Fener Patrikhanesi nde yaklasik 3 saat 40 dakika suren ayinin sonunda Papa ve Patrik birlikte bahceye gecti. Ikili Vatikan bayragi ve Patrikhane flamasi asili ciceklerle donatilmis balkondan ayine katilan 500 kadar Katolik ve Ortodoks u selamladi. FOTOGRAF: AP Katolik dunyasinin ruhani lideri Papa 16. Benediktus ile Fener Rum Patrigi Bartholomeos Istanbul da Dogu-Bati kiliselerinin birlikteligi icin en guclu mesaji verdi. Hiristiyanligin bolunmus olmasini skandal olarak niteleyen iki lider ortak deklarasyon imzalayarak dinler ve kiliselerarasi diyalog icin ortak calisma karari aldi. Turkiye ziyaretinin tarihini patrikhanenin kurucusu Aziz Andreas adina kutlanan gune denk getiren Papa Katoliklerle Ortodoslarin yakinlasmasi yolunda en buyuk adimi atti. Papa Istanbul daki ikinci gununde Fener Rum Patrikhanesi ni ikinci kez ziyaret etti. Ortodoks ve Katoliklerin aralarindaki doktrinel farkliliklar nedeniyle birlikle ayin duzenlemeleri hatta bazi dualari bile birlikte okumalari yasak oldugundan ayini Bartolomeos yonetti Benediktus da izledi. Bartholomeos Aya Yorgi Kilisesi ndeki patrik tahtinda Benediktus da tam karsisinda konuk tahti nda oturdu. Sevgi kucaklasmasi Papa ile Patrigin imzaladigi deklarasyonda Avrupa nin Hiristiyan degerlerinin korunmasi gerektigine dikkat cekildi. FOTOGRAF: REUTERS Dogu kilisesinin kurucusu havari Andrea ile bati kilisesinin kurucusu havari Peter kardestiler. Bu nedenle hem Papa hem Patrik konusmalarinda bu iki havarinin kardesligini vurguladi. Bartholomeos Benediktus icin Burada bulunmanizi Tanri nin lutfu sayiyoruz dedi. Ayin sirasinda Birbirimizi sevelim birlik icinde olalim ilahisi okunurken Papa da Patrik de oturduklari yerden kalkip kilisenin ortasinda birbirlerine sarildilar. Boylelikle iki dini lider arasinda sevgi kucaklasmasi yapildi. Benediktus kutsal ruh ifadesinin tanimi hakkinda Katolik ile Ortodoks kiliseleri arasinda farkliliklar bulunan Yaraticim duasini yazildigi dilde yani eski Yunancada ikinci kez okudu. Papa bir ilki gerceklestirerek Rumca dua da okudu. Kiliselerin birligi icin daha once atilan adimlara dikkat ceken 16. Benediktus 1979 da Papa 2. Jean Paul un Patrik Bartholomeos la gorusmesinden soz ederken patrik icin ekumenik sifatini kullandi. Papa Hiristiyan dunyasindaki bolunmeleri skandal olarak niteleyip bunun Incil i mujdelemenin onundeki en buyuk engel oldugunu belirtti. 500 kisinin katildigi ayin 3 saat 40 dakika surdu. Ayinin sonunda Patrik Papa ya iki yuzyil once yazilmis altin kaplamali bir kitabi mukaddes hediye etti. Papa nin armagani ise altindan yapilmis kutsal bardakti. Kilisedeki ayin bittiginde Papa ile Patrik Fener Patrikhanesi nin birinci katinda bulunan ciceklerle donatilmis ve Vatikan ile Patrikhane amblemlerinin asili bulundugu balkondan toreni izleyenleri selamladilar. Alkislar arasinda Benediktus da Bartholomeos da izleyenleri takdis ettiler. Viva Papa ve Aksios (mertebesine layik) tezahuratlari duyuldu. Patrikhane avlusunda bulunanlar arasinda aglayanlar vardi. Ardindan Bartholomeos Benediktus un elini tutarak havaya kaldirdi. Bu tum anlasmazliklara ve farkliliklara ragmen iki kilise arasindaki birlik isareti olarak yorumlandi. * * * * * * * * * * Bildiride ne denildi? ISTANBUL - Iki