Semdinli Iddianamesi icin Genelkurmay bir-iki gun icinde halledilsin; CHP lideri Baykal Yargi TSK ya darbe girisimine alet oldu; ANAP li Sirin Nasil oluyor da savci yerinde duruyor? diyor. Yargiyi basin mi yoksa politikaci ve asker mi etkiliyor? Kara Kuvvetleri Komutani Orgeneral Yasar Buyukanit in adinin Semdinli Iddianamesinde gecmesi iddianamede Meclis Arastirma Komisyonu belgelerinin yer almasi bir kez daha yargiya mudahale tartismasini gundeme tasidi. Yargiya mudahaleyle suclanan ve yargic onune cikarilanlar ya da kovusturmaya ugrayanlar bugune degin hep gundemdeki konular hakkinda dusuncelerini aciklayan gazeteci ve yazarlar ya da sivil toplum kuruluslarinin sozculeri oldu. TUSIAD dan gazetecilere... Kisa sure once Van Yuzuncu Yil Universitesi Rektoru Yucel Askin in uzun suren tutuklulugu hakkinda TUSIAD in gorus belirtmesine karsi da Basbakan Erdogan in Anayasayi gostererek yargiya mudahale suclamasinda bulunmustu. Gozaltinda iskence Kiziltepe Davasi Ermeni meselesi... Bu konularda elestirel yaklasimlarda bulunan ondan fazla gazeteci yazdiklari yazi ve haberlerle yargiya mudahale ettikleri gerekcesiyle mahkemeye ciktilar. Kimde yargiyi etkileme gucu var? Ancak ayni gundemlerde soz alan ve cok daha etkili ve sarsici demecler veren aciklamalar yapan hukumet Ordu veya Meclis yetkililerine karsi hicbir kovusturma yurutulmedigi dikkati cekiyor. Bu ikilik kimlerin ve hangi cevrelerin aciklamalarinin adaletin yerine getirilmesine bir mudahale olarak gorulebilecegi sorusunu akla getiriyor. Ya da baska bir deyisle yasa yargiya mudahale gucune kimlerin sahip oldugunu dusunuyor ve kimlere karsi onlem getiriyor. Basbakanin Aralik 2005 teki sert aciklamasinda TUSIAD Yuksek Istisare Konseyi uyesi Mustafa Koc u yargiya mudahale etmek ve Anayasal suc islemekle suclamasi ve buna dayanak olarak Anayasanin 138. maddesini okumasini bianet Bogazici Universitesi ogretim uyesi ve Anayasa hukukcusu Prof. Dr. Zafer Uskul e sormustu. Basbakanin Anayasa nin 138. maddesine atif yapmasini degerlendiren Prof. Dr. Uskul un gorusune gore Tek tek kisilerin yargiyi etkileme olanaklari yok denecek sinirlardadir. Yargiyi asil etkileyebilecek organlar yasama ve yurutmedir en basta da yurutme organidir. 138. Madde ne diyor? Basbakanin basvurdugu Anayasanin Mahkemelerin bagimsizligi baslikli 138. maddesi soyle: Hâkimler gorevlerinde bagimsizdirlar; Anayasaya kanuna ve hukuka uygun olarak vicdanî kanaatlerine gore hukum verirler. Hicbir organ makam merci veya kisi yargi yetkisinin kullanilmasinda mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremez; genelge gonderemez; tavsiye ve telkinde bulunamaz. Gorulmekte olan bir dava hakkinda Yasama Meclisinde yargi yetkisinin kullanilmasi ile ilgili soru sorulamaz gorusme yapilamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz. Yasama ve yurutme organlari ile idare mahkeme kararlarina uymak zorundadir; bu organlar ve idare mahkeme kararlarini hicbir suretle degistiremez ve bunlarin yerine getirilmesini geciktiremez. Sorunlarin odaginda yargic bagimsizligi var Demecinde Hakimler ve Savcilar Yuksek Kurulu nun bagimsizligina vurgu yapan Prof. Zafer Uskul yargi bagimsizliginin Anayasal guvenceye kavusturulmasini belirtmis bu eksikligin yasanan sorunlarda onemli bir etmen oldugunu ifade etmisti. Turkiye de tum yargic ve savcilarin ozluk dosyalarinin Adalet Bakanligi nda bulunmasi ve tum ozluk islerinin Adalet Bakanligi Personel Genel Mudurlugu nce hazirlanmasi yargic ve savcilar uzerinde basli basina bir baski olusturur. Uskul Basbakana da seslenerek Basbakan ve onun partisi mahkemelerin baski altinda kalmasini istemiyorsa Mecliste sahip