Turk un zehirli kanini bosaltin diye yazmadim. Turk un dislanmasiyla bosalacak o zehirli kan yerine Ermeni kimligini doldur dedim. Ermeni nin kendi kimligi ile ugrasmasini Turk e ofke duymamasini soyluyorum. Azinlik psikolojisinin tarihsel bir alt yapisi vardir. Ortada hicbir sey yokken bile o psikoloji kendisini hissettirir. Cocuk sokaga cikarken mama degil anne demeyi ogrenir. Cunku biz bir yere gitmek istemiyoruz burasi bizim vatanimiz * Ermeni Konferansi nin son gununde yaptiginiz konusma buyuk yanki buldu ve gazetelere Hrant Dink in konusmasi salonu aglatti seklinde yansidi. Bazi cevrelerce tu kaka edilen Hrant Dink bu konusmadan sonra nasil benimsenen bir duruma geldi? Soylediklerim galiba dogru anlasildi. Hurriyet te Bekir Coskun bir yazi yazdi. Onu okuduktan sonra Basardim bu isi dedim. Coskun ile ayni ruhu yakaladigimizi saniyorum. Coskun ilk kez anneannesinin bir Ermeni oldugunu yazdi. Ben de ona duygulandim. Karsilikli terapi bu. * Bunu ilk kez mi yaziyor Bekir Coskun? Saniyorum ilk kez... * Ama sayfayi cevirince yine Emin Colasan la karsilasiyoruz ayni gun. Acmis agzini yummus gozunu. Gazetenin balans ayaridir belki de. Yillardir asiri Ermeni milliyetcilerle asiri Turk milliyetcilerin aslinda birbirlerini beslediklerini soyledim. Bu meydan onlara birakilmayacak kadar hayati bir yer. Cunku bizim ve cocuklarimizin gelecegini belirleyecek. Hem Ermeniler in hem Turkler in... Ikiz ruhlariz diyorum ben. Cunku benim bir yarim Turkiyeli bir yanim Ermeni. Ben her iki tarafin ruh halini kendi icinde yasayan biriyim. Herkes bunu bir handikap olarak goruyor oysa ben bunun bir sans oldugunu biliyorum. Diaspora daki Ermeniler in kafasindaki Turk onlarin biraktiklari noktadaki Turk. Onlar icin bu Turk imaji hic degismeyecek. Bizim onlardan farkimiz burada birlikte yasiyor olmamiz. Bu toplumda iyi insanlar da var on yargili insanlar da. Biz iyi insanlarla yasarken tedavi oluyoruz. Diaspora daki Ermeniler bu sanstan tekrar Turklerle beraber olmak sansindan yoksun. Eger bu sansi yakalarlarsa saglikli bir ruh haline kavusacaklar. * Acaba hem Diaspora hem de Turkiye deki bir kesim tarafindan topa tutulmanizin nedeni bu soylemleriniz mi? Diaspora nin butununu kastetmeyelim icindeki aktivistler bu sorunun milliyetci reflekslerle cozulecegini dusunuyor. Turkiye ye bakinca Ermeni meselesi konusunda topluma bir tarih anlatildi. Resmi tarih yeni ve farkli bilgilerin var olabilecegini topluma anlatamaz. Cunku tarih dediginiz sey toplumun kimligini yaratan olaylardan biri. Resmi tarih kendi kimligine: Surasini farkli yazmisiz biraz duzeltelim siz de burasini biraz duzeltin diyemez. Cunku o zaman toplum bir kimlik bunalimina girer ve sorgulamaya baslar; Acaba benim kimligimin baska hangi taraflari da dogru degil diye. Bu nedenle soylediginde israr etmeli. Bu kimligi harekete gecirmek icin ornegin Apo ya Ermeni dolu diyor. Neden Kurt dolu degil de Ermeni dolu? Ermeni dolunun Turk kimliginde ne anlama geldigini cok iyi biliyorlar. Cunku o anlami kendileri yarattilar. * Bu anlam bilerek mi yaratildi? Belki de o gunun sartlari icinde baska cikar yol yoktu. 1915 de yasanan olaylardan sonra once bunu unutmak uzerini kapatmak gibi bir egilim vardi. Bu Ermeniler icin de boyleydi. Ama bugun kimliklerimizin dibine cokmus rahatsizliklarla bas etmeden rahat edemeyecegimizi goruyoruz. O gunku gercegi ogrenmeye calisiyoruz. * Bir Ermeni olarak cocuklugunuzda ya da gencliginizde kisisel bir rahatsizlik hissettiniz mi? Azinlik psikolojisinin tarihsel bir alt yapisi vardir. Yasadikca kendini katlayan bir psikolojidir bu. Gun gelir ortada hic bir sey yokken bile o pisikoloji kendisini hissettirir. * Suur altina yerlesmis bir duygu diyorsunuz... Tamamen oyle. Benim gencligim Asala donemine rastlar. O donem Turkiye deki Ermeniler basimiz egik dolasirdik. Ilhan Selcuk un bir yazisi vardi. Cagaloglu Yokusu ndan cikarken Mihran Efendi diye bir tanidiginin basinin egik olarak yurudugunu gormus ve bunun uzerine Egme basini Mihran Efendi diye bir yazi yazmisti. Hicbir yerden bir baski yoktu ama rahatsizdik. * Bunu da soyleyemiyordunuz? Bunu soyleyemiyorduk ama soyleyenler de bizim istedigimiz gibi soylemiyorlardi. Mesela bir Ermeni cikip Alcak Diaspora biz burada cok rahatiz gibi laflar ediyordu. Ama gercegimiz bu degildi. * Neydi sizin gerceginiz? Farkli bir pisikoloji icersindeydik cunku bize hep farkli olarak bakilmisti. 1915 in acisini uzerinden atmissin. Ataturk doneminde normal bir vatandas gibi yasamissin... Saglikli bir noktaya girmek uzeresin... Bir sabah bir kalkiyorsun sirf azinlik oldugun icin devlet senin malina mulkune vergi adi altinda el koymus. Vermezsen suruluyorsun... Aradan on bes yil geciyor... 6-7 Eylul de bir gece icinde Istanbul daki azinliklarin evleri dukkânlari yagmalaniyor. Eyvah diyorsun. Hic bir sey degismemis. Azinlik psikolojisi oyle kendiliginden olusan bir sey degil. Azinligin kendisini guvensiz hissetmesi kadar dogal bir sey olamaz. Cocuk sokaga cikarken mama dememeyi ogrenir Ermenice konusmamaya calisir. Ama herseye ragmen biz bir yere gitmek istemiyoruz cunku burasi bizim ulkemiz ve vatanimiz. Ve bu duygumuz iyi algilanmalidir. Bu algilanirsa bize artik bizim Ermeniler demeyeceklerini biz diyeceklerini hissederiz. * Bu arada bir yazinizdan dolayi yargilaniyorsunuz. Bu cok buyuk bir haksizlik. O yazida Ermeni dunyasina sesleniyorum. Diyorum ki; Senin kimligini belirleyen olgu artik Turk olgusu. Sen kendi kimligini artik Turk un varligina gore bicimlendirmis durumdasin. * Ermeni dunyasi dediginiz? Diaspora genellikle. Yani Turk e ofke duyan dunyaya. Bu saglikli bir hal degil diyorum. Sen eger kendi kimligini otekine gore baglayacaksan bu seni kurtarmaz. Seni zehirleyen bu kani disari at diyorum. * Sozunu ettiginiz su cumle soyle: Turk ten bosalacak o zehirli kanin yerini dolduracak temiz kan Ermeni nin Ermenistan la kuracagi asil damarinda mevcuttur. Yeter ki bu mevcudiyetin farkinda olunsun... At bu zehirli kanini disariya diyorum. Turk le ugrasma. * Turk un zehirli kanini diye yazmissiniz. Oyle degil. Turk ten bosalacak o zehirli kan diyorum. Turk un dislanmasiyla bosalacak o zehirli kan yerine de senin artik Ermenistan diye bir devletin var kimliginin icine onu doldur. Ermeni nin kendi kimligi ile ugrasmasini Turk e ofke duymamasini soyluyorum. Bunun icin bir adam yargilanir mi? Kaldi ki ben ne bir etnik ne de bir dinsel kimligi hakaret ettiririm. Benim gibi baris cagrisi yapan insanlar icin siyah ve beyaz diye bir ayirim yoktur. Hayat ne siyah ne beyaz. Benim anlatmaya calistigim bu. Hrant neden Firat oldu? * Nufus cuzdaninizdaki isminiz Hrant degil Firat mis. Neden? Biz uc arkadas 1972 yilinda mahkeme karari ile ismimizi degistirdik. * O sozunu ettiginiz psikoloji yuzunden mi? Hayir. Bunu ilk kez anlatiyorum. Istepan Armenak ve ben cok iyi uc arkadastik. O donem Turkiye nin o siyasi calkantilari icinde sol bir fraksiyona sempatizandik ve o fraksiyonda calismak istiyorduk. * Hangi fraksiyon? TIKKO... Basimiza bir is gelirse cemaatimize zarari olmasin diye ismimizi degistirdik. Armenak oldu Orhan ben oldum Firat Istepan oldu Murat. Armenak Tikko da Merkez Komite ye kadar yukseldi ve oldu. Orhan Bakir diye bilinir. Ama biz sempatizan duzeyde kaldik. Cunku ben o arada asik olup evlendim. * Asik olunca TIKKO filan bitti mi? Hayir.. Ama zaten beni.. * Asik bir insani aralarinda gormek istememislerdir.. Belki de... Ama isim degistirirken Sarkis Sahbaz diye bir abimiz vardi durumu sadece ona anlattik. Kimse bizi kimligini reddeden insanlar olarak gormesin biz cemaati korumak icin ismimizi degistiriyoruz dedik. * Sonra neden tekrar isminizi Hrant olarak degistirmediniz? Fark etmiyor ki ben zaten Hrant i kullaniyorum. Firat benim cok sevdigim bir isimdi. Cunku onu Yilmaz Guney in bir filmindeki rolunden almistim... * Umutsuzlar filmindeki Mafya babasinin adiydi. Gorusur muydunuz Yilmaz Guney ile? Tabii... O donemlerde cezaevinde ziyarete giderdik. * Nasil tanismistiniz? Vardi bir cevremiz. Onlar bize kalsin.