Oyle bir devirde yasiyorduk ki vatanin yuksek menfaatini her mulâhazanin ustunde tutmak zarureti vardi. Bununla beraber yapilan haksizliklar karsisinda Merkezi Umuminin isi siki tutarak valilere pek agir târizlerde bulundugu zamanlar oldu. Dogudaki bazi valileri merkeze cagirdik ve yerlerine gonderilenlere yapilan sikâyetleri onleyecek serî tedbirler almalarini bildirdik. Diyarbakir valisi Doktor Resit Bey geri cagrilanlar arasinda idi. Bir gun Merkezi Umumide beni ziyarete gelmisti. Kendisini ciddi bir lisanla uyardim. - Hekim olmak bana milliyetimi unutturamazdi! Resit bir doktordur. Fakat dunyaya bir Turk olarak gelmistir. Diyarbakir da Ermenilerin ne turlu vaatlerle el altindan nasil zehirlenip refah icinde yasadiklari bu memlekete karsi ne korkunc dusmanlik duygulariyla beslendiklerini benim gibi yakindan tetkik etmek firsatini bulmus olsaydiniz simdi bana boyle itaplarda bulunamazdiniz. Dogu Ermenileri aleyhimize oyle kiskirtilmislardi ki eger yerlerinde kalmis olsalardi muhitlerinde canli olarak bir tek Turk ve Musluman birakmayacaklardi. Bircoklarinin sicillerini inceledim. Bunlarin evlerinde yaptigim arastirmalarda bir orduyu havaya ucurmaya yetecek kadar cephane ele gecti. Baktim korkunc ve muthis bir teskilatlari var. Memleketin her tarafina dal budak salan bu teskilati oldugu gibi birakirsak cok gecmeden Anadolu’da Turk’u mumla arayacagiz. Vaziyet (-durum) bu merkezde olunca kendi kendime dusundum: - Hey Doktor Resit! Ortada iki ihtimal var: Ya Ermeniler Turk’u temizleyecekler yahut da surulecekler. Bu iki ihtimalden birini tercih etmek zarureti karsisinda uzun muddet tereddut etmedim. Turklugum hekimligime galebe caldi. Onlar bizi ortadan kaldiracaklarina biz onlari tehcir edelim dedim. Doktor Resid’e sordum: - Bu hareketinizden dolayi vicdaniniz sizi rahatsiz etmiyor mu? Cevap verdi: - Etmez olur mu? Fakat ben bu isi ne sahsi gururumu tatmin etmek ne de cebimi doldurmak icin yaptim. Baktim ki vatan elden gidiyor gozu kapali milletimin hayrina hareket ettigim kanaatiyle pervasizca ileri atildim. - Ya tarihî mesuliyet? - Eger bu hareketimden dolayi kendi tarihim beni mesul ederse ona da eyvallah... Baska milletlerin tarihi hakkimda ne yazarsa yazsin hicbiri umurumda degil. Doktor Resit gibi dusunenler o devirde eksik degildi. Fakat devlet agir sartlarla bir mutareke imzalamak zorunda kalip galip devletlerin ordulari Istanbul’a girdikten sonra hem diller degisti hem telakkiler baskalasti. (Doktor Resit’in Ermeni tehcirinin baslica faillerinden biri sifatiyla yakalanip idam edilecegini anlayinca beynine bir kursun sikmak suretiyle intihar ettigini herkes bilir). Sozumu bitirmeden bir noktaya daha temas etmek isterim: - Ermeni vatandaslara o devirde en buyuk fenaligi komitaci zihniyetiyle yetismis olan Ermeniler yaptilar. Bu yuzden bircok masum insanlarin kani bosu bosuna akti. Gecmis yillara ait bu aci maceradan alinan en buyuk ders Turk ve Ermeni milletlerinin birbirlerini simdi daha iyi sevmek imkânini