TESEV in duzenledigi Turkiye de Azinlik Haklari Sorunu: Vatandaslik ve Demokrasi Eksenli Bir Yaklasim konulu uluslararasi konferans cikilan demokratiklesme yolunda kat edilecek daha pek cok adim oldugunu gosterdi. Turkiye Ekonomik ve Sosyal Etudler Vakfi nin (TESEV) duzenledigi Turkiye de Azinlik Haklari Sorunu: Vatandaslik ve Demokrasi Eksenli Bir Yaklasim konulu uluslararasi konferans demokratiklesme yolunda atilacak daha pek cok adim olduguna iliskin yeni bir gosterge oldu. 9-10 Aralik ta The Marmara Oteli nde gerceklesen konferansin Baskin Oran Ridvan Akar Roni Marguiles Dilek Guven Herkul Millas Mihail Vasiliyadis Hirant Dink ve Etyan Mahcupyan in soz aldiklari ilk gununde konusulan konulari belirleyen soru basliklari sunlardi: Varlik Vergisi irkci bir uygulama midir? 6-7 Eylul Pogromu sermaye transferi midir yoksa karsisindakini ezmeyi yok etmeyi mi amaclar? 1915 ten bu yana gayrimuslimleri hedef alan uygulamalar gerek dolaysiz gerekse hukuki saldiri olarak Turkiye yi nasil etkilemistir?Istanbul daki kozmopolit hayatin sona ermesine hangi olay sebep olmustur? Yahudiler mutlu azinlik midir? Kibris Rum u diye bir sey var midir? Surekli haddini bilmesi gereken haksiz farkli kimdir?Osmanli kendini ne zaman Turk olarak nitelendirdi? Gayrimuslim okullarinda Andimiz soylenir mi? Oran: Mulkiyet Hak ihlallerinin iki donemi var Ankara Universitesi nden Prof. Baskin Oran Osmanli dan Cumhuriyet e Mulkiyet Politikalari ve Gayrimuslimler ve 1936 Beyannamesi baslikli konusmasinda gayrimuslimlere yonelik mulkiyet haklarinin ihlalini iki donemde incelenmesi gerektigini soyledi. Oran a gore 1915 sonrasinda birinci donemde devletin bireysel ve kolektif mulkiyete dogrudan saldirisi yoluyla; ikinci donemde yani 1971 sonrasinda ise devletin bu defa hukuki saldirilarla gayrimuslim azinligin mallarina el koymasinin ve sermaye transferi soz konusuydu. Oran sermaye transferinin kronolojisini soyle siraladi: *1915 Ermeni Tehciri *1923 Zorunlu Mubadele *1927 Bozcaada ve Imroz da Lozan Antlasmasinin uygulanmamasi sonucu halkin gocu ve mallarina el konmasi *1934 Trakya Olaylariyla Musevilerin evlerini ve isyerlerini birakip kacmalari sonucu mallarina el koyulmasi *.1942 Varlik Vergisi *1955 6-7 Eylul Pogromu (Pogrom: Cogunlugun azinliga devlet destegiyle saldirmasi) *1964 Turkiye de yasayan ve Yunan Pasaportu tasiyanlarin bir gecede ulkeyi terk etmek zorunda kalmalari sonucu kalan mallarina el konulmasi. AB uyum sureci ve azinlik mallarinin iadesi Oran konusmasini 1971 sonrasinda ise 1936 Beyannamesi cercevesinde azinlik vakiflarinin 1936 yilindan sonra edindikleri mulklerin devlet tarafindan hukuki yollarla dava acilarak el konulmasi sureci basladi diyerek surdurdu. Ancak Oran in sozunu ettigi sureci durduracak ve geri cevirecek Vakiflar kanunu henuz cikmadi. Gayrimuslim vakiflarin su anda Hazinede oldugunu belirttigi mulk sayisi iki bin 570 iken Hazine bu sayiyi 900 olarak veriyor. AB uyum paketleri kapsaminda cikmasi beklenen Vakiflar kanunun su anda Hazinede olan mallarin sahiplerine geri verilmesine iliskin olmasi bekleniyor. Ancak Hazinenin ucuncu sahislara sattigi mallari geri vermesi gerektigi hic gundeme getirilmiyor. Bu mallarin sayisi ise belirsiz. Sol siyasetin hatasi: Komprador ve milli burjuvazi ayrimi Baskin Oran tum bu asamali sermaye transferleri yuzunden Turkiye nin sanayi devrimini 50 yil gecikmeli olarak yasadigini soyledi. Oran ayrica Turkiye deki sol siyasetin burjuvaziyi komprador ve milli burjuvazi olarak ikiye ayirmakla yapilabilecek en buyuk teorik hatayi yaptigini soyledi: Oyle bir hata yaptik ki olsek daha iyiydi 6-7 Eylul Olaylari Bugun Maliniza Yarin Caniniza: Etnik ve Ekonomik Homojenlestirme 6-7 Eylul 1955 Olaylari baslikli teblig Bochum Universitesi nden Dr. Dilek Guven e aitti. 