Onumuzdeki sali Avrupa Insan Haklari Mahkemesi Turkiye yi ilgilendiren bir karar aliyor. Yedikule Surp Pirgic Ermeni Hastanesi’nin 1943 ve 67 yillarinda bagis yoluyla sahip oldugu; ancak Yargitay karari ile el konulan iki binasinin iadesi muhtemelen karara baglanacak. Ayni sekilde Fener Rum Erkek Lisesi Vakfi’nin 1950’li yillarda bir kismini bagis yoluyla diger kismini ise bizzat satin alarak elde ettigi ve yine Yargitay karari sonucu musadere edilmis olan okul binasinin kaderi de belli olacak. Mulkiyet hakki ihlali ve ayrimcilik’ nedeniyle yapilan basvurunun sonucu Lozan’i uygulamaktan sistematik olarak kacinan Turkiye’nin bu konuyu vatandaslik baglami icinde yeniden ele almak zorunda kalacagini ima ediyor. Bu baglamda vatandaslari arasinda ayrim yapan bir devletin Avrupa icindeki yerini de tartismak durumunda olacagiz. Hele gayrimuslimlerin devlet baskisiyla hemen Lozan sonrasinda kendi ayricaliklarindan’ feragat ederek normal’ vatandas olma talebinde bulunmak zorunda birakildiklari dikkate alinirsa; devletin daha sonraki tutumunu aciklamak daha da zorlasacak... Ama is bununla bitmiyor... Cunku gayrimuslim vakif mallarinin bir ganimet’ stratejisi icinde el degistirmesi bugun hem yargiyi hem de yurutmeyi gercek bir yuzlesmeyle karsi karsiya birakmakta. Bu ise simdiye kadar tum tutarsizliklarina ve vatandas aleyhine tutumlarina karsin kolladigimiz devlet’ erkinin gercekte nasil bir zihnî gelenege dayandigini ortaya koyacak... Gayrimuslim vakiflari meselesi oncelikle Turkiye’deki yargi muessesesinin zihnî temelinin hukuk degil milliyetcilik oldugunu gosteriyor. Uluslararasi hukuku ulusal hukukun uzerine koyan Anayasa’nin 90. maddesi bizler icin laf olmasin’ diye oraya konmus misafir geldiginde salona cikarilan bir biblo gibi. Boylece yarginin en ust makami olan Yargitay Anayasa’yi ihlal etme pahasina acikca milli cikar’ mantigi guden ve milli cikari da din tercihi uzerinden tanimlayan bir yaklasim sergileyebilmekte. Diger bir deyisle bu vakif mallari o denli ozendirici’ ki Yargitay dosyalar onune geldiginde laik kalmakta zorlanip gayrimuslim vatandaslari digerlerinden ayirabiliyor. Dolayisiyla onumuzde hukuku yeniden yarginin temeli yapmak gibi onemli bir sorun var... Ote yandan bu konu yurutme icinde de iki kanat uretmis gozukuyor. Bir tarafta suren davalarda Turkiye’nin fazla tazminat odemesini onlemek isteyen AB’ye uyum acisindan gereksiz engelleri ortadan kaldirma pesinde olan Disisleri bulunmakta. Karsisinda ise var olan musadere durumunu mumkun oldugunca uzatmak isteyen elindeki rant sitemini kaybetmemek icin her seyi yapan ve bu arada AB surecine iliskin hicbir kaygi tasimayan Vakiflar Genel Mudurlugu... Bunlarin hangisi hukumetin zihniyetini tasiyor sizce? AKP’nin performansina baktigimizda Disisleri’nin soz konusu cekismeden galip’ cikacagini sanabiliriz. Ama oyle olmuyor: Hukumet Vakiflar’in cekincelerini’ dikkate alarak bu davalarda dostane cozum’ alternatifini reddediyor ve boylece daha buyuk bir tazminati odemeyi kabulleniyor. Acaba nicin? Cunku Vakiflar dostane cozum’ durumunda el konmus olan diger 900 mulkun de iade yolunun acilacaginin farkinda. Kisacasi devlet politikasi bu konuda hukumeti kolaylikla esir alabilmekte ve gayrimesru olarak musadere ettigi mallara simsiki sarilan bu burokrasi gercekte vatandaslik kavramini yozlastiranin bizzat kendisi oldugunu fark edememekte... Ama korkunun ecele faydasi yok. Bu mulkler er veya gec esas sahiplerine geri verilecek ve devlet urettigi magduriyetin bedelini vatandasina odeyecek. Bu surec icinde bizler de soz konusu burokrat’in kafasini ve kalbini daha yakindan taniyacagiz...