bulmalaridir. Olaylar sirasinda Osmanli payitahti Istanbul’da ABD Buyukelcisi bulunan Morgentaw’in anilari 1925’lerde Bogazici’nin Esrari” adiyla ABD’de yayinlandi. Bir Turk dusmanligi eseri olan bu kitapta -Istanbul’dan hic ayrilmadigi halde- Morgentaw butun dunyayi etkileyen hayal mahsulu Ermeni uydurmalarini da dile getirdi. Dunya Ermenileri mal bulmus Magribi gibi bu ifadelere sarildilar. Ve kendi uydurduklari katliam hikayelerini” dunyanin belli basli dillerine cesitli isimlerle ve fakat yine bu Turk dusmani Morgentaw’in imzasi altinda yayinladilar. Yine uydurma bir Musa Dagi’nda Kirk Gun” adiyla Frans Werfel’e yazdirdiklari eseri dunya dillerine cevirerek her ulkede yayinladilar. Daha sonra bu uyduruk eseri bu yalanlarla ve Turk dusmanliklariyla dolu kitabi filme de aldilar. Cunku ABD’deki pek unlu film sirketlerinin sahipleri Ermeni asilliydi. Bunlar arasinda basi cekenlerden biri de eski bir Turk vatandasi olan unlu rejisor Elia Kazan’di. Bu adam bir vesileyle Turk basin mensuplarina su sozleri soylemisti: Bu is para isi. Parayi bastirin ayni isi bu iddialarin tersi olarak Turkiye icin yapayim” demek kustahligini gostermistir. Ne demis eski Turkler? Secaat arzederken merdi kipti sirkatin soyler.” (-Genclere not: Cingene yigitliginden bahsederken yaptigi hirsizligi soyler demektir ki fena bir hareketini marifetmis gibi ovunerek anlatanlar hakkinda kullanilir). Simdi burada soylenecek bir soz daha var. Bugune kadar Turkiyemizde Ermeni meselesini isleyen eserler arasinda bu satirlarin yazarinin da 160 sahifeden olusan ve resim ve belgelere dayanarak hazirladigi vulgarize” ve populer” bir kitabi yayinlandi. Rahmetli Tercuman Gazetesi sahibi Kemal Ilicak’in emsalsiz gayretiyle besyuzbin adet basilan bu kitap Turklere Karsi Ermeni Vahseti Dun Turkiye Bugun Azerbaycan” adini tasiyordu. Butun Turk cumhuriyetlerinde bulunan Turk dunyasi yayinevlerinde satildigi gibi ilgili ulkeler diplomatlarina da gonderilmistir. Vurgulamak istedigim su: Ermeni meselesinin icinde bulunanlardan Rus albayi Kweblo’nun anilari tamamen Ermenilerin suclulugunu gosteren iki kucuk kitapciktir. Bir de 1920’lerde ABD’deki Buyukelcimiz Alfred Rustem Bey’in 250 sayfalik cok guzel bir eseri Ingilizce olarak yayinlanmistir. Fakat her iki eser de akabinde Ermeni diasporasi tarafindan toplanilarak yok edilmistir. Bu iki eserin de icinde yer alacagi Levon Panos Dabagyan’in Osmanli Ermenileri ile Prof. Dr. Bilâl Simsir’in en son ve en guzel Ermeni sorunu kitabi olan eserinin cesitli yabanci dillerde yayinlanarak Avrupa ulkelerinde dagitilmasi sarttir. Mithat Sukru Bleda’nin eseri Remzi Kitabevi Yayinlarindan Imparatorluk Cokerken” adiyla yayinlanmistir. Bilâl Simsir’in eseri Bilgi Yayinlarindan cikmistir. Levon Panos Dabagyan’in eseri ise Kum Saati Yayinlari’ndandir. Ermenilerin Turk devleti hizmetinde Maliye Nazirligi gibi Hariciye Nazirligi gibi yuksek gorevlerde bulunduklari donemlerde bile bizi nasil arkadan hancerledikleri konusunu ileride tekrar isleyecegiz.