Turk Tarih Kurumu Baskani Prof. Yusuf Halacoglu ndan Bilgi Universitesindeki Konferans a gidip Istanbul Universitesindeki Ermeni konfrensina gelmeyecegini aciklayanlara cagri: Keske gelseniz tartisip bu polemigi bitirsek! Istanbul Universitesi nde bugun ve uc gun boyunca hassas bir konu tartisilacak: Ermeni Konferansi. Berlin de de yarin onemli bir anma yapilacak: Talat Pasa nin bir Ermeni suikastci tarafindan oldurulusunun 85 inci yildonumu. Cuma gunu ise Canakkale Zaferi kutlanacak. Turk Tarih Kurumu Baskani Prof. Dr. Yusuf Halacoglu yla bu gundeme bagli kalarak yaptigimiz roportajin ikinci bolumu soyle: • Talât Pasa ya bugun sahip cikmak ne anlama geliyor? Bu artik bir onur meselesi olmustur. Cunku Talat Pasa soykirim emrini veren kisi olarak adlandirilmaktadir. Yani Talat Pasa nin nezdinde butun Turkler suclaniyor. Cunku hickimse demiyor ki Soykirimi Talat Pasa yapti. Butun parlamentolarin soykirim yasalarinda Turkler in adi gecer kimse Talât Pasa demez. • Osmanli diye belirtmiyorlar mi? Osmanli kim? Sizin benim dedem yani biz variz. Ayrica zaten butun yasalarda Turkler yapmistir deniyor. Yani bu bir onur meselesidir. • Binlerce Ermeni nin olmesi ne meselesidir? Bakin tehcir bir gercektir. Tehcir sirasinda Ermeniler in birtakim trajediler yasadiklari bir gercektir. Ermeniler in katliama ugramasi bir gercektir. Ermenilerin acliktan veya hastaliktan oldukleri bir gercektir. Ama bunun o zamanki hukumet tarafindan bilerek Ermenileri yok etmek icin yapildigini soylemek baska bir sey. Talât Pasa nin Amerika dan gelen her yardimi bu insanlara dagittigi bu insanlar ekmek yiyebilsinler diye tehcir yolu uzerinde firinlar acilmasini emrettigi her gune yetiskinler icin 3 para cocuklar icin 60 para tahsis ettigi belgelerle onunuzdeyse bu nasil bir soykirimdir? Evet Ermeniler bir trajedi yasadi. Ama o trajediyi ingilizler Almanlar Turkler herkes yasadi. Savasin kendisi trajedi zaten. • Siz de Talât Pasa yi anmak icin Berlin e gidecek misiniz? Hayir ben gitmiyorum. Ben bilim adamiyim. • Bu hafta Berlin e gidecek olan ekip Lozan a da gitmisti ve oradaki fotograf cesitli kesimler tarafindan biraz dudak bukerek izlenmisti. Siz de bu tip hareketleri davaya zarar veren asirilikta buluyor musunuz yoksa destekliyor musunuz? Tabii birtakim yanlis aciklamalar soz konusu oluyor. O aciklamalarin bizi ulasmak istedigimiz hedefe ulastirmadigini dusunuyorum. Bizim ulasmak istedigimiz hedef konunun ciddi bir sekilde ele alinmasi ilgili taraflarin bir araya gelmesi. Ama ben bazi kisilerin duygularina kapilarak davrandigini dusunuyorum. Bu tip seylere katilmiyorum. • Isvicre deyken soykirim yoktur dediniz diye hakkinizda dava acildiktan sonra neredeyse Ben de gidip derini kampanyasi baslayacakti degil mi? Bana da cok soylediler. Lozan a veya yine isvicre ye gitmemi istediler îsin yigitlik gosterisine donusmesine govde gosterisi yapilmasina inanmiyorum. Benim ne siyasi bir gelecek beklentim var ne de unlu olmaya ihtiyacim var. Ben bilim adamiyim ve hep o noktada kalmayi istiyorum. • Ben de bunu merak ediyorum: Stefanos Yerasimos der ki Hukukun amaci bir seyi kanitlamak tarihin ise izah etmektir. Peki siz hic kendinizi bir tarihci degil de bir hukukcu pozisyonunda yakaliyor musunuz? Biz tarihciler bunu her zaman dusunuruz. Cunku ben bir iddiaya karsi bu konunun ne oldugunu arastirmaya gayret ediyorum. Zaten bu yuzden Alman Rus ingiliz Fransrz Amerikan Avusturya arsivlerini inceledim. Yoksa sadece Osmanli arsivlerini calisir olayi bitirirdim. Ama ben gercegi aradim. Hic hislerinize kapilmiyor musunuz derseniz tabii ki kapuiyorumdur. Aksi yalan olur. Eger bilim adami ahlakina sahipseniz bir seyi arastirirken varmak istediginiz sonuca goturmeyecek bir belgeye bulguya ulastiginizda dahi bunu aciklamaniz gerekir. • Soykirimin belgesini bulsaniz aciklar misiniz? Kesinlikle aciklarim. • Peki siz tarihi izaha mi yoksa kanitlamaya mi calisiyorsunuz? Eger ben tarihe hukukcu gibi yaklassaydim tek bir sey derdim: Madem ki bir bucuk milyon insan oldu o zaman bana bunun mezarlarini gosterin ben de kabul edeyim. Kanittan yola ciksaydim bunu istemem yeterliydi. Ama ben tarihci oldugum icin su soruyu soruyorum: Ne kadar insan vardi ki bir bucuk milyon insan oldu? Bunu arastirmak bilimdir. Ben de bunu yaptim. • Ya sozlu tarih tanikliklar? Tarihci olurken tarih metodolojisini okuduk. Orada der ki kisilerin gorusleri kendi bakis acilarini yansitir. Bu goruslerin mutlaka belgelerle teyidi gerekir. Ayrica istatistikler bir olayin anlatiminin uc gun icinde bile farkliliklar gosterdigini kanitlamistir. Bugun boyle anlatan yarin baska turlu anlatabilir. Biz bu metodu arsiv belgelerinde de uyguluyoruz. Sadece bir arsivi degil pek cok arsivi inceleyerek belgeleri teyit ediyoruz. Bunu yapmazsaniz bilim de yapmis olmazsiniz. Keske gelseler... • Bilgi Universitesi ndeki Ermeni konferansiyla bugun Istanbul Universitesi nde baslayacak olan Ermeni konferansi arasinda ne fark var? Bilgi Universitesi nde duzenlenen sadece soykirim tezini savunanlari konusmaci olarak kabul eden bu sekliyle diasporanin konferanslarina benzeyen bir ozellikteydi. Sanki amac Turkiye deki moralleri bozmak icindi. Cunku eger resmi tezi savunuyor dedikleri bilim adamlarini da cagirsalardi pekala bizi madara edebilirlerdi. Tartisarak bizi herkesin onunde rezil edebilirlerdi. Ama yapmadilar. Sizce niye yapmadilar? • Yani Istanbul Universitesi ndeki konferans kontur cekmek gibi mi olacak? Tam tersine istanbul Universitesi Bilgi ye gelenleri de cagirdi. Her iki tarafin tartisacagi bir ortam yaratmak istedi. Ama olmadi. Cunku ogrendigim kadariyla soykirim vardir diyen taraftan kimse gelmiyor. • Sizce niye gelmiyorlar? Sanirim yine Resmi gorusculerle tartismanin anlami yoktur diyecekler. Uzuldum. Cunku tartisalim istiyordum. Hatta kendimi sinamak istiyordum. Ama hâlâ keske gelseler diyorum. • Bu arada sizin de gozunuze bir sey carpiyor mu: Ne domatesciler var ortada ne de konferansi iptal icin acilmis dava... Bu durum bile kendiliginden sizleri devletin uslu tarihcileri onlari da dogru soyleyen dokuz koyden kovulur konumuna getirmiyor mu? Ben daha Bogazici ndeyken konferansin engellenmesine karsi ciktim. Mutlaka yapilmali ne soylenmek isteniyorsa soylenmeli dedim. O domatescileri ise tasvip etmenin imkani yok. Orada yapilan yanlislar burada da bir yanlis yapildigini gostermez. Bence boyle bir yorum dogru degil. • Karsi tezi savunanlarin gelmemesi Istanbul daki konferansin degerini dusurur mu? Tartisma ve luzumsuz polemikler devam eder. Halbuki bu bir firsatti. Tarafsiz bir toplantiydi. Her gorusten her ulkeden insanlar davet edildi. Onlarin gelmesini samimi olarak cok istiyordum. Ve acikcasi kendimi tartmak istiyordum. Acaba ben bir tarihci olarak ne kadar gercekciyim arastirmalarim ne kadar tutarli bunu olcmek istiyordum bir yerde insallah yine de katilirlar bilim dunyamizda cok onemli bir asama elde ederiz.