6-7 Eylul un Ittihat ve Terakki nin yuzyilin basindan beri devam eden Turklestirme politikalarinin bir parcasi olarak gorulmesi gerektigini soyleyen Guven bu olaylarla gayrimuslim azinligin gonullu olarak gitmelerinin amaclandigini ifade etti. 6-7 Eylul Olaylariyla gayrimuslim vatandaslarin vatandas olmadiklarini anladiklarini belirten Dilek Guven Istanbul daki kozmopolit yasamin da bu olaylar sonucu sona erdigini soyledi. Akar: Etnik temelli ekonomik soykirim: Varlik Vergisi Varlik Vergisi nin bir ekonomik soykirim oldugu saptamasiyla yola cikan Ridvan Akar uygulamanin sinifsal degil etnik temelli oldugunu kimi arastirmacilar tarafindan da irkci bir uygulama olarak nitelendirildigini soyledi. Varlik Vergisi uygulamasinda Musluman emekcilerden vergi alinmamasi gerektigi kabul edilmis; ancak 23 bin 100 gayrimuslim emekci vergiye tabi kilinmisti. 1942 deki 20 kura askerligin uygulandigi donemden hemen sonra gayrimuslimlerin fislenmeleri sureci basladi. Bu surec kazanclarinin cok uzerindeki vergileri odeyemeyen gayrimuslimlerin Askale de yol calismasina goturulup mecburi hizmete tabii tutulmalariyla sonuclanmisti. Mecburi hizmet sirasinda 21 kisi hayatini kaybetmisti. Margulies: Duyarli cevrelerde irkci tavirlar icinde Yahudilik Irkcilik ve Goc baslikli konusmasinda Yazar Roni Margulies bugun bile kendini duyarli kabul eden cevrelerin irkci tavirlar icinde oldugunu soyledi. Buna ornek olarak Radikal gazetesinin Donald Rumsfeld i Yahudi Rumsfeld olarak yazdigini bu durumu kinayan Rifat Bali ye Radikal gazetesinden verilen cevabin da ne yani siz bize irkci mi demek istiyorsunuz tonunda oldugunu kendi ustlerine dahi alinmamayi tercih ettiklerini ifade etti. Yahudiler mutlu azinlik degildir Margulies 1914 de Osmanli Imparatorlugunda 147 bin Yahudi yasadigini bugun bu sayinin 20 bin civarinda oldugunu soyledi. Margulies bu dususte her ne kadar Israil devletinin kurulmasinin payi varsa da yeterli neden degildir diyerek sadece bu nufus azalmasinin bile Yahudilerin iddia edildigi gibi mutlu azinlik durumda olmadiklarinin ortaya koydugunu belirtti. Yahudiler 1942 den sonra mulk satin almadi Roni Margulies babasinin Istanbul da varlikli bir hayat surdugunu ama mulksuz oldugunu aktardi. Kazandigi parayi Isvicre bankalarinda muhafaza ettigini ve Turkiye de tek bir mulk satin almadigini soyledi. Babasinin kusaginin 1942 den sonra Turkiye de mulk satin almadigini cunku devletin uygun gordugu her an mallarini ellerinden alacagindan korktuklarini her an gitmeye hazir yasadiklarini anlatti. Kibris Rumlari diye bir sey yoktur Apoyevmatini Gazetesi nden Mihail Vasiliyadis basinin tavrina deginerek ozellikle Kibris sorunun Istanbul da yasayan ve bugun artik iki bin kisi kalan nufusuyla Rumlari hedef gosteren bir olay olarak yansitildigini soyledi. Vasiliyadis Kibris ta yasayanlarin Bizans Imparatorlugu nun Istanbul a miras biraktigi halkla bir ilgisi olmadigi dunyanin hicbir yerinde Kibris ta yasayanlara Rum denmedigi Kibrisli Yunanlilar kendilerini cogunlukla Kibrisli anlamina gelen bir kelime