Tartismali Ermeni konferansi Bilgi Universitesi nde suruyor. Konusmacilardan Doc. Dr. Halil Berktay ortada Anadolu Ermeniliginin yok olmuslugu gercekligi vardir dedi. Istanbul Bilgi Universitesi nin Dolapdere yerleskesinde gerceklestirilen Imparatorlugun Son Doneminde Osmanli Ermenileri: Bilimsel Sorumluluk ve Demokrasi Sorunlari konulu iki gun surecek konferansin birinci oturumunda Sabanci Universitesi nden Berktay Resmi Soylem Ne Diyor baslikli bildiri sundu. Ermeni sorununun soykirim degildi diyen Turk milliyetci tarihciligi ve soykirimdi diyen Ermeni milliyetci tarihciligi kusatmasinda oldugunu soyleyen Doc. Dr. Berktay sorunun soykirim miydi degil miydi? tartismasina indirgendigini ifade etti. Doc. Dr. Berktay pek cok insanin 1915-1916 da ne olduguna bakmadigini belirterek soykirim terimini bir yana birakalim. 1915-1916 da ne oldugunu anlamaya calisalim. Bu konferansta soykirim miydi degil miydi diye tartismak soz konusu degil. Biz bu klisenin onune gecip olayin arkasinda ne oldugunu tasvir etmek istiyoruz seklinde konustu. Turk milliyetci tarihcilerinin bir savunma tedbiri olarak tehcire basvuruldugu Ermeni milliyetci tarihcilerinin ise tehcir ve tehciri izleyen katliamlarin var oldugu uzerinde yogunlastigini kaydeden Berktay ortada Anadolu Ermeniliginin yok olmuslugu gercekligi vardir. Anadolu Ermeniligi yok olmustur dedi. Turkiye deki resmi soylemin Ermeni ceteler yerel etnik temizlik savasina gecti. Bunun karsisinda tehcir uygulandi. Asla katliam soz konusu degildi. Olumler varsa bunlar aclik hastalik ve eskiya eliyle olmustur dedigini kaydeden Doc. Dr. Berktay resmi soylemin iyi oldu icabinda gene yapariz dedigini savundu. Doc. Dr. Berktay kisa bir sure once Turk Solu adli dergide yer alan her Kurt potansiyel PKK lidir zihniyetinin gecmisteki her Ermeni bir Tasnak gerillasidir zihniyetinin devami oldugunu ifade etti. Konusmasinda aldigi tehdit ve olum mektuplarina da isaret eden Doc. Dr. Berktay gelen bir mektubu okuyarak Turk milliyetciliginin boyle bir olay olmamistir demekle oldu hakliydik asla konusturmayiz gorusleri arasinda sikisip kaldigini iddia etti. Prof. Dr. Belge: 1915 olaylariyla yeterince ilgilenilmedi Bilgi Universitesi Ogretim Uyesi Prof. Dr. Murat Belge de konferansin Turkiye de bir ic demokrasi sorunu bir ideoloji savasi haline geldigini kaydetti. Prof. Dr. Belge Turkiye de demokratiklesme mucadelesi icinde AB ye katilim gibi kaygilarin demokrasinin kod adi olarak karsilarina ciktigini soyledi ve dis dinamiklerin Turkiye nin demokratiklesme yolunda adim atmasina neden oldugunu soyledi. Prof. Dr. Belge demokrasiyi isteyen kitlelerin yani sira bir de hic istemeyenler var. Zaman zaman kiran kirana varacak dozlarda bu mucadele devam ediyor dedi. 1915 olaylariyla yeterince ilgilenilmedigini meselenin ne oldugunu tartismaktan cok biz tartistirmayiz dendigini kaydeden Belge aslinda burada gecmisi degil Turkiye nin gelecegini tartisiyoruz. Demokratik bir ulke olarak AB deki ulkeler gibi yasamaya mi devam edecegiz yoksa simdiye kadarki gibi devletin gudumunde onlarin izin verdigi kadar konusacak bir toplum olarak yasamaya mi devam edecegiz? dedi. Istanbul Dorduncu Idare Mahkemesi nin verdigi yurutmeyi durdurma kararinda milliyetci cephenin siraladigi gerekcelerin mahkemenin karari haline geldiginin goruldugunu belirten Belge bir idare mahkemesinin milliyetci cephenin gerekcelerini ciddiye alip onu mahkeme gerekcesi yaptigini savundu. Prof. Dr. Belge bir vakitler birisi telefon eder bu toplanti yapilmazdi. Simdi telefon edecegine birileri gidip mahkemeye dava