Amerika dan arayan bir arkadasim hararetli bir bicimde Nedir bu Orhan Pamuk olayi? diyor. Bilmem nedir? diyorum. Duymadin mi dava acildigini. Washington da herkes bunu konusuyor. Haa.. Dava. Evet var oyle bir sey. Ama burada cok buyuk haber degil. Savcinin biri acmis. Ama ciddi bir sey olacagini sanmam Sizde olmayabilir ama burada Turkiye yle ilgilenen herkes bundan konusuyor. Washington Post ve New York Times basyazi yazdilar. Amerika nin her kosesindeki yerel gazeteler de sendikasyon usulu bu yazilari basyazilarinda kullandi. Gercekten de oturup eylul basindan beri New York Times Washington Post ve Wall Street Journal in Benim Adim Orhan basligiyla verdigi yazilari artarda okuyorum. New York Times daki makale soyle basliyor: Basbakan Erdogan onumuzdeki hafta Birlesmis Milletler de Turkiye nin AB uyeligini yavaslatmaya aday konulardan birini ele alacak: Kibris in taninmasi. Ama asil Erdogan Turk kimligini asagiladigi gerekcesiyle hakkinda dava acilan unlu Turk yazar Orhan Pamuk un durumunu ele almali. Hemen hemen tum makaleler Pamuk la ilgili acilan davanin Avrupa Birligi surecinde bir Turkiye icin hayal kirikligi oldugunu vurguluyor. Yazilarin hismi ve aktarmaya calistigi aciliyet duygusu sasirtici. Cunku Pamuk un hapse girmesi gibi bir ihtimal gercek anlamda yok ve hakkinda sorusturma acilmasi Turkiye de kamuoyunun on saflarindaki insanlar icin kaniksanan bir durum. Alistigimiz turden bir garabet. Tam aralarda ust duzey bir siyasetci sohbet esnasinda Siz Amerika yi taniyorsunuz. Neden Orhan Pamuk a bu kadar destek var? Arkasinda ne var? diye soruyor. Dilimin dondugunce Pamuk un su anda yurt disinda en taninan Turk yazar oldugunu; edebiyatta Nobel alabilecegini; kitaplarinin cok sattigini ve Pamuk a dava acan Savci Turgay Evsen e gerekce olusturan Turklugu alenen asagilamak gibi bir sucun Bati kamuoyunda algilanmasinin neredeyse imkansiz oldugunu anlatmaya calisiyorum. Aslinda savci Turk Ceza Kanunu nun 301 inci maddesine gore hareket ediyor. Ancak Bati daki dusunce ozgurlugu geleneginde Fransizligi Amerikaliligi Almanligi; ya da Fransa yi ABD yi Almanya yi; ya da Fransa Cumhurbaskani ABD Baskani ya da Alman Sansolyesini asagilamak ya da alenen asagilamak (hatta bircok durumda hakaret etmek) suc degil. Bizde ise milli hassasiyetler ifade ozgurlugunun sinirlarini belirliyor. Ustelik iktidar ve otoriteye olan yaklasimin geleneksel saygi kavramlarini asmamasi hukuken zorunlu kiliniyor. Kamuoyunun da istek ve destegi bu yonde. Yani cikip saygisiz bir uslupla bir lideri elestirmek toplumda hos gorulmuyor; karikaturunu yapmak ise zaten cezaya tabi. Peki Orhan Pamuk olayi bir istisna mi? Yoksa Turkiye nin demokratik standart ve degerler acisindan Avrupa Birligi ve ABD den temel farkliliklari oldugunun mu gostergesi? Pamuk a dava acilmasina neden olan olay Isvicre nin Tagesanzeiger gazetesine verdigi bir demecte Bu topraklarda 30 bin Kurt ve 1 milyon Ermeni olduruldu. Benden baska kimse bundan bahsetmeye cesaret edemedi sozleriydi. Turkiye de bircok kisi Orhan Pamuk un demecinin haksiz ve provokatif oldugu gorusunde. Ama asil soru su: Demokrasi sizin gibi dusunmeyenlerin ifade ozgurlugunu savunmak ise toplum olarak Orhan Pamuk u savunmaya hazir miyiz?