Kanada Basbakani Stephen Harper 24 Nisan da Ermeni soykirimi iddiasini destekleyen aciklamasini yaptiginda kendi kamuoyu bunun farkinda bile degildi. Kanada medyasi ancak Turkiye nin Ottawa daki buyukelcisi Aydemir Erman i istisarelerde bulunmak uzere Ankara ya cagirinca olaya yer verdi ve Kanadalilar o zaman Basbakan Harper in boyle bir beyanda bulundugunu ogrenmis oldu... Bu yuz bin Ermeninin yasadigi ve lobicilerin yogun bir faaliyet icinde oldugu Kanada da Ermeni soykirim iddialari lehindeki ilk gelisme degil. Iki yil once Kanada Parlamentosu bu yonde bir karar suretini kabul etmisti. Bunda o zaman Stephen Harper in basinda bulundugu muhalefetteki Muhafazakâr Parti nin buyuk rolu olmustu. Bu yilin basinda yapilan secimleri Muhafazakârlar kazaninca Ermeni lobisi yeni hukumeti parlamentonun kararini benimsemesi icin sikistirmaya basladi. Basbakan Harper muhalefetteki tavrini surdurmek zorunlugunu hissedip soykirim iddialarini kabul eden basin bildirisini yayimladi. Boylece Kanada da Ermeni iddialarina destek sadece parlamentonun degil hukumetin de tavri olarak kayitlara gecmis oldu. Fransa farki... Bu konuda Kanada ile Fransa nin tutumlari arasinda bazi farklar var. Ornegin Fransa da hukumet Ermeni iddialarina acik ve resmi bir destek veren bir beyanda bulunmus degil. Ama buna karsilik -daha kotusu- parlamento Fransa da Ermeni soykirim iddialarini inkâr etmeyi suc sayan ve bunu cezalandirmayi ongoren bir yasa tasarisini ele almis durumda. Bu tasarinin meclisteki akibetini bu persembe gunu gorecegiz. Fransa da Ermeni varligi ve nufuzu malum. Ic politika faktorleri Fransiz parlamenterleri Ermeni yanlisi bir tavir almaya sevk ediyor. Kanada da bu nasil oluyor? Aslinda sadece Kanada da degil Ermeni topluluklarinin cok daha az oldugu bircok Latin Amerika ve Avrupa ulkelerinde de son zamanlarda meclislerden benzer kararlarin ciktigi goruluyor. Bunda kuskusuz Ermeni diasporasinin orgutlu faaliyetinin ve bu ulkelerdeki nufuzunun buyuk payi var. Buna karsilik Turkiye nin uzun sure meydani bos birakmasi kendi goruslerini duyurmakta basarili olmamasi acikca gundeme gelen Ermeni sorunu konusunda yeni stratejiler uretmemesi de simdi yer yer boyle durumlarin ortaya cikmasina yol aciyor. Ankara genelde bu meseleye tepkisini dile getirmekle veya kisa vadeli bazi onlemler almakla karsilik veriyor. Ne var ki bazi hallerde verilen karsilik onleyici veya caydirici bir etki yapmaktan cok ilgili ulkelerle ikili iliskilere golge dusuruyor. Bundan once Fransa ve diger bazi Avrupa ulkeleriyle yasandigi gibi... Kanada ornegi Simdi Kanada icin ne yapacagiz? Turkiye birkac gunlugune Ottawa Buyukelcisi ni cagirdi. Son olarak da Kanada da yapilan bir NATO tatbikatina katilmadi... Bu sembolik hareketlerin disinda akla gelen ve tartisilan baska onlemler de var. Ornegin ticari ve ekonomik iliskilerin kisilmasi gibi. Iki ulke arasindaki ticaret 1 milyar dolar civarinda Kanada firmalarinin Turkiye deki yatirimlari da 700 milyon dolar... Ancak bazi onemli projeler (nukleer santral gibi) uzerinde yapilan temaslar var. Butun mesele Kanadalilarin dislanmasinin pratikte nasil bir sonuc verecegini iyi hesaplamaktir. Boyle bir ceza Kanada nin tavrini degistirmesini saglar mi? Buyuk uluslararasi firmalarin dislanmasi cesitli kaynaklardan Turkiye ye gelebilecek yatirimlari nasil etkiler? Isin bu tarafini da dusunmek gerekmez mi?