dini liderin imzaladigi deklarasyona gore 1054 yilinda ayrilan Dogu (Istanbul) ve Bati (Vatikan) kiliseleri arasinda diyalog siklastirilacak ortak yanlar on plana cikarilarak tesvik edilecek. Ancak birlesme hatta iki kilisenin ortak ayinler duzenlemeleri bile henuz cok uzak bir vizyon. Benediktus ile Bartolomeos birlesmeye degil birliktelige agirlik verecekler. AB ye ozel vurgu Deklarasyonda iki kilise arasindaki diyalogun baslatildigi 1964 yilindan bu yana olan gelismelerin onemine deginildi. AB ye de yer verilen deklarasyonda dini hurriyetlere insan haklarina saygidan bahsedildi. Azinliklarin kulturel ve dini ozelliklerinin korunmasinin onemine isaret edildi. Deklarasyonda Avrupa diger dinlere ve bunlarin medeniyete katkilarina aciktir. Avrupa tarihine saygiyi ve yarinin Avrupasi nin medeniyetini ve insan iliskilerinin kalitesini guvence altina almak icin Hiristiyanlik kok gelenek ve degerlerini korumaliyiz denildi. Ortadogu da baris isteyen Papa ile Patrik Tanri nin adina masum insanlarin ol-durulmesi Tanri ya ve insan onuruna hakarettir dedi. * * * * * * * * * * Iki kilise arasindaki diyalog 42 yildir suruyor ISTANBUL- Dogu ve Bati kiliseleri 1054 yilinda bolundukten sonra birbirlerine lanet yagdirdi. Patrik Atenagoras ve Papa 6. Paul Ortodoks ve Katolik kiliselerinin ayrilmasiyla sonuclanan 1054 teki Iznik Konseyi nin 910. yildonumunde (1964) diyalog baslatma karari aldi. Istanbul Kilisesi nin kurucusu ayni zamanda Roma Kilisesi ni kuran Aziz Petrus un agabeyi olan Aziz Andreas yortusunda ortak ayin yapilmasi kararlastirildi. Ilk ayin icin 1967 yilinda Papa 6. Paul Istanbul a geldi. 1979 yilinda da Papa 2. Jean Paul ayin icin Istanbul daydi. Iki kilise arasinda doktrinsel olarak buyuk ayriliklar var. Katolikler Papa yi hatasiz Hazreti Isa nin vekili ve Kainat kilisesinin en buyuk ruhani lideri olarak niteliyor. Ortodoksluk icin 16. Benediktus sadece Papa Bati kilisesi patrigi ve Roma Baspiskoposu. Bir baska onemli ayrilik ise kutsal ruh un tanimi. Ortodokslar icin baba (Tanri) oglu (Hazreti Isa) ve guvercin sekilli kutsal ruh bir butundur . Katolikler icin kutsal ruh sadece baba ve oguldan ibaret. Istanbul un rutin cilesi Istanbul da trafik cilesi dun de surdu. Mecbur kalmadikca trafige cikmayin uyarisina karsin icinde tek kisinin bulundugu cok sayida otomobil vardi. Papa nin guzergâhi uzerindeki yollar kapatilinca vatandaslar saatlerce yolda kaldi. FOTOGRAF: GURSEL ESER / AA * * * * * * * * * * Camide muftuyle beraber huzur durusu ve dua Papa Muftu Cagrici ile birlikte huzur durusu nda bulunup dua etti. FOTOGRAF: SALIH ZEKI FAZLIOGLU / AA ISTANBUL - Katolik dunyasinin ruhani lideri Papa 16. Benediktus Turkiye gezisinin son duragi Istanbul da Islam dunyasina tarihi bir jest yapti. Papa Sultanahmet Camii nde Istanbul Muftusu Mustafa Cagrici ile birlikte huzur durusu nda bulunarak dua etti. Dua sonrasi istavroz cikarmamasi dikkat ceken Papa tarihte cami ziyaretinde bulunan 2. papa oldu. Papa 16. Benediktus u dun aksam saat 17.00 de Ayasofya ya girisinde Istanbul Valisi Muammer Guler ve Muze Muduru Ahmet Haluk Dursun karsilandi. Yaklasik yarim saat suren muze ziyareti suresince kendisine Muze Muduru Ahmet Haluk Dursun bilgi verdi. Papa muze defterine