Ermeni soykirimi iddialarini curutecek 1915 tehcirinin Ikinci Sube deki kayitlari 90 yil sonra sessizce acildi. Osmanli Arsivleri Genel Mudurlugu Ermeni tehciri sirasinda tutulan Emniyet-i Umumiye Muduriyeti Ikinci Sube kayitlarini 90 yil sonra arastirmacilara acti. Tehcirin gunlugu niteligindeki yazisma kayitlari Osmanli’nin soykirim yapmadigini belgeliyor. Ermeniler ve bazi batili devletler Turkiye’yi soz konusu evraklari acmamak dolayisiyla da sozde soykirimi gizlemekle sucluyordu. Aksiyon henuz kamuoyuna yansimayan kayitlari inceledi. Bu yazismalar Dâhiliye Nezareti’ne (Icisleri Bakanligi) bagli Emniyet-i Umumiye Muduriyeti (Emniyet Genel Mudurlugu) Ikinci Sube’since yapiliyordu. Gun yuzune cikarilan kayitlar iki katalogda toplandi. Birincisi 1914-1916 yillari arasindaki 5 bin 940 evraki kapsiyor. Ikinci katalog ise 1914-1921 yillarina ait 9 bin 193 belgeyi iceriyor. Ikinci Sube’nin gorevleri arasinda Ermeni ve Kurt meselesi Protestan muhacirlerinin durumu Ermeni aileleri Ermeni tehciri sirasinda yasananlar Kurt asiretlerin kontrol altinda tutulmasi gibi konular bulunuyor. Kataloglar tehcirle ilgili tum belgeleri gozler onune seriyor: Ermenilerin seyahat talepleri firar eden veya supheli gorulenleri hakkinda tahkikat. Ikinci Sube kayitlarinda dikkat ceken basliklardan birisi de muhacirlerin durumu. Soykirim yapmak yerine tehcir ettigi Ermenilerin geciminin nasil karsilanacagi bile bu yazismalarda ortaya cikiyor. Ayrica Ruslarla isbirligi yapan Ermenilerin yani sira Ermeni muesseselerinin ve ruhbanlarinin faaliyetlerinin takip edildigi anlasiliyor. Amerika ve Avrupa’daki Ermenilerin durumlari da takip edilmis. Iste Ikinci Sube kayitlarindan bazi ornekler: Gonderilen tahsisat-i mesturenin (ortulu odenek) Ermeni komitacilarindan fakir olanlarinin nezarette bulunduklari muddetce iasesine sarf olundugundan Halep vilayetine 10 bin kurusluk yeni havale yapilmasi. Esinin Adana’da asker oldugu ve gecim sikintisi cektigi beyan olunan Uskudar Fistikagaci’ndaki ailesinin yanina gitmek isteyen Ermeni kadin hakkinda gerekenin yapilmasi. Dis tabibi Daroid Cerrahpiyan’in babasiyla birlikte asayisin saglanacagi zamana kadar Izmit’e gidisine izin verilmesi. Dusman tarafina kacmasina ragmen durumu supheli gorulen Eczaci Leon Efendi’nin mallarina haciz konulamayacaginin anlasildigindan durumun adliyeye bildirilmesi. Istanbul’dan Halep’e sevk edilen Mihran Dariciyan’in sucsuz bulundugu anlasildigindan ailesiyle Istanbul’a donusune izin verilmesi. Baytar mektebine kayit yapmak icin Dersaadete gitmek isteyen Ermeni Gulehman oglu Oseb’e izin verilmesi. Ruslarla hareket eden yerli Ermenilerin Sitak’ta Musluman ahaliyi coluk cocuk demeden camilere doldurup yaktiklari. Bitlis’te Ermeni cetelerle Kazaklarin 2 bin Musluman’i bogazlamalari. Vertabet Komidas’in tedavi icin Viyana’ya gitmesine izin verilmesi. Bolulu Madam Maryam’in arazisinin hasilatini almak uzere Bolu’ya donmesine musaade edilmesi. Nakliye masraflarini tedarikten mahrum ailelerin seferberlik tahsisatindan harcama yapilarak sevklerinin yapilmasinin uygun goruldugu. Ermeni Patrikligince vekâleten Edirne Ankara Bilecik Izmit ve Bursa civarina tayin olunan kisilere kolayliklar gosterilmesi. Trabzon’da daha once yargilanip idama mahkum edilen ve cezalari henuz infaz edilmeyen yedi Ermeni askerin idamlarinin uygun gorulmedigi ve hakkinda daha yumusak ve adilane muamele yapilmasi. Ermeni ihtilalci Armen Pasdirmaciyan’in Ermenilerin Kafkasya’daki faaliyetleri ve Amerika’da toplanan paralarin Ermeni gonullulere verilmesine dair Bukres’ten gelen rapor. Sofya’daki Banyobasi Cami Serifi tamirinde calismak uzere gonderilmis olan Parsih veled-i Kerabet Cezarliyan Usta sivaci Meydesku Onikos ile Yani veled-i Peneyot’un gidislerine musaade. Muhtedi ya da gayri muhtedi kadin ve erkek butun Ermenilerin izin almaksizin bir yerden baska bir yere gitmesinin yasak oldugu. Tehcir olan ahaliden askerligini yapmayanlarin sicilli-nufus kayitlari yapilarak askerlik subelerine teslimleri. Oldurulmus bulunan bir Ermeni kadinin defnedilerek failleri hakkinda tahkikat yapilamasi.