Turk Tarih Kurumu (TTK) 15 Nisan 2006 da 75. yilini kutlayacak. Ataturk’un emriyle Turk Tarihi Tetkik Cemiyeti adiyla kurulan kurum 1935’te Turk Tarih Kurumu adini aldigi gunden bu yana surekli tartisildi. Ozellikle Is Bankasi’ndaki hissesini devretmesi ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile olan kavgasiyla gundeme geldi. Ataturk’un mirasini TTK’ya birakmak istemeyen CHP yillardir surdurdugu mucadeleyi kaybetti. Simdi TTK sadece kayiplarindan dolayi 130 milyon YTL’lik bir parayi geri alacak. Halen Turk Dil Kurumu (TDK) ile birlikte Is Bankasi’nda yuzde 28 9 payi bulunan TTK’yi 13 yillik baskani Prof. Dr. Yusuf Halacoglu’na sorduk. -Kurumun beynelmilel arenada onemli bir agirligi var mi bilimsel calismalari yeterli bulunuyor mu? Kurumumuz 70 ulkenin uye oldugu Uluslar arasi Akademiler Birligi uyesi. Bu onemli bir kabul anlamina geliyor. Merkezi Belcika’da olan bu kurulus ust bir kurum olarak kabul ediliyor. Gecen yil uluslararasi Akademiler Birligi’nin toplantisina ev sahipligi yaptik. -Sizin onculuk ettiginiz ve akademinin benimsedigi mesela Ermeni soykirimi’ konusunda ortak bir projeniz var mi? O konuda cesitli gorusmeler yaptik. Akademi baskani ve genel sekreteri ile yaptigimiz gorusmelerde degisik projelere maddi ve manevi destek sagladiklarini ancak Ermeni meselesine sicak bakmadiklarini aktardilar. Bu konuda yaptigimiz son arastirmalari desteklediklerini akademi bunyesinde bir yayina donusturulmesini ise yapmayacaklarini acikladilar. Ermeni meselesi butun dunyada siyasallastirilmis durumda. Bilime siyaset bulasmistir. Onlar da taraf durumuna dusmek istemiyorlar. -Uye olmaniz etkili olmuyor mu? Oyle… Ama degisik konularda destek aliyoruz. Dunyadaki akademik uyelere calismalarimiz duyuruldugu icin en azindan bilgilendirme acisindan son derece onemli bir kurulus. Dunyada bunun ornegini sadece burada degil baska yerlerde de goruyoruz. Turkiye’deki bilim kuruluslari resmi kurumlar gibi hareket ediyor gorusu ne yazik ki butun dunyada gecerli. Hepsi devletlerin bunyesinde ve devletten para alarak faaliyetlerini yurutuyor. TTK her seyi kendi ozel butcesinden harciyor. Bu bizim icin avantaj. Mesela Rusya Bilimler Akademisi’ni incelediginizde devletin arzu ettigi konularda bilimsel calismalar yapildigini goruyorsunuz. Arsivlerinde 500 bin dosya var ve bunlarin hepsi devlet tarafindan istenildigi icin hazirlanmis. -Ayni durum bizde de gecerli mi? Kurum olarak devletten bu zamana kadar hicbir talimat almadik. Kaldi ki talimat gelirse bizim cevabimiz buna cok nettir. Bu tur teklifleri asla kabul etmeyiz. Her seyi kendi inisiyatifimizle yapiyoruz. Biz devletten para almiyoruz ki istedigini yapalim. -TTK’nin Ataturk’un mirasi disinda bir geliri var mi? Kitap gelirlerimiz var. Bunlarin satisindan bize buyuk paralar geldi. Kendi yagimizla kavruluyoruz. -1931’den beri kurum 1300 kitap cikarmis. Bunlarin bazilarinin satisi hâlâ suruyor bazilari ise bitti. Ama gelirleri kucumsenecek kadar degil. Gelir derken o kadar buyutmemek lazim bizim giderlerimize ancak yetiyor. -Is Bankasi ile olan davayi kazandiniz. Buradan gelecek para kurumun guclenmesine katki saglayacak mi? Aslinda konu bugunlerde ortaya cikmis degil. 