oldugu cogunlulukla hemen yargic teminati konusunda eksiklikleri giderecek Anayasa degisikligini gerceklestirmelidir. Sorun esas olarak buradadir demisti. Genelkurmay devreye girdi; Savciya inceleme Uskul un one cikardigi elestiri Semdinli Iddianamesi ni duzenleyen ve Genelkurmay dan Buyukanit la ilgili sorusturma izni isteyen Van Cumhuriyet Savcisi Ferhat Sarikaya hakkinda Adalet Bakanligi nin henuz dava gorulmeye baslanmadan inceleme baslatmasiyla daha da onem kazaniyor. Savci hakkinda inceleme acilmasina varan surec Genelkurmay Baskani Hilmi Ozkok un orgut kurmak sahte belge duzenlemek yargiyi etkilemek ve gorevi kotuye kullanmak ile suclanan Buyukanit la ardindan da Basbakan Erdogan ve Cumhurbaskani Sezer ile gorusmesinin ardindan basladi. Savciligin Buyukanit a dair sorusturma talebinin yasa geregi Genelkurmay Baskanligi na birakilmasini yeterli bulmayan Ozkok basinda yer alan haberlere gore Basbakan ve Cumhurbaskani ile gorustukten sonra meselenin bir iki gun icerisinde halledilmesini istedi. Siyasi parti liderleri ... Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) lideri Deniz Baykal da Semdinli iddianamesinin hukuki degerinin tartismaya acik oldugunu belirterek Bu Turk Silahli Kuvvetleri ne darbe girisimidir ve bu girisime yargi da alet ediliyor dedi. Baykal a gore Semdinli iddianamesi yarginin son zamanlarda ciddi bir sekilde Turkiye de islevini kaybetmis oldugunu gosteriyor. Tablonun demokratik hukuk devleti ve hukukun ustunlugu anlayisiyla hicbir sekilde bagdasmadigini savunan Baykal yargiya ve milli egitime yonelik mudahale girisimlerinin ardindan simdi de orduya mudahale edilmek istendigini soyledi : Olay rejim meselesidir buna demokrasi icinde mudahale etmek gerekiyor. CHP Genel Sekreter Yardimcisi Mehmet Sevigen ise Semdinli deki olaylarla ilgili iddianame hazirlayan savci icin Herhalde AK Parti den milletvekili secilecek degerlendirmesinde bulundu. Dogru Yol Partisi (DYP) lideri Mehmet Agar da Turk Silahli Kuvvetleri nin konuyu kendi hukuku cercevesinde cozecegini belirtti. Anavatan Partisi (ANAP) lideri Erkan Mumcu ise yargilanmaktan cekinmem diyen Orgeneral Buyukanit in sozlerinden memnuniyet duydugunu soyledi. Mumcu Buyukanit i hukuk karsisinda herkesin esit olduguna dair inanci pekistirdigi icin kutladi. ANAP Genel Baskan Yardimcisi Emin Sirin de Van Cumhuriyet Savcisi icin Ne oluyor da bu savci yetkisini asmasina ragmen yerinde duruyor? diyebildi. Baykal Kart ve Mumcu savciliga sikayet edildi Bu aciklamalardan sonra Semdinli de kitabevi bombalanan Seferi Yilmaz in avukatlari CHP lideri Baykal CHP li Atilla Kart ve ANAP lideri Erkan Mumcu hakkinda adil yargiyi etkilemeye calistiklari gerekcesiyle suc duyurusunda bulundu. Hakkari Barosu avukatlarindan Mehmet Ekici sikayet dilekcesini Ankara Cumhuriyet Bassavciligi nca isleme konmasi talebiyle bugun (Persembe) Semdinli Cumhuriyet Savciligina verdi. Askin davasiyla ilgili konusanlara inceleme Buyukanit a dair suclamalar ve iddialar konusunda gorus bildirmekte gucluk gecen hukumet uyeleri Rektor Askin in tutuklulugunun tartisildigi donemdeyse basta CHP lideri Baykal olmak uzere Askin i ziyaret eden rektorleri tutuklamayi elestiren TUSIAD i agir sekilde elestirmisti. Hemen ardindan da Ankara Cumhuriyet Bassavciligi YOK Baskani Erdogan Tezic onunla birlikte hareket eden 77 rektor hakkinda yargiya mudahaleden inceleme baslatti. Bassavcilik incelemesini CHP lideri Baykal CHP li Kemal Anadol ve Haluk Koc ile Barolar Birligi Baskani Ozdemir Ozok u kapsayacak sekilde genisletti. Gelinen asamada ise hukumet Semdinli Iddianamesi yle ilgili dengeli aciklamalar yaparak ordu ile hukumet arasinda artan