Yabanci ulke parlamentolarinin Ermeni soykirimi ile ilgili bildiri ve tanima kararlari bundan 41 yil once basladi. 1965 ten bu yana toplam 18 ulke meclisi bu yonde karar aldi. Kararlarin 2 bin yili sonrasinda yogunlastigina dikkat cekiliyor. Ankara’daki degerlendirmelere gore ulke parlamentolarinin siyasi” kararlarinda 5 etken rol oynuyor. Uzmanlar bunlari soz konusu ulkelerdeki Ermeni azinligin baskisi” Turkiye’ye dusmanlik beslenmesi” Turkiye karsitligi ya da Turkiye’nin AB uyeligine karsitlik” daha once isledikleri soykirim icin suc ortagi aranmasi” ve dini nedenler” olarak siraliyor. Ermeni diasporasi 1915 olaylari”ni etkin olarak bulunduklari ulkelerde 1960’li yillarin ortasindan itibaren gundeme getirmeye basladi. Ilk karar Uruguay’da alindi. 1965’teki bu karar ardindan Kibris Rum Kesimi 1982’de benzer bir karar aldi. 2 bin yili sonrasinda ise kararlar artti. 1915 olaylari” 90. yildonumu olan 2005’te ise bir yogunluk yasandi. Ermeni baskisi ve Turk dusmanligi Konuya yakin uzmanlar Uruguay Arjantin Rusya Kanada Lubnan Fransa Isvicre Italya ve Venezuela’nin aldigi kararlari ulkedeki Ermeni azinligin baskisi”na bagliyor. Yunanistan ve Kibris Rum Kesimi’ndeki kararlar ise Turkiye’ye dusmanlik” ile izah ediliyor. Ulkelerinde Ermeni azinliga boyun egen” Fransa ve Italya’nin kararlarinin arkasinda Turkiye ya da Turkiye’nin AB uyeligine karsitlik”in da onemli olduguna inaniliyor. Hollanda Belcika Almanya Isvicre ve Polonya kararlari da benzer nedenlerden kaynaklaniyor. Vatikan’da ise dini nedenler” rol oynuyor. Almanya Slovakya ve Litvanya’nin tutumu ise daha once isledikleri suca ortak aranmasi” olarak yorumlaniyor. Hedef 4 T’ Soz konusu kararlarin cikarilmasini saglayan Ermeni diasporasi Turkiye’den 4 T” olarak ozetlenen taleplerde bulunuyor: ”Soykirim”in tum dunyaya tanitimi” Turkiye’nin sozde soykirimi tanimasi” Turkiye’nin sozde soykirima ugrayan kisilere mirascilarina tazminat” odemesi Turkiye’nin ulkenin dogusundan Ermenistan’a toprak” vermesi. Ilk karar Uruguay’da alindi Meclislerinde Ermeni soykirimi iddialarini destekleyen adimi atan ulkeler sunlar: Kibris Rum Kesimi: 29 Nisan 1982 karar Yunanistan: 25 Nisan 1996 karar Belcika: 26 Mart 1998 karar Isvec: 29 Mart 2000 rapor Vatikan: 2000 Lubnan: 1997 11 Mayis 2000 karar Italya: 17 Kasim 2000 karar Fransa: 18 Ocak 2001 karar Isvicre: 16 Aralik 2003 karar Kanada: 1996 2000 21 Nisan 2004 karar Slovakya: 30 Kasim 2004 karar Hollanda: 21 Aralik 2004 karar Polonya: 19 Nisan 2005 karar Arjantin: 1993 2003 2004 2005 bildiri Rusya: 1995 22 Nisan 2005 bildiri Uruguay: 1965 2004 3 Mayis 2005 bildiri Almanya: 16 Haziran 2005 karar Venezuela: 14 Temmuz 2005 karar Litvanya: 15 Aralik 2005 karar