1966’larda yani TTK dernek statusundeyken baslayan bir surec bu. O zamanlar da kurumlarla CHP arasinda baslayan bir tartisma vardi. 1980 ihtilalinde hem CHP hem de bu kurumlar kapatilmisti. Tuzukleri tuzel kisilikleri her turlu mali haklari muhafaza edilmek uzere yeni bir statuye sokulmustu. Ataturk hisseleri de 1981’den itibaren bloke edildi. CHP’nin tekrar kurulmasiyla soz konusu blokenin kaldirilmasini ve dogrudan dogruya Ataturk hisselerinin tekrar eski statusune kazandirilmasini istedik. Nitekim oyle de oldu. Fakat CHP kurumlari dava ederek Is Bankasi’ndaki gelirlerini vermemeye basladi. Baska kurumlar oldugunu ileri surduler. DENIZ BAYKAL ILE ANLASMISTIK -CHP avukati ve Parti Meclis Uyesi Sahin Mengu bu kurumlarin Ataturk’un degil Kenan Evren’in kurdugu kurumlar oldugunu ileri surdu. Katiliyor musunuz? Hic ilgisi yok. Sadece statu degisikligine ugradi. Oylesine bir surec vardi ki kurumlarin tuzukleri ayniydi sadece statuleri degisiyordu. Yoksa kimse kimseye mudahale etmiyordu daha cok anayasanin guvencesi altina alinmis olunuyordu. Keske bu kurum o tarihlerde bir akademi olarak kalsaydi. 1994’te CHP bizi mahkemeye verince akademi olma istedigimizi kendilerine teklif ettik. Onlar TTK ile TDK’nin Ataturk’un kurdugu kurumlar olmaktan ciktigini soyledi. Biz de o zaman ayni durumun CHP icin gecerli oldugunu ve kendilerinin de pay alamayacaklarini soyledik. CHP’nin Is Bankasi yonetiminde yer almamasi icin kendilerini mahkemeye verdik. Mahkeme her iki davayi birlestirdi ve Yargitay da onayladi; iki kurum ile parti Ataturk’un kurdugunun devamidir seklinde hukum verdi. 1997’de Deniz Baykal ile Ataturk hisselerinden gelen nemalarin bize verilmesi yonunde anlasma yaptik. Baykal bunun 15 gun icinde aktarilacagini soyledi onaylayip anlasmayi imzaladi. Ancak 2000 yilinda bundan vazgecildi. Anlasmalar yoluyla meseleyi cozmek istedik. Bir siyasi partiyi mahkemeyi vermek hic hos olmuyor. Bu dava lehimize sonuclandi. Bu parayi odeyeceklerini soylediler. -Ataturk hisseleri Hindistan’dan gelenleri de iceriyor mu? Ataturk’un bu paralari durup dururken vermedigini tarihî bir gercek olarak cok iyi biliyoruz. Bu hissenin temeli Hint Muslumanlarinin yardimlarina dayaniyor. Turk milleti icin gonderilen bagislardi. Ataturk bu dusunce icin yapmistir ve millet icin kullanilmasini istemistir. -Paranin ne kadar oldugunu hesapladiniz mi? Sadece 2005’e kadar olan gelirler 60 milyon YTL 2005 gelirlerinin de 80 milyon oldugunu soylediler. Yani toplamda 130 milyon YTL’lik bir gelir olacak. Bunun sadece banka hesabi 1 milyon YTL yapiyor. -Parayi nereye harcayacaksiniz? Kurmak istedigimiz masalar var onlara harcayacagiz. Ayrica doktora calismasi yapacak 40 yabanci ve 40 Turk arastirmaciya burs verecegiz. Bunlarin calismalari TTK icin olacak. -Para henuz verilmedi. CHP size bu parayi odeyecek mi? Odemek zorundalar. Resmî