Agop Hacikyan in Jean-Yves Soucy ile birlikte kaleme aldigi Gunes O Yaz Hic Dogmadi Ermeni sorununun farkli bircok boyutuna sogukkanlilikla bakiyor Gunes O Yaz Hic Dogmadi Agop Hacikyan in Jean-Yves Soucy ile birlikte kaleme aldigi bir roman ve 1915 yilinda yasanan Ermeni Trajedisini konu ediniyor. Romanin ozelligi Franz Werfel in kitabi Musa Dag inda 40 Gun den sonra Bati dillerinde yazilmis en basarili sadece siyah ve beyazdan olusmayan dengeli ve son derece surukleyici bir oykuye sahip bir roman olarak kabul edilmesi... Roman Kanada da bestseller oldu ki bu Werfel in kitabindan bu yana ilk kez yasanan bir olaydi. Dunya basininda kitap hakkinda onlarca yazi cikti. Kitabin bir televizyon dizisine donusturulmesi de gundeme geldi. Roman Ingilizce Almanca Italyanca Ispanyolca dahil bircok dile cevrildi. Turkceye de cevrilmesi cok onemli bir olay. Romanin iki karakteri olan Vartan ve Maro nun roman boyunca sag kalmayi basaran ama nice acilarla dolu oluslari ve birbirlerine ulasmaya calismalari romana ayni zamanda cagdas bir Leyla ile Mecnun oykusu ozelligi katiyor. Bu yaniyla Dogu edebiyatinin bir boyutu da Bati ya tasinmis oluyor. Iki kahramanin birbirine ulasmaya calismalarinin oykusu ardinda koskoca bir insanlik trajesisinin Ermeni soykiriminin acilari celiskili ozellikleri adeta bir fresk gibi resmediliyor. Musa Dag inda 40 Gun deki gibi Hacikyan in kitabinin ana karakterlerinden biri olan Vartan da savas patlak verdiginde Osmanli ordusunda subay olarak gorevli. Osmanli ordusundaki Ermeni subaylar olgusu hic arastirilmamis bir alan... Enver Pasa Allahuekber Daglarinda kahramanca carpisan Ermeni askerlerini oven ozel bir bildiri yayimlamisti. Canakkale savaslarinda olen Ermeni askerleri yeni yeni ortaya cikiyor. Su siralarda bunlardan biri olan ve 1918 yilinda savas bitene kadar vecibesini yerine getiren Dr. Garabet Haceryan in 1922 Izmir Guncesi yargilama konusu. (Bir Ermeni Doktorun Yasadiklari Dora Sakayan Belge Yayinlari 2005). Ote yandan bu askerlerin aileleri de surgun yollarina dusurulurken Ermeni askerlerinden olusturulan ozel taburlar once yol yapiminda calistiriliyor sonra kiyima ugruyorlardi. O donemin yasal Ermeni partileri Tasnak Partisi Ermeni Patrikligi bir kiyima gerekce saglamamak icin Ermeni halkini yurttaslik gorevlerini yerine getirmeye cagirmisti. Ama bu durumu degistirmedi. Ermeniler yasadiklari ve carpisan iki imparatorlugun arasinda sikisti kaldi. Sonucta binlerce yildir kendi vatanlarinda yasayan bir halk kendi cografyasindan adeta kazindi her seyi ile. Toplumlar arasi nefret Hacikyan sorunun farkli bircok boyutuna sogukkanlilikla bakmayi basariyor. Romaninda sadece kiyimcilar degil Ermenileri kurtarmaya calisan bu ugurda canini veren insanligini yitirmemeyi basaran kisiler de var. Bin yildir bir arada yasamis iki halki birbirinden ayirmak da o kadar kolay degil. Ermeni devrimcilerinin acmazi da sergileniyor basariyla Sivas ta yasananlardan kalkinarak. Bir feleketin uzerlerine geldigi acik. Direnmek kendi halkini savunmak gerek. Ama bunu yapsaniz da bu yine kiyim icin ek bir gerekce oluyor. Ote yandan kitapta iki toplum arasinda nefretin nasil buyutuldugunun bir linc kulturunun koklerinin nasil atildiginin da ipuclarini bulabilirsiniz. Agop Hacikyan Istanbullu. Cevat Capanlar Moris Fahrilerle birlikte okumus Robert Kolej de. Turk ordusunda yedek subaylik yapmis hem de tam 1955 6-7 Eylul olaylari sirasinda Izmir deki NATO Karargâhi nda... Bu tarihten itibaren Turkiye de ortamin azinliklar acisindan her gecen yil daha bogucu bir hal almasi sonucu o da yurt disinda yasam olanaklari aramaya yonelmis. Lenguistik ve edebiyat kurami alanlarinda yogunlasan bir bilim adami bir akademisyen olmus. Kapsamli bir Ermeni Edebiyati Antolojisi de dahil akademik yayinlari yaninda bir cok roman ve oykusu de var. Yasaminda doktora yaptigi Ingiltere arastirmalarini surdurdugu Fransa deneyimi bulunmakta. Ve nihayet Kanada da Harp Akademisinde ogretim uyeliginden emeklilik... RAGIP ZARAKOLU: Uluslararasi PEN Turkiye Merkezi Sekreteri TYB Yayinlama Ozgurlugu Komitesi Baskani GUNES O YAZ HIC DOGMADI Agop Hacikyan Jean-Yves Soucy ceviren: Zekiye Hasancebi Pencere Yayinlari 2006 684 sayfa 30 YTL.