Hollandali parlamenter Camiel Eurlings tarafindan hazirlanan ve Ankara nin sert tepkisini ceken Turkiye raporu Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu nda degistirilerek kabul edildi. 429 lehte ve 71 aleyhte oy kullanilirken 125 parlamenter cekimser kaldi. Uyelik icin sozde Ermeni soykirimini tanimayi on sart haline getiren madde ile imtiyazli ortaklik onergesi ise reddedildi. Baglayici ozelligi olmayan raporda Ankara ya reform surecinin hizlandirilmasi cagrisinda bulunuldu. Oylama oncesi Sosyalist Liberal ve Yesiller grubuna mensup parlamenterlerin buyuk bolumu soykirim la ilgili paragrafin geri cekilmesini istedi. Bu yondeki onerge 282 ye karsi 320 evet oyu alirken Turkiye nin tepkisi giderilmis oldu. Bazi parlamenterler tarafindan lobi raporu olarak isimlendirilen rapor Ermeni soykirimi ni uyelik sarti olmaktan cikartirken dolayli olarak Pontus Rum ve Suryani soykirimlarinin taninmasini istedi. Soykirimlar” tartismasi yuzunden temel mesajlarinin golgede kaldigi rapor 8 Kasim da yayinlanacak ilerleme raporunu da etkilemeyi amacliyor. Rum Pontus ve Suryani soykirimlari” ilk defa bir AP raporuna girerken basortusu sorunu da ilk kez bir AB belgesinde yer aldi. Kibris sorununa iliskin belgeyi daha dengeli hale getirme cabalarinin basarisi ise kisitli oldu. AP de temaslarda bulunan AK Parti milletvekilleri kabul edilen raporun daha olumlu hale geldigini ancak soykirim” paragrafinin rahatsiz edici oldugunu kaydetti. Raportor Eurlings raporunun dengeli oldugunu savunurken cok sayida soykirimi” sorusuna muhatap oldu. Eurlings Pontus ve Suryani atiflarinin kesinlikle bir soykirimi tanima cagrisi olmadigini sadece Turkiye’yi gecmisiyle yuzlesmeye tesvik edici oldugunu iddia etti. Rapor’un 50. paragrafi Turkiye’nin Ermeni soykirimi”ni tanima cagrisi yaparken sinirlarin acilmasi iyi komsuluk iliskilerinin gelistirilmesi diplomatik munasebetlerin kurulmasi gibi konularda Turkiye’yi uyariyor. Ayni paragraf ayni zamanda BM cercevesinde bir komisyon kurularak konuya iliskin arastirma yapilmasini teklif ediyor. Paragrafin sonunda benzer bir yaklasim diger azinliklar icin de kabul edilmelidir” deniyor ve parantez icinde Pontus Rumlari ve Suryani ornekleri veriliyor. Cok kotu kaleme alinan paragraf herhangi bir devleti olmayan Pontus Rumlari ve Suryanilerle de diplomatik iliskiler kurulmasini talep etmis oluyor. Ermeni soykiriminin” Turkiye’nin uyeligi icin onsart olmasini reddeden rapor Pontus ve Suryani halklarinin da Ermenilerle benzer bir sekilde soykirim” yasadigini ima etti. Yunan vekillerin verdigi Pontus Rum soykirimi”nin kabul edilmesi yonundeki degisiklik onergesi reddedilmekle birlikte bu iki ifadenin raporun son halinde yer almasi Turk tarafinda rahatsizliga yol acti. Ermeni soykirimi”nin ardindan Pontus ve Suryani kelimelerinin de belgede yer almasi soz konusu paragrafin nasil okunmasi gerektigi tartismalarini da beraberinde getiriyor. Turkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu Esbaskani Joost Lagendijk ve Eurlings Pontus ve Suryani soykirimlari”ni tanima gibi bir cagrinin soz konusu olmadigini cagrinin Turkiye’nin gecmisinin tartismasilmasina yonelik oldugunu savunuyor. AP’nin Turk asilli uyesi Vural Oger ise bu tur ifadelerin rapora girmis olmasini siddetle kinadi. Mezkur iki ifade rapora girdigi ve soykirima” dolayli olarak atif yapildigi icin onumuzdeki yillarda hazirlanacak AP raporlarinda bu tur ifadelerin yer almasinin yolu acilmis oldu. Basortusu ilk kez belgede Alman ve Hollandali Yesil AP uyeleri tarafindan verilen basortusu onergesi kabul edildi. Boylece ilk defa bir AB belgesine basortusu sorunu girmis oldu. Soz konusu onergede somut bir cozum onerisi teklif edilmiyor ancak bu konuda bir mutabakata ulasilabilecegi umidi seslendiriliyor. Onergede sunlara yer veriliyor: Turk toplumunda basortusune iliskin onemli bir tartismanin surdugunu not eder. Bu konuda her hangi bir AB kurali olmadigina isaret eder ancak universitelerde ogrencilerin basortusu takabilmeleri icin bir mutabakata bulunabilecegi umidini ifade eder” deniyor. AB Komisyonu her yil yayinladigi ilerleme raporlarinda basortusu sorununa atif yapmadi. Raporda Turkiye lehine degisiklikler yapilmasi icin Strasbourg’da temaslarda bulunan Turk milletvekilleri ise dun genel kurulda kabul edilen raporun eylul ayi basinda komisyonda kabul edilen metne gore cok daha olumlu” oldugunu savundu. AK Parti Dis Iliskilerden Sorumlu Baskan Yardimcisi Saban Disli Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Turk Heyeti Baskani Murat Mercan ve uyesi Mevlut Cavusoglu raporun gecmis tekilerden daha olumsuz olmadigini; ancak iliskilerde geriye gidis”yasandigini soyledi. Watson: Turkiye daha iyi bir rapora layik Oylamanin hemen ardindan Zaman’a konusah AP’nin en buyuk 3. grubu Libarellerin lideri Graham Watson raporu tasvip etmedigi icin cekimser” kaldigini soyledi. Turkiye’nin daha kucaklayici ve olumlu bir raporu hak ettigini kaydeden Watson Libarel grubun buyuk bir kisminin raporu begenmedigi icin cekimser kaldigini soyledi. Kendisini en fazla Kibris konusunda raporun dengeli bir tavir takinmamasi ile Suryani ve Pontus atiflarinin rahatsiz ettigini soyleyen Watson Genel olarak rapor tatmin edici degildi.” dedi. Watson Ermeni meselesinde AB’nin Turk toplumunun konuyu tartismasina yardimci olmasi gerektigini kaydetti.