teblig yapildiktan sonra vermezlerse suclu duruma dusecekler. Bu konuda bazi gorusler ileri suruyorlar. Ataturk’un Is Bankasi’ndaki yuzde 28 9 hissesini satip onunla Cumhuriyet vakfi kuralim burs verip ogrenci okutalim diyorlar. Bu zamana kadar biz 800 milyar lira aldik. Sadece aylik giderimiz 100 milyar lira. 1981’den beri hissemiz dusmesin diye sermaye artirimina yatirdik. Yalniz bunlari yaparken CHP bizi Ataturk’un kurdugu bir kurum olarak kabul ediyordu. O zaman itirazlari yoktu. Biz de para yatirdik. Tabii baska seyler dusunuyor insan. Bu oran TTK ve TDK’ya ait. Sermaye yatirimindan sonra payin hissesi 28 iken yuzde 28 9’a cikti. CHP’nin bir endisesi varsa bunu acikca soylemeli. -CHP’nin sizden tam olarak istegi ne? Bu kurumlar tekrar dernek statusune indirilemez. 1936’da Ataturk meclis acilisinda bu kurumlari birer akademi halinde gormek istiyorum diyor. Yapilacak sey bu kurumlari akademi haline getirmektir. Daha isler hale gelir. Buna kimsenin itirazi olmaz. Ben boyle bir olusumu destekliyorum. CHP dernek statusunu donusturmek istiyor. -Dernek statusu CHP’nin isine mi yariyor? Dernek statusunde oldugu takdirde istediginiz bicimde sevk etmek cok kolaydir. Istediginiz ideoloji ve sekilde orgutleyebilirsiniz. TTK’dan ne istiyorlar bilmiyorum. CHP su anda Is Bankasi’nda 4 yonetici bulunduruyor. Orada temsil ediliyorlar. -Sizin orada yer alma gibi bir talebiniz oldu mu? 1994’te bir talepte bulunduk. Hic olmazsa bir donem TTK bir donem TDK baskanlari orada temsil edilsin dedik. Pek olumlu bakmadilar. Biz Is Bankasi’nin yonetimde yer almak istiyoruz. Bu konuda bir cevap verilmedi. Burasi siyasi bir yer degil. Sadece haklarimizi savunmak adina yer almak istiyoruz. Dogal hakkimiz bu. -Kurumda uzman akademisyen sikintisi var mi? Kurumda 53 personel calisiyor. Bunun disinda kanun olmadigi icin ne asil ne de yedek uyelerimizi olusturabiliyoruz. Disaridan uzmanlarimiz var. Su anda disaridan surekli calisan 4 ogretim uyesi var. Suphesiz kurumun surekli calisacak bilim adamlarina ihtiyaci var. Halihazirda gorevlendirdigimiz 10-15 arkadasimiz var. Bunlar daha cok eski Cin kaynaklarini Turkceye cevirmede yardimci oluyor. Turk kultur varliklari hakkinda envanter cikariyorlar. Meclisteki yeni kanun gecerse eger o zaman uzman ve personel alabilecegiz. Bunlarla Kafkas Iran Ortadogu Balkan Kurtler masasi olusturmak istiyoruz. Simdi sadece Ermeni masasi calismalar yapabiliyor. Bunun yaninda Suryani ve Pontus masalari da faaliyetlerine basladi. OBJEKTIF TARIH TAMAM AMA LISE TARIHI OLMAZ -Turk tarihi otenden beri hep tartisiliyor. Yeni bir tarih yazilmak istense Turk Tarih Kurumu buna onculuk eder mi? Tartismalar daha cok resmi tarih yonune kilitleniyor. Iddia edilen konular aslinda bizim ilgilendigimiz konular degil. Tamamen okullarda okutulan ders kitaplariyla ilgili. Bizim kitaplarimizda her turlu konu objektif olarak incelenip yazilmistir. Sanki devlet istiyor ve cizilen bir cercevede konular ele aliniyor saniliyor. Halbuki oyle bir sey yok. Liselerdeki ders