ile tanimladigi halde o halki kotulemek amaciyla Kibris Rumlari teriminin kullanildigini soyledi. Dink: Azalma; bazen mulkun bazen insanin azalmasidir Insani Azaltmanin Diger bir Yolu: Mulku Azaltmak baslikli konusmasinda Agos Gazetesi Genel Yayin Yonetmeni Hrant Dink azalma yi insan ve mulk yonunden degerlendirdi. Dink Azalma bazen insanin azalmasi bazen de mulkun azalmasi anlamina gelir. Bu ikisi arasinda dogrudan bag vardir. Birinin olmadigi yerde digeri devletin mudahalesine acik hale gelir dedi. Dink devletin sen farklisin haksiz bir farklisin haddini bil yoksa ben bildiririm dedigi bir surecin yasandigini soyledi. Ermeni Tabusu kitabinin berati: Turkiye de Ermeni kalmadi! Ermeni Tabusu kitabinin beraat kararinin ibret verici oldugunu soyleyen Hrant Dink kararin Turkiye de kiskirtilacak sayida Ermeni kalmamistir seklinde verildigini buradan da azalmanin ne demek oldugunun anlasildigini ifade etti. Azinliklarin uzun bir donem boyunca guvenlik konsepti icinde degerlendirildigini ve tehdit unsuru olarak goruldugunu soyleyen Dink son donemdeyse yeter artik azalmasinlar antikamizi kaybedecegiz mantigiyla yaklasildigini azinliklarin azaldikca varlar dedirten bir yaklasim icinde ve daha cok Batiya yonelik bir cok kulturluluk kaniti olarak sunuldugu belirtti: Muzelik halklara donustuk. Millas: Transfer mi Ezmek mi? Atina Universitesi nden Herkul Millas 6-7 Eylul olaylarinin bir sermaye transferi olarak degil karsidakini yok etmeye ezmeye yonelik bir hareket olarak degerlendirilmesi gerektigini soyledi. Millas onceligin kirip dokmeye yok etmeye verildiginin altini cizerek bu nedenle bu olaylar para transferini degil karsidakini yok etmeyi amacliyor dedi. Guguklu saat mecazi Herkul Millas alt-ust kimlik tartismalarini bir ust kimlik cadiri ve onun altinda dolasan renkli semsiyeler olarak degil de; bir guguklu saat mecaziyla anlatmayi daha dogru buldugunu soyledi: Bir kisinin yirmi cesit kimligi vardir belki. Bu kimlikler degiserek ara ara cikar. Aynen bir guguklu saatte oldugu gibi. Bazen bir kimlik cikar disari bazen digeri. Mahcupyan: Gelecege Donuk bir Bakis Etyen Mahcupyan ise konusmasinda bu mecaza soyle bir yorum ekledi. Eger saate toplum dersek; ve bu saat bozuksa ya da bu saate surekli mudahale varsa; ve bu yuzden de hep ayni kimlik cikiyor ve diger kimliklere hic yer birakmiyorsa o zaman ne olacak? Mahcupyan TESEV adina yaptigi Vatandaslik ve Mulkiyet: Gelecege Donuk Bir Bakis baslikli konusmasinda cok kulturlulugun yarattigi biz birlikte nasil yasayacagiz sorusunun uc asamali bir surecte bekledigini soyledi: * Kimlikler icinde devletler eliyle pozitif ayrimcilik yoluyla bir rehabilitasyonun saglanacak. * Daha sonra da mulkiyetin toplumsallasmasina gecilerek daha cok ortak alanlara sahip olunacak * Coklu karar mekanizmalari tarafindan yonetilecek bir siyasal akim gelisecek. Entegre edilmemis olmamis kimlikler cografyasi 200 yildir hicbir kimligin entegre edilmedigi entegre olmamis yan yana yasayan kimlikler cografyasi burasi diyen Mahcupyan boyle bir ortamda bahsedilen asamalarin Turkiye de cok daha zor olacagini soyleyerek negatif ayrimciligi pozitife cevirdikten sonra Turk vatandasligi ve Turk kimligi tartisilacak dedi. Konferans ikinci gunde Osmanli kendini ne zaman Turk olarak nitelendirdi? gayrimuslim okullarinda Andimiz soylenir mi? Kurtler sozde vatandas mi? gibi daha pek cok soruyu daha cevaplayan tebliglerle devam etti.