Nobel edebiyat odulunun Orhan Pamuk a verilmesinin ardindan Turkiye yaygin bir psikolojik rahatsizlik geciriyor. Kendisini temsil etmedigini kendisine ait olmadigini dusundugu bir yazarin simdi Turkiye’yi uluslararasi sanat dunyasinda tasimasi bircok insani bayragi elinden alinmis kucuk cocuklara cevirdi. Biz o bayraklari hep birlikte sallamayi birlikte marslar soylemeyi vatandas olma halinin dogal gostergesi sandigimiz icin bayragi alip evirip cevireni niye boyle davrandigimizi sorgulayanlari yadirgiyoruz. Ne var ki sanatci denen insan kategorisi tam da bu is icin var... Onlarin islevi kendilerinden ve yakin cevrelerinden hareketle urettikleri gozlemler vasitasiyla evrensel insan dogasina a dokunabilmeleri. Bunu milliyetci ve cemaatci bir bakisin icinde sikisip kalmis kisilerin anlamasi ve takdir etmesi beklenemez. Cunku soz konusu bakis kendisini biricik hale getiren yucelten ve boylece insanligin ortak birikiminden uzaklastiran bir zihniyetin sonucudur. Dunyanin hangi kosesinden ve hangi kulturden olursa olsun milliyetcilerin gercek insani meselelerle namuslu bir bicimde yuzlesmeleri son derece guc. Milli’ bakis cifte standardi olagan ve mesru hale getirir otekini anlamayi degil kendi kimliksel cikarlarimizi vurgular gercegin ne oldugunu anlamaktansa kendi gercegimizi nasil uretebilecegimizin ve bunu nasil baskalarina kabul ettirebilecegimizin pesine duser... Ote yandan buyuk’ vasfini tasiyan devlet adamlari ve siyasetciler milliyetciligin bu acmazinin farkindadir ve bu ideolojinin son kertede insani bir zaviyeden bakildiginda gayri mesru oldugunu da bilirler. Zamaninda De Gaulle’un dusuncelerini paylasmamasina karsin Sartre Fransa’dir demesinin onemi burda. Belki de De Gaulle kendisini buyuk’ yapacak firsati o an gormus ve kullanmistir. Cunku kendisini insanlik tarihinin sayfalarina olumlu bir sahsiyet olarak gecirecek soz buydu. Bu sozle Sartre Fransa ayarina yukselmedi aksine Fransa Sartre’in ayarina erismis oldu. Dolayisiyla akilli bir devlet adami olan De Gaulle kendi ulkesinin kalibresini daha ust noktalara tasidi. Bizde ise susan bir Cumhurbaskani var... Yakin kaynaklar bu sessiz tavrin son derece bilincli oldugunu” soylemisler. Herhalde kastedilen kelime bilerek’ olmaliydi cunku bilinc’ De Gaulle’de var olan ilave bir derinlik gerektirir ve bir Cumhurbaskani’nin kendi ulkesinin kalibresini yukseltecek boylesine onemli bir firsati elinin tersiyle reddetmemesi beklenir. Soylendigine gore Cumhurbaskani tarih bilinci devlet yonetme ilkeleri ve yuksek sorumlulugu” nedeniyle susmus. Buradaki tarih bilinci’ gercekte tarihte ne yasandigi degil milli tarih tezinin sahiplenilmesinden ibaret; devlet yonetme ilkesi’ resmi devlet tezinin fikir ozgurlugunden yaraticiliktan ve uluslararasi insani prestijden daha ustun oldugunu ima etmekte; yuksek sorumluluk’ ise resmi gorusun kiskacinda kalmis bir cumhurbaskanini akla getiriyor... Dendigine gore Cumhurbaskani’nin bu ulkede su kadar kisi olduruldu’ sozunu unutma luksu yokmus. Peki soz konusu olumlerin bizzat kendisini unutma luksu var mi? Orhan Pamuk’un Nobel edebiyat odulunu almasinin Turk devletini’ rahatsiz etmesi bu devletle toplum arasindaki celismenin gelecekte daha da artacagini gosteriyor. Cunku bu devlet anlayisi toplumu uluslararasi platformlara saygin bir bicimde tasiyacak vizyona sahip gozukmuyor. Sartre Fransa’dir” ama Pamuk gercekten de Turkiye degil… Cunku Turkiye daha o olgunluga gelemedi. Ali Bayramoglu konuya iliskin bir yazisinda Gurur duyulmasi gerekenden utanan bir zihniyetin hastalikli oldugunu’ soylemisti. Tersi de ne kadar dogru: Utanilacak olandan gurur duyan bir zihniyete ne demeli. Bu zihniyet Orhan Pamuk’u tasiyabilir mi?