kitaplarindan kurum olarak biz de hosnut degiliz. Cunku biz tarihin butun acikligiyla yazilmasi ve yakin tarihimize kadar getirilmesi kanaatindeyiz. Ancak lise tarih kitaplari butun dunyada aynidir. Her devlet kendi genclerine milli bir duygu vermek ister. Haliyle tarih ders kitaplarinda bu unsurlari vermek lazim. O devletin bakis acisiyla hazirlandigindan objektif bir lise tarihi yazilmaz. Milli mucadelede ulkenizi savunurken disariya attiginiz ordulari dusman olarak gostermek zorundasiniz. Her seye ragmen kurum olarak ders kitabini yeniden yazabiliriz. -Yeni bilgiler ortaya cikiyor ve hâlâ eskisi kaliyor bu manada bir tarih degisikligine ihtiyac var mi? Tarih yaziliyor ama yazildiktan sonra tekrar degisebilir. Tarih surekli yenileniyor aslinda. Bizim bircok arastirmamiz bu sekilde oluyor. Tarihi ne ben ne de bir baskasi degistirebilir. Su anda Turk tarihinin iskeletini yaziyoruz. Hukuk sosyal hayat gibi konulari da icine alan 9 ciltlik bir eser bu. 110 haritadan olusan Turk tarihi kultur atlasi hazirliyoruz. Turk dilinin konusuldugu butun yerleri iceren bir harita bu. Ukrayna’da Asya’da arkeolojik kazilar yaptik. ERMENILER GELSIN MEZARLARI ORTAYA CIKARALIM -Yabancilarin Ermeni meselesinde soyledikleri cok ses getiriyor. Turk Tarih Kurumu bu konuda onemli isler yaptigini dusunuyor mu? Ornegin bir Mavi kitap efsanesi hâlâ yikilmadi? Mavi kitaba cevap vermeye gerek yok. Onun degerini ortadan kaldiracak calismalar yapilmali. Her seyden once Ermeni konusunda Turkiye cok gec kalmistir. Biz daha meseleyi yeni tartismaya baslarken adamlar tezler gelistirmislerdi. Onlar 1 5 milyon Ermeni katledildi diyorsa biz hayir demeyecegiz. Eger katledildiyse gelin mezarlarini beraber bulup acalim diyeceksiniz. Ben teklif ettim ve ediyorum da. Hâlâ cevap bekliyorum. Boyle bir sey yok olmadi demek artik meseleyi cozmuyor. Mavi kitap icin buradan yazi yazarak olmaz. 800 bin kisi olduruldu deniliyor buna karsin Ermeni nufusunu ortaya cikarip basit bir toplama cikarma islemiyle cevap verilmeli. Biz Ermenilerle ilgili kitap yazmanin da otesine gectik. Ermeni iddialarinin ne oldugunu anladik her seyden once. Artik herkesle bu konuda bas edebiliriz. Bence bu konu artik cozulmustur. -Basbakan ortak bir heyetin calisma yapmasi icin cagrida bulunmustu. Bu konuda bir gelisme oldu mu? Cevap gelmedi. Benim onerim daha genisti sadece Ermeniler degil diger uzmanlar da gelsin istemistim. Bu kabul edilmedi. Eger birtakim meselelerin cozulmesini istiyorlarsa buna cevap vermeliler. -24 Nisan’da Ermenistan’dan size cagri gelirse gider misiniz? Cagirip davet etsinler giderim. Ancak kutlamalara degil konuyu konusmak icin giderim. Ermenistan’a gitmekten cekinmem. Keske boyle bir teklif olsa ama sanirim bunu da yapamazlar. Viyana’da bir tartisma ortami saglandi. Biz yuz belge verdik onlar yuz belge verdiler sonra vazgectiklerini soylediler. Yanasmiyorlar. Ermeni kaynaklarini da inceliyoruz. Bir Ermeni vatandasimiz kurumumuz bunyesinde calisiyor. Ermeniceyi cok iyi bilen Azerilerden de faydalaniyoruz.