gerilimi savci hakkinda inceleme baslatarak asmaya calisiyor. Hukumet ve muhalefet yargiya mudahale etmedi mi? Adalet Bakani Cemil cicek 24 Mayis taki TBMM birlesiminde Bogazici Universitesi nde yapilmasi planlanan Osmanli Ermenileri Konferansiyla ilgili su konusmayi yapmisti : Hukumet olarak bir yetkimiz olsaydi geregini yapardik. Keske Adalet Bakani olarak dava acma yetkimi devretmeseydim. Simdi YOK ne yapacak onu merak ediyorum simdi Bogazici Universitesi ne yapacak onu merak ediyorum; milletimiz de merak ediyor. Bu ciddiyetsizlik bu sorumsuzluk bu millete kufretme bu milletin nufus cuzdanini tasiyanlarin bu milletin aleyhine propaganda yapma ihanet etme donemini artik kapatmamiz lazim. Cunku milletin vicdani rahatsiz oluyor. Konusmadan bir gun sonra Universite Rektorlugu konferansi erteleme karari almisti. 30 Kasim 2005 te Financial Times gazetesine demec veren Disisleri Bakani Abdullah Gul henuz mahkeme karsisina cikmamis olan Orhan Pamuk icin hapse girmeyeceginden eminim diye konusmustu. Ertelenen Osmanli Ermenileri Konferansi nin Eylul sonunda yeniden duzenlenmesinin Bolge Idare Mahkemesi karariyla durdurulmasi uzerine Basbakan Tayyip Erdogan su tepkiyi gostermisti: Konuyla ilgili verilmis olan karari ben Tayyip Erdogan olarak asla tasvip etmiyorum ve buna inanmiyorum. Cunku ben ozgurluklerin en genis anlamda yasandigi bir Turkiye de yasamak istiyorum. Su anda muzakeresi yapilan bugun tartismasi yapilan Ermeni konusunda da yargi makaminin buraya katilacak konusmacilarin bana gore kariyerini tartisma hakkinin olmadigini ilan etmek istiyorum. Boyle bir hak kendisinde yok. Bunun sponsoru kimdir parasi nereden geliyor bunu da arastirma hakki kendine ait degil. Konferans bir onceki toplantinin ertelenmesine yol acan Adalet Bakani Cemil Cicek in baska bir universitede yapilabilir tavsiyesiyle Bilgi Universitesi nde gerceklestirilmisti. TCK ve Basin Kanunu nda yargiya mudahale Turk Ceza Kanunu nun Adil yargilamayi etkilemeye tesebbus baslikli 288. maddesine gore de (1) Bir olayla ilgili olarak baslatilan sorusturma veya kovusturma kesin hukumle sonuclanincaya kadar savci hâkim mahkeme bilirkisi veya taniklari etkilemek amaciyla alenen sozlu veya yazili beyanda bulunan kisi alti aydan uc yila kadar hapis cezasi ile cezalandirilir. (2) Bu sucun basin ve yayin yolu ile islenmesi hâlinde verilecek ceza yari oraninda artirilir. Yargi gorevi yapani etkileme baslikli 277. madde de bu nitelikte bir suclama olarak gorulebilir. Buna gore (1) Bir davanin taraflarindan birinin veya bir kacinin veya saniklarin veya davaya katilanlarin magdurlarin leh veya aleyhinde yargi gorevi yapanlara emir veren veya baski yapan veya nufuz icra eden veya her ne suretle olursa olsun adi gecenleri hukuka aykiri olarak etkilemeye tesebbus eden kimseye iki yildan dort yila kadar hapis cezasi verilir. Tesebbus iltimas derecesini gecmedigi takdirde verilecek ceza alti aydan iki yila kadardir. Yargiyi etkileme baslikli 5187 Sayili Basin Kanunu nun 19. maddesine gore Hazirlik sorusturmasinin baslamasindan takipsizlik karari verilmesine veya kamu davasinin acilmasina kadar gecen sure icerisinde Cumhuriyet savcisi hâkim veya mahkeme islemlerinin ve sorusturma ile ilgili diger belgelerin icerigini yayimlayan kimse iki milyar liradan 50 milyar liraya kadar agir para cezasiyla cezalandirilir. Bu ceza bolgesel sureli yayinlarda on milyar liradan yaygin sureli yayinlarda yirmi milyar liradan az olamaz. Gorulmekte olan bir dava kesin kararla sonuclanincaya kadar bu dava ile ilgili hâkim veya mahkeme islemleri hakkinda mutalaa yayimlayan kisiler hakkinda da birinci fikrada yer alan cezalar uygulanir