Birlesmis Milletler e uye ulkeler arasinda egitim bilim ve kultur alanlarinda isbirligini ozendirmek amaciyla kurulan Unesco begenmedigi tarihî belgeleri degistirmeye kalkisti. Paris’te gectigimiz hafta duzenlenmesi planlanan Osmanli Arsivleri Sergisi Unesco’nun bazi belgeleri sansurlemeye calismasi uzerine iptal edildi. Kurum Devlet Arsivleri Genel Mudurlugu tarafindan gonderilen 50 belgeden besinin sergiden cikarilmasini ikisinin de degistirilmesini istedi. Sansure ugrayan belgelerden biri Ermeni toplumunun onde gelenlerinin 1889 ve 1898 yillarinda saraya gonderdigi dostluk mektuplari. Unesco diasporadaki Ermenileri kizdiracagi gerekcesiyle bu belgelere karsi cikti. Degistirilmesi talep edilen bir diger belge de Musevilerle ilgili. Osmanli Imparatorlugu 15. asrin sonunda Ispanya ve Portekiz’den kovulan Musevilere sahip cikarak degisik bolgelere yerlestirmisti. Unesco Tahrir Defteri’nden alinan belgedeki Ispanya ve Portekiz’den kovulmalariyla Osmanli Devleti’ne iltica edip Edirne’ye yerlestirilen Museviler... ifadesinden rahatsiz oldu. Kovulma’ kelimesinin metinden cikarilmasini yerine de Ispanyali ve Portekizli Museviler” ibaresinin konulmasini istedi. Belgenin ancak bu degisiklik yapilirsa sergilenebilecegi kaydedildi. Unesco yetkilileriyle muzakere yapan Turkiye’nin kurum nezdindeki daimi temsilciligi bes belgenin cikarilmasina ve ikisinin degistirilmesine ilk planda onay verdi. Cikartilmasi istenen Polonezkoy’deki Polonya vatandaslariyla ilgili belgenin ise sergide kalmasi saglandi. Temsilcilik daha sonra bu gelismeleri Disisleri Bakanligi ve Devlet Arsivleri Genel Mudurlugu’ne iletti. Sansur girisimine sert tepki gosteren bakanlik ve genel mudurluk belgelerin orijinal haliyle sergilenmesinde israr etti. Ozenle sectikleri belgelerin hicbir milleti rencide etmedigini vurgulayan Devlet Arsivleri Genel Mudurlugu orneklerin Osmanli Devleti nin din ve irk farki gozetmeden insanliga esit yaklastigini gosterdigini kaydetti. Ankara ile Paris arasinda mutabakat saglanamayinca 8-22 Haziran tarihleri arasinda Unesco Genel Merkezi nde duzenlenmesi planlanan sergi iptal edildi. Serginin Turk Buyukelciligi nin talebi uzerine ertelendigini soyleyen Unesco yetkilileri sansur girisimiyle ilgili sorulara cevap vermedi. Zaman a konusan Turkiye nin Unesco nezdindeki Buyukelcisi Numan Hazar ise serginin teknik sorunlar sebebiyle ileri bir tarihe ertelendigini belirtti. Sergiden cikartilmasi istenen belgeler: 1- Ermeni memur ve tuccarlarin mahzari Bir kisim Ermenilerce ortaya cikartilmaya calisilan anarsik olaylarin Ermenilerin buyuk cogunlugu tarafindan desteklenmedigine ve kendilerinin eskiden oldugu gibi Devlet-i Aliye’nin sadik tebeasi olmaya devam edeceklerine dair Ermeni memur ve tuccarindan bazilarinin takdim ettikleri mahzar. 1889 / BOA.Y.PRK.AZJ.18-13 2- Ermeni komite reislerinin pismanlik mektubu Bizler Ermeni milleti olarak Osmanli padisahlarinin diger tebeaya oldugu gibi Ermenilere de pek cok lutuf ve ihsanda bulunduklarina sahidiz. Zaten Islam ve Ermeni milletleri arasinda eskiden beri dostluk munasebetleri mevcuttur. Bazi bozguncularin yalan sozlerine ragmen biz Osmanli Devleti’nin hizmetinde sadikane calismaktan geri durmayacagiz. Zira Osmanli uyrugunda olmak bizim icin bir iftihar meselesidir. 1898 / BOA.A.DVN.NMH 34/2_4 3- Ermenice mektup Yaptiklarindan pisman olan Ermeni komite reislerinin iltica taleplerini bildiren Ermenice mektup. 1898. A.DVN.NMH34/2_3 4- Sirbistan’da huzurun bozulmasini engellemek icin gereken tedbirlerin alinmasi Sirp Milleti Basknezi Mihal Obranovic’e hukum ki sadik vatandaslarimdan olan Sirp milleti refah ve huzur icinde kanunlara bagli olarak yasadiklari halde bazi serserilerin bu huzurlu ortami bozmak icin cemiyetler kurup kanunlara aykiri davrandiklarini ve halk icinde dedikodu cikardiklarini duydum. Eski defterdar Musa Safveti’yi bu husus icin memur tayin ettim ve gerekli parayi kendisine verdim. Tanzimat kanunlari dogrultusunda bu uygunsuzluklari iyice inceleyip butun dedikodulara son verin ki asayis saglansin. Son derece dikkatli olun ve fermanimin aksine hareket etmekten sakinin. 1840 / BOA. Muhimme Defteri 254 hukum 104 5- Sirbistan Senatosu uyesi ve bazi ileri gelenlerden Osmanli Devleti’ne iltica edenlere maas tahsisi Sirbistan Senatosu uyesi ve bazi sahislar Milos Bey’in kendilerine yaptigi muamelelere tahammul edemediklerinden Osmanli Devleti’ne iltica etmislerdir. Bunlardan ilk gelen iki senato uyesine ikibin besyuz kurus tahsis edilmisti. Sonradan gelen sekiz kisiye maas tahsisi ve bazi malzemelerin tedariki icin de toplam on bin kurus verilsin. 1869 / BAO. I.Hariciye 9331 Alti cizili kisimlarin degistirilmesinin istendigi belgeler: 1- Ispanya ve Portekiz’den kovulmalariyla Osmanli Devleti’ne iltica edip Edirne’ye yerlestirilen Musevilerin tahrir defterindeki kayitlari. 1519/ BOA Tahrir Defteri 77 s.39-41 2- Avusturya karsisinda zor durumda bulunan Macar Krali Rakofci’ye Osmanli Devleti’nin dostu oldugu surece yardim edilecegi. Macar Krali Rakofci Avusturya zulmunden sikayetle atalarina gosterilen yardimin kendisine ve halkina da yapilmasi icin Osmanli’ya muracaat etmistir. BAO. / Name-i Humayun Defteri 6 s.379-380 Degistirilmesi istenen; ancak bundan vazgecilen belge Polonezkoylulerin Osmanli vatandasligini kabul etmeleri Daha onceleri Polonyali Prens Cartorski adina bir arazi olarak kaydi bulunan Beykoz’a bagli Polonezkoy halki Mesrutiyet’in ilanindan sonra yabancilik iddiasindan tamamen vazgecerek Osmanli tabiiyetini kabul temislerdir. Aralarinda henuz nufus cuzdani almamis olanlara kimlik verilecektir. Emniyet-i Umumiye Muduriyeti’nce asayis ve intizamlari temin edilecek ve kendileri odemeleri gereken vergilerini duzenli olarak odeyeceklerdir. Gecmis donemlerden kalan vergi borclari affedilecektir. 1911 / BOA.DH.SN.THR 18/62_1