamalardan bir sure sonra Istanbul da 46 kilo 550 gram esrari piyasaya surme hazirligindayken yakalandi. Tekin in uzerinde yapilan aramada 27 Nisan 2006 tarihli Semdinli olaylariyla ilgili bir gazetede yayimlanmis Ses kaydi ciksin alnindan opecegim baslikli bir de kupur bulunmustu. Akil hocasi muhbir Hrant Dink suikastinin arkasindan ise Emniyet in bir muhbirinin adi gundeme geldi. Dink i 19 Ocak ta olduren Ogun Samast ve azmettirici Yasin Hayal le birlikte tutuklanan Erhan Tuncel in Trabzon Istihbarat Sube Mudurlugu nun muhbiri oldugu ortaya cikti. Hayal in akil hocasi oldugu belirtilen Tuncel su anda Emniyet Genel Mudurlugu Istihbarat Daire Baskani sifatiyla gorev yapan Ramazan Akyurek tarafindan Trabzon da gorev yaptigi sirada muhbirlestirilmisti. Emniyet ten sizdirilan bilgilerde Tuncel in son iki aydir teskilatla iliskisi kalmamistir denildi. Tuncel in Dink suikastini yaklasik bir yil once Trabzon istihbaratina ihbar ettigi; Trabzon un da bu bilgiyi Istanbul ve Ankara ya ilettigi; ancak gerekli onlemlerin alinmadigi da ortaya cikmisti. Zanlilarin polise verdigi ifadelere gore Tuncel ajan provokator olarak calismisti. Yani bir yandan Emniyet e ihbarda bulunurken diger yandan saldirinin gerceklestirilmesi icin calismaktan geri durmamisti. Hayal in tetikci olarak sectigi ilk isim Zeynel Abidin Yavuz un ifadeleri Tuncel in de isin icinde oldugunu gosteriyordu. ASALA nin Turk diplomatlarini hedef aldigi donemde MIT in ASALA ya karsi yurtdisinda gerceklestirdigi ortulu operasyonlarda organize suc lideri ulkucu Alattin Cakici yi kullandigi ortaya cikmisti. Susurluk skandalinin ardindan Meclis Susurluk Komisyonu na bilgi veren donemin Emniyet Istihbarat Daire Baskan Yardimcisi Hanefi Avci Cakici MIT in adamidir. MIT teki en siki adami Yavuz Atac tir. Yurtdisi cikislarina ve girislerine yardimci olunuyor demisti. Eski MIT Kontrteror Daire Baskani Mehmet Eymur de ayni komisyona verdigi ifadede Cakici MIT in elemanidir demisti. Kirmizi pasaportlu Cakici Bir onceki MIT Mustesari Senkal Atasagun MIT artik Cakici gibi eleman kullanmiyor demesine ragmen Cakici nin MIT le iliskisinin kesilmedigi anlasilmisti. Alaattin Cakici 1999 da Fransa da yakalandiginda uzerinden diplomatlarin kullandigi kirmizi pasaport cikmisti. Cakici pasaportu Pekin de gorev yapan Yavuz Atac tan almisti. Cakici 2005 yilinda Avusturya da yakalandiginda da uzerinden eski MIT ci Faik Meral adina duzenlenmis yesil pasaport cikmisti. Susurluk kazasinda polis sefi Huseyin Kocadag ile ayni arac icinde olen Abdullah Catli devletin kullandigi isimlerin en unlulerinden. Catli bir yandan yedi TIP linin olduruldugu Bahcelievler katliamindan oturu aranirken diger yandan devlet hesabina calismis yesil pasaport tasimisti. 12 Eylul cuntasi doneminde yildizi parlayan Catli nin devlet icin calisirken kendi hesabina da calistigi kumarhaneler krali Omer Lutfu Topal in once haraca baglayip sonra oldurdugu MIT muhbiri Tarik Umit i oldurup cesedini kaybettigi iddia edildi. Catli elde ettigi resmi guvence sayesinde is dunyasinda cirit atarken Yesil kod adli Mahmut Yildirim da hem tipini begenmedigi insanlari olduruyor hem de bir telefonla dogulu isadamlarindan yuzbinlerce dolar harac aliyordu. Adana da gerceklestirilen Matador Operasyonu nun saniklarindan uyusturucu kacakcisi Urfi Cetinkaya nin avukati Mehmet Sayis in oldurulmesi emrini veren Cengiz Ilhantekin de polis muhbiri ydi. PKK itirafcilari da devletle girdikleri iliskilerde bir yandan operasyonlar yaparken diger yandan kendilerine calistilar. Bursa Il Jandarma Komutani Albay Aydin Yesil ile Uzman Cavus Taskin Akyuz un yani sira bir emniyet amiri ile 4 polis memuru harac almak amaciyla bir oto gelerisine yapilan baskinda uc kisinin oldurulmesi suclamasiyla yakalanmisti. Bu kadar resmi gorevlinin arasinda cetenin liderligini PKK itirafcisi Ahmet Karakas ustlenmisti. -------------------------------------------------------------------------------- Muhbiri tutan da sorumludur Hukukcular suca karisan muhbirleri kullanan kamu gorevlilerinin de suclu sayilmasi gerektigini soyluyor. Avukat Ergin Cinmen: Emniyet Teskilati Yasasi na gore polisin muhbir calistirma yetkisi var. Ancak muhbirin baska suclara karismasi durumunda onu bir bicimde calistiran ya da calismasina goz yuman kamu gorevlisinin de sucudur bu. Abdullah Catli ve onun gibilerini bu islerde kullanan devlet memurlari hakkinda hicbir islem yapilmadi. Umursamazlik artarak devam ediyor. Susurluk surecinde bunlara musahama edildi. Hrant Dint suikastinde de muhbirin cinayeti kolaylastiran kisi oldugu anlasiliyor. Muhbiri kullanan kisilerin sorusturmadan gecmesi gerekiyor. Devlet seffaf olmali Avukat Bahri Bayram Belen: Muhbir eylemi programlamadigi azmettirmedigi ve eyleme katilmadigi surece cezalandirilmaz. Muhbirin gorevi kenarda durmak bilgi almak ve bilgilendirmektir. Ancak eyleme katilirsa muhbir oldugu icin yargilanmaktan kurtulamaz. Hukuk devletinde hicbir zaman devletin menfaatine dahi olsa muhbirler suc islemek icin kullanilamaz. Islenen sucla devlet gorevlisinin baglantisi saptanirsa muhbirle birlikte o da yargilanir. Muhbirin suc islemek icin kullanilmamasi icin devletin seffaf olmasi gerekiyor. -------------------------------------------------------------------------------- Istihbaratciya zimmetleniyor Muhbir calistirmayla ilgili yasal prosedur soyle isliyor: MIT JIT ve Emniyet kendi yasalarinda ve yeni TCK da istihbarat calismalarini duzenleyen maddelere dayanarak hazirladiklari gizli yonetmeliklere dayanarak muhbir calistiriyor. Suc orgutlerinin icinden ikna edilen kisi merkezin onayiyla muhbir yapilabiliyor. Bir istihbaratciya zimmetlenen her muhbire bir kod numarasi veriliyor. Sadece zimmetlendigi istihbaratciyla baglanti kuran muhbirin getirdigi bilgilere iliskin yazismalarda sadece kod numarasi yaziliyor. Muhbirlere getirdikleri bilgi karsiliginda ortulu istihbarat odeneginden para veriliyor. Muhbire verilecek para getirdigi bilginin onemine ve maddi durumuna gore belirleniyor. Muhbirler MIT JIT ve Emniyet adina icinde bulunduklari orgut ve cetelerin isledikleri suclardan sorumlu tutulmuyor. Muhbirler orgut adina bir suc ya da orgut disinda baska bir suc islerlerse yargilaniyor ve muhbirlikten atiliyor. Muhbirlige son verme de yine merkezin onayiyla yapilabiliyor. Istihbarat orgutleri muhbir olarak kullanmak istedikleri kisiyi korkutarak ya da parayla ikna ediyor.