Siyaset bilimciler 6-7 Eylul olaylari uzerinden bugunun kitlesel siddet eylemlerini degerlendirdi. Prof. Dr. Oran: Bugun gayrimuslimlerin yerine Kurtler konuyor. Sermaye olusumunun onlenmesine calisiliyor. Macar: Hassasiyet ogretilmistir zaten. Siyaset bilimci Prof. Dr. Baskin Oran ve Elcin Macar 6-7 Eylul olaylarinin bugune dair bize neler soyledigini kitlesel siddet eylemleriyle ilgili sundugu ipuclarini bianet e anlatti. Oran 6-7 Eylul surec olarak bakarsak Tukiye de sermayenin gayrimuslimden Musluman tuccara devrinin kilometre taslarindan biridir diyor. Bugun gayrimuslimlerin yerine Kurtler konuyor. Ama burada bir sermaye transferinin degil bir sermaye olusumunun onlenmesine calisiliyor. Bu Kurtlerin Turkiye ye entegre olmasini onleyici korkunc bir sey. 1955 te gayrimuslimler dayak yerken mallari ellerinden alinirken giklari cikmadi. Ama Kurt-Turk catismasinda ayni seyin olmayacagini simdiden soyleyebilirim. Macar sa hassasiyetlerin yaratilmasina deginiyor: 6-7 Eylul un temelinde burjuvazinin Turklestirilmesi azinliklarin yok edilmesi vardi; ama pratik neden Kibris konusunda Turk kamuoyunun Yunanistan a ve dunyaya hassasiyetini gostermekti. Bugun yasananlarla arasinda soyle bir ortaklik var; her zaman da oldu: Kitlesel siddet olaylari bilgisiz issiz gucsuz siddete meyilli kitlelerin organizatorler tarafindan siyasi planlar dogrultusunda kullanilmalarinin hassasiyetlerinin yaratilmasinin ornegidir. Onlara bu konularin hassas oldugu da ogretilir zaten. Macar Istanbul daki 6-7 Eylul Sergisi ne acilisinda duzenlenen saldiriya dair de sunlari soyluyor: Dun sergide olanlar 6-7 Eylul un faillerinin bazilarinin cocuklarinin ve torunlarinin hâlâ ayni zihniyet icinde oldugunu gosteriyor. Onlar kendilerine verilen gorevi yapmaya devam ediyorlar. Macar: Burjuvazinin Turklestirilmesi TC nin vazgecilmez hedefi olmustur Yildiz Teknik Universitesi ogretim uyesi Macar 6-7 Eylul olaylarini Burjuvazinin Turklestirilmesi denilen ve Ittihatcilarla baslayan politikanin devami olarak gorebiliriz diyor. Bu surec Ittihatcilarin Milli Iktisat politikasindan baslar Cumhuriyet in ilk donemlerindeki ekonominin Turklestirilmesi politikalarindan Varlik Vergisi nden gecer. 6-7 Eylul burjuvazinin Turklestirilmesinde onemli bir merhaledir. Burjuvazinin Turklestirilmesi Turkiye Cumhuriyeti nin vazgecilmez hedefi ve plani olmustur ve bu plan buyuk olcude tamamlanmistir. Macar Dr. Dilek Guven in 6-7 Eylul olaylari uzerine yeni calismasi Cumhuriyet Donemi Azinlik Politikalari Baglaminda 6-7 Eylul Olaylari kitabinin da bunu gosterdigini soyluyor. Dilek Guven in kitabindan goruyoruz ki 6-7 Eylul yalniz Kibris nedeniyle Rumlara karsi bir saldiri degildi. Saldirilanlarin azimsanmayacak bir bolumu Rum degil. Is planli ellerinde listelerle saldiriyorlar; ama saldirilanlarin onemli bir bolumunu de diger gayrimuslimler olusturuyor. Bunu bir azinlik karsiti planin disinda goremeyiz. Oran: Kanundisi sermaye transferinin kilometre tasi Baskin Oran sermayenin gayrimuslimlerden Musluman tuccarlara transferi icin kullanilan sert kanundisi sermaye transferi diye adlandirdigi olaylarin bes ornegi oldugunu soyluyor: Sert sermaye transferinin ilk ornegi 1915 tir; Adana cevresinde zengin olanlar bunun ornegidir. Ikinci olay 1934 Trakya Yahudi olaylaridir. Ucuncusu 1942 Varlik Vergisi. Dorduncusu 6-7 Eylul 1955 ve besincisi 1964 te Yunan pasaportlu 12 bin Rum un Istanbul dan kovulmasidir. Bu nedenle 6-7 Eylul sert tedbirlerle kanundisi tedbirlerle yapilmis sermaye transferleri icerisinde kilometre tasidir. Macar: Gecmisle yuzlesme Turklestirmenin soylemini sarsiyor Macar 6-7 Eylul olaylariyla ilgili daha cok sey bilmenin neden onemli oldugunu soyle anlatiyor: Tarihimizde bir suru karanlik noktadan biri olan bu konunun son yillardaki yayinlarla bir nebze de olsa aydinliga kavusmasi gercek tarihimizi ogrenmemiz acisindan olumlu; ise yariyor. Bugun bu olaylara baktigimizda en buyuk sorun su: Ne oldugunu bilmiyoruz; belgeler kapali; arsivler acilmiyor. Bunlari bilmeden nasil gecmisle hesaplasabiliriz? 6-7 Eylul nispeten daha iyi bilebildigimiz bir konu; bu anlamda onemli bir ornek. Epeyce insan bize ogretilenlerin disina cikip yok sayilmis seylerin oldugunun farkina variyor. Her turlu caba bir alternatif tarih yazimi cabasi oluyor. Bunun sehirli kimligi acisindan da -azinliklarina gecmisine sahip cikmak; yapilan hatalardan ve cirkinliklerden utanmak- acisindan da bir anlami var. Atalarimizin devletimizin hata yapabilecegini gecmiste hata yapmis olabilecegini goruyoruz. Bu bilgi Turklestirmenin temel soylemini sarsiyor. Ve bunlari gormek ogrenmek bu tur sergiler acilmasi bize bu ulkenin bastan beri bugunku kadar homojen olmadigini gosteriyor. Sehrin kozmopolit gecmisinden radikal kopus Elcin Macar 6-7 Eylul olaylarinin gerceklestigi 1950 li yillarin ve saldirganlarin profilini de soyle ciziyor: 50 li yillar Turkiye Cumhuriyeti nin toplumsal ve tarihi olarak Osmanli yla iliskilerini kestigi son tarih; o kusaklar o kultur bitiyor; sehir degismeye basliyor. Ornegin gecekondulasma basliyor. Sehrin sosyolojik yapisi degisiyor. Hic gayrimuslimlerle bir arada yasamamis insanlar Istanbul a geliyor; Taslitarla gibi Kagithane Alibeykoy gibi yeni semtler olusuyor. Olaylari gerceklestiren faillerin profili bu. Ayni zamanda sehrin kozmopolit gecmisiyle radikal kopusunu da ifade ediyor bize 6-7 Eylul. O gune kadar bir suru rahatsizlik yasandigi halde hic boyle bir olay gerceklesmemis. Somut olarak kitaplardan belgelerden edindigimiz bugunku bilgimizle cok net biliyoruz ki faillerin basindakilerin resmi baglantilari var; bu kesin. Artik su tartismalari netlestirmeye calisiyoruz: Bunu tamamen resmi kurumlar mi yapti; yoksa bazilarinin dedigi gibi resmi kurumlar organize etti de isin ucu mu kacti? Oran: Derin devlet sizmis Menderes in haberi yok Oran 6-7 Eylul olaylarinin Kibris politikasinin bir araci olarak ortaya cikisini anlatiyor: Menderes ve arkadaslari boyle bir rezalet olacagini dusunmediler. O