aciyor. Bunlarin adi da sivil toplum orgutu. Bir sey degisiyor ki fasizm bile mahkemeye gidiyor dilekce veriyor. Butun bu basimiza gelenlerden sonra bir sevinc payi cikarmamiz mumkun diye konustu. Konferansi gerceklestirmek istemeyen guclerin bu isi bir suredir sokaga havale ettigini soyleyen Prof. Dr. Belge yukaridan telefon edip iptal ettiremeyen iktidar seckinlerinin sokakta kendilerine muttefik bulduklarini savundu. Bunun 6 - 7 eylul olaylarinda da denendigini kaydeden Belge Ermeni kiyimi olmadi dedikleri rahatlikla 6 eylul olmadi diyemiyorlar. Ama size de soyletmeyiz diyorlar dedi. Prof. Dr. Deringil: Arsiv tilsimli degnek degil Bogazici Universitesi nden Prof. Dr. Selim Deringil de Ermeni Meselesi ve Arsiv: Belgenin Bogazina Sarilmak baslikli konusmasinda cesitli arsiv belgelerinden ornekler vererek arsiv belgelerinin tilsimli bir degnek olmadigini belgenin tek basina istenilen yonde kullanilabilecegini soyledi. Prof. Dr. Deringil nihai cozum icin arsivi ortaya sunmanin kendimizi kandirmak oldugunu belgelerin tek yanli da kullanilabilecegini iddia etti. Daha once uc gunde gerceklestirilmesi planlanan ancak iki gune sikistirilan konferans programinda birinci oturumun sona ermesinin ardindan ara verilmeden ikinci oturuma gecildi. Adanir: Soykirim tabirini kullaniyorum Almanya nin Ruhr Universitesi Tarih Fakultesi Ogretim Uyesi Prof. Dr. Fikret Adanir ola ki iyice koseye sikistirilmis bir Turkiye hukumeti gunun birinde jenosit (genocide / soykirim) suclamasini da kabullenir. Bu bazi cevreleri belki tatmin edecektir. Fakat boyle dis dayatmalar sonucu verilmis odunun Turkiye-Ermeni iliskilerinin gelecegi acisindan pek yararli olacagina inanmiyorum dedi. Turkiye Cumhuriyeti hukumetlerinin son yillarda her koseden yukselen soykirim suclamalarini hemen kabullenmek istemeyislerini anlayisla karsiladigini belirten Prof. Dr. Adanir kendisinin akademik calismalarinda Ermeni soykirimi tabirini kullandigini soyledi. Adanir bir Ermeni milliyetciligi bir Ermeni devleti kurma projesi de vardi. Osmanli Ermeni vatandaslarindan bir cogunun devletin o gunku dusmanlarina karsi bir sempati duygusu beslemis olmalari mumkundur. Fakat bunlar o gunku Osmanli hukumetinin kasten sebep oldugu veya goz yumarak dolayli sekilde gerceklesmesine izin vermis oldugu trajedinin sorumlulugunu telafi edemez dedi. Koker: Ermeni sayisi siyasete alet edilmis Birzamanlar Yayincilik Yayin Yonetmeni Osman Koker de 1914 nufus sayimina gore o donemki Ermeni sayisinin 1 milyon 300 bin Patrikhane ye gore 1 milyon 900 bin bazi Ermeni kaynaklara gore de 2-3 milyon oldugunu soyledi. Koker bunlarin hangisi dogru derseniz kesin bir sey soylemek mumkun degil. Bir anlamda siyasete alet edilmistir. Ama genel bir fikir verebilir dedi. Maksudyan: Soykirim terimi yokusa suruyor Sabanci Universitesi Tarih Bolumu doktora ogrencisi Nazan Maksudyan da soykirim teriminin tartismayi yokusa surdugunu insanlari tartismaktan caydirdigini belirterek bu kelimeyi sadece Ermeni milliyetci kesimin kullanmadigini soyledi. Maksudyan Turkiye de de sozde soykirim fetisizmi ile karsi karsiya bulunuldugunu savundu. Toplanti sirasinda zaman zaman cikislariyla dikkat ceken Fatma Sarikaya da gazetecilere muhendis oldugunu bir sure Kanada da yasadigini bu sure zarfinda hep sozde Ermeni soykirimi iddiasiyla yuz yuze geldigini anlatti. Soru hakki verilmeyecek endisesiyle toplantida sik sik cikintilik yaptigini ifade eden Sarikaya salonda karsit gorus yoktu. Tek ben vardim. Tek tarafli bir tartisma yasaniyor. Goruslerde sahte bir yumusama oldugunu goruyorum dedi.