Italyanca Farkliliklar icerisinde karsimizda hep tek Tanri ya inanc buluyoruz. Tanri bizi aydinlatsin sevgi ve barisin yolunu bulmamizi saglasin yazdi. Vali Guler Papa ya bir cini vazo hediye ederken Papa tesekkurlerini Kisa surede cok sey ogrendim sozleriyle sundu. Ayasofya dan cikip zirhli aracla hemen Sultanahmet Camii ne giden Papa nin bu ziyaretinin her karesi tarihi nitelik kazandi. Papa camiye esas giris olan Roma devrinden kalan hipodrom tarafindaki avlu ana giris kapisindan girdi. Papa 16. Benediktus u burada Il Muftusu Mustafa Cagrici ve Eminonu Ilce Muftusu Muharrem Bilgic karsiladi. Papa camiye giriste ayakkabilarini cikartti. Cagrici caminin en kutsal yeri olan mihrab ve minberin onune geldiginde Papa 16. Benediktus a 30-40 saniye surecek huzur durusu davetinde bulundu. Davete katilan Papa Cagrici ile kibleye donerek ellerini bel hizasinda kavusturdu ve bir sure dua etti. Duayi disarida kurulan ekrandan izleyen yabanci gazeteciler alkis tutarken Turk bayragi sallayan Papa simdi Istanbullu oldu yorumunu yapti. Turkiye deki Katolik cemaatinin hukuk sozcusu Kezban Hatemi Papa nin bu jestiyle ilgili Radikal e su bilgiyi verdi: Ibadete baslangic Allah la irtibat kurmak anlamina gelir. Butun dinlerde vardir. Hiristiyanlar da da Muslumanlar dakine benzer sekildedir. Papa nin huzur durusu sirasinda istavroz cikarmamasi ise dikkat edilmesi gereken bir ayrinti. 2. Jean Paul de camiye gitmisti Ayasofya da Papa ya Muze Muduru Haluk Dursun ile Vali Guler eslik etti. FOTOGRAF: TOLGA ADANALI / AA Ziyaretin sonunda ise Muftu Cagrici Papa ya guvercin seklinde besmele iki zeytin dalinin bulundugu cini mozaik ve Kiz Kulesi nin portresini verdi. Papa ise kendisini agirlayanlara her zaman oldugu gibi madalyon takdim etti. Papa nin Sultanahmet teki duasini uluslararasi haber ajanslari flas gelisme olarak dunyaya duyurdu. Fransiz haber ajansi AFP Papa nin Muslumanlara buyuk bir jestte bulundugunu kaydetti. Daha once de Papa 2. Jean Paul 2000 yilinda gittigi Sam da Emevi Camisi nde ortak bir ayin duzenlemis tipki Muslumanlar gibi dua etmisti. * * * * * * * * * * Tercihi Osmanli usulu kuzu incik Patrikhane deki ayin sirasinda helikopter ve sahil guvenlik botlari da guvenligi saglarken Emniyet Muduru Celalettin Cerrah Onlemler asiri degil dedi. Ayasofya Muzesi nin minarelerine keskin nisanci ozel timler yerlestirildi. Sultanahmet te okuldan cikan ogrenciler gecislerine izin verilmeyince agladi. Polis ogrencileri teskin etmeye calisti. Papa Ayasofya cikisinda AKP Istanbul Milletvekili Lokman Ayva ile gorustu. Ayva nin ozurlulerin sorunlari hakkinda bir mektup verdigi Papa Butun toplumun engellileri kabul etmesi icin calisiyoruz dedi. Papa Ayva ile gelen engelli cocuklari yanaklarindan oksadi. Papa Ermeni Patrikligi ni ziyaret etti Ermeni Patrigi 2. Mesrob la birlikte Kelam Toreni ayinini yonetti. Papa Vatikan in Istanbul Temsilciligi nde sirasiyla Suryani Ortodoks Cemaati ruhani lideri Yusuf Cetin ile Turkiye Musevileri Hahambasi Ishak Haleva yi kabul etti. Papa daha sonra Katolik cemaati temsilcileriyle yemek yedi. Ana yemek olarak firinda bildircin tatli olarak cikolata ve dondurmali ozel bir tatli secen Papa ara sicak olarak Osmanli mutfagindan kuzu incik tercih etti.