Ermeni konferansi katilimcilarindan Taner Akcam in bu sutunda yaptigim elestirilere yanitinin ikinci ve son bolumunu asagida sunuyorum: Turkiye de birtakim akademisyenler eger soykirim soz konusu ise belgesini getir gibi bir anlayisa sahipler. Soykirimin bir veya birkac belge ile ispatlanabilecegi gibi bir mantik yurutmesine sahipler. Oysa soykirim konusu ile ugrasan sosyal bilimciler soykirimin bir veya birkac belge ile ispatlanacak bir sey olmadigini bilirler. Yani bizim icin belgeler bir resmi tamamlayan parcalar gibidirler. Bizler onlarca ve yuzlerce belgeyi yan yana getirerek soykirim taniminin bu belgeler toplulugundan cikartilabilecek sonuc oldugunu soyleriz. Bu anlamda soykirim birkac belge ile ispatlanan bir sey degil bir sonuc cikarmadir. Tum bunlari sunun icin anlatiyorum: Talat Pasa nin Ermeni meselesinin esasli bir suretde hal ve fasli ile kulliyen izalesi ifadesiyle neyi anlatmak istedigi ve bu ifadeyle sonucta ortaya cikan tablo arasindaki baglanti uzerine elbette tartisabilirsiniz ve tartisilmalidir; ama bu ifadeyi soykirim kaniti olarak sunmak konuyla ciddi olarak ugrasan hicbir akademisyenin yapmayacagi bir istir. Geriye birsey kaliyor: Tehcir savas sirasinda ortaya cikan bir ihtiyaca degil uzerinde uzun uzun dusunulmus bir baska soruya Sark Sorunu na esasli bir cevap olarak gundeme getirilmistir. Haluk Sahin in ucuncu onemli elestiri noktasi benim soykirimin salt hukuki bir kavram olmadigi konusunda soylediklerim. Soyle diyor Sahin: Akcam soz arasinda 1915 te olup bitenlerin soykirim olup olmadiginin hukuki kategori olarak tartismali olabilecegini kabul ettikten sonra suna benzer seyler soyledi: Ancak soykirim sadece hukuki bir kategori degil ayni zamanda sosyal bilimsel bir kategori. Sosyal bilimciler soykirim calismalari (genocide studies) bolumlerinde bu konuyu inceliyorlar. Ben de boyle bir bolumdeyim ve Ermeni olaylarini inceliyorum. (Demek ki onlar da soykirimdir!) (...) Bu ifadelere nasil cevap verecegimi gercekten bilemedigimi itiraf etmek zorundayim. 1915 te yasananlarin hukuki bir kategori olarak soykirim sayilmasinin tartismali oldugunu soylemedim ama bu cok da onemli degil. Asil onemli nokta daha vahim bir konuda: Haluk Sahin de toplantida Soykirim sadece hukuka ait bir kavramdir diyen tum insanlar bilmek zorundadirlar ki soykirim bir sosyal bilim dalidir ve Amerika ve Avrupa da bircok universitede bu alanda calisan enstituler vardir. Soykirim bir sosyal bilim dali olarak sosyoloji psikoloji politik bilimler ve tarih vb. cesitli disiplinlerin kesistigi bir alandir.(...) Fakat Haluk Sahin in sorunu cok daha ciddi bir yerde. Soyle diyor Sahin: Bu gibi bolumlerden bazilarinin kimler tarafindan finanse edildigini arkalarinda siyasal motifler olup olmadigini bir yana birakip... Bence bir yana birakmayalim sayin Sahin.(...) Kim bilir belki bunun uzerinden tartismayi ilerletebiliriz. Ilerletelim mi? Ne dersiniz? Son soz: Akcam in aciklamalarinin coguna katilmiyorum. Nedenlerini ileride yazabilirim. Gene de tabu sayilmis bu tartismayi normallestirilmesinin soykirim savinin zayifliklarini ortaya dokecegine inancimi kuvvetlendirdigini soyleyebilirim.