Herhalde hicbir imparatorlugun cokusu Osmanli kadar sancili ve acili olmamistir. Turk milliyetciligi bu ortam icinde Balkan milliyetciligine tepki olarak ve ondan etkilenerek entelektuel olarak ise Rusya da ozellikle 1905 Devriminden sonra yukselen Tatar milliyetciliginden gidasini alarak yukselmistir. Alman emperyalizminin de iteklemesi ile bu proje Turan imparatorlugu kurmayi hayal edecek kadar iddialidir ilk cikisinda. Batan imparatorlugun yerine yeni bir imparatorluk insa etme hayali utanc verici Balkan yenilgisinin yarattigi kompleks farkli kimlikli milyonlarca Anadolu insaninin kirilmasina neden oldu sonuc olarak . Sonuc olarak Imparatorluktan arta kalan cografyada bir ulus insa etme surecidir Turk milliyetciligi. Anadolu bir eritme potasi olur. Sonuc olarak maliyeti cok agir olmasina karsin basariya ulasmis bir projedir bu. Ancak bu eritme potasinda butunuyle cozulmesi saglanamayan imparatorluk tebasindan arta kalmis tek unsur ise Kurt kimligidir. Bu da onlarin butun cografyada kendini surdurmeyi basaran binlerce yildir kendi topraginda kok salmis otantik bir halk olmasindan kaynaklanir. Ittihat Terakki Partisi nin imparatorluk icin dusundugu Araplarla federasyon kurma hayali gerceklesmedi. Kurtleri asimile etme hayali de sonuc olarak 90 yillik beyhude cabadan sonra iflas etti. Artik zaman birlikte yasamanin alternatif projelerini yaratma zamani. Cok zaman yitirilmesine karsin. Bunun milliyetcilik temelinde olusturulmasi mumkun degil. Milliyetcilik sonuc olarak yoksayma inkar ve ayrimciliktir. 20. yuzyil baslarinda sosyalistler cok uluslu bir imparatorlugu yasatmanin ancak sosyalist bir proje ile mumkun oldugunu belirtmislerdi Balkan sorunu ile ilgili olarak... Sosyalist proje Yugoslavya yi ayakta tuttu 40 yil. Ama milliyetciliklerin yukselisi ve egemen Sirp milliyetciliginin hoyratligi Almanya ve Avusturya tarafindan iteklenen Hirvat milliyetciligi Yugoslavya yi bitirdi. Osmanli Meclisi nde federasyon projesini savunan mebuslar da cikmisti. Ama sosyalist bir projeyi tasiyacak toplumsal gruplar ve bilinc henuz cok zayifti. Sonucta olay herkes kendi evini kursun a donustu. Ve herkes bir baska eritme potasi olusturdu kitlesel surgunler yasandi azinlik konumunda olan toplumlar buyuk acilar cekti. Imparatorlugun bu cehennemi cokusu imparatorluk tebasi olan halklarin o doneme ve daha oncesine iliskin yapilanmalari ruh halleri yeni kusaklar tarafindan bilinmedi. Harf devriminin vatandas Turkce konu kampanyalarinin en onemli hedeflerinden biri de gecmisle olan tum koprulerin atilmasi idi. Milliyetcilik projesinin dikis tutmadigi ikinci alan ise Musluman kimliginin bastirilmasi tasarimi oldu. Sonuc olarak tarih basladigi noktaya geri dondu. Zor kullanarak halledildigi sanilan sorunlar bir bumerang gibi geri geldi. Militarist Milliyetciligin sol alternatifi ozellikle 12 Eylul darbesi ile sistematik olarak ortadan kaldirmasi ise alternatif bir arada birlikte yasama projelerini de zayiflatti. Kurt sorununun yukselisi belleklerde egemen olan sisin dagilmasina da neden oldu. Total amnezi yerini kopuk kopuk hatiralarin yeniden canlanmasina birakti. Toplumlarin tarihi agir agir geri geliyor. Bu ayni zamanda hepimizin ortak mirasi. Bu birbirine karismis kokler arasinda... Rahatsizligim sirasinda okudugum birkac kitap yeniden cagristirdi butun bunlari. Su siralarda Halil Guclu nun Cigligin Bin Yili adli nehir romaninin (Pirsus Yayincilik) birinci kitabini okuyorum. Daha once taslagini da okumustum. Sevgili Ayse Nur un onun yine destansi ozellikler tasiyan Yurduna Donen Gilgamis ini buyuk begeni ile yayinladigini hatirliyorum. 12 Eylul zindanlarinda yazilip disari cikarilan bir metindi bu. Urfa yoresinin ve cevresindeki Milan yada Milli Asiretler Konfederasyonu nun epik bir romani bu. Kurt Arap Turkmen asiretlerinin hatta Ermeni asiretlerinin dayanismasini ve hukukunu olusturuyordu bu konfederasyon gidip gelen imparatorluk dalgalari arasinda. Bir suru bilimsel incelemeye acik bakir bir arastirma konusu bence bu konfederasyon. Benzeri asiret yapilanmalari Irak ta hala canliligini koruyor. Bu kitabi nereden mi bulursunuz? Butun degerli kitaplar gibi zor ulasilir onca uyduruk kitap seli arasinda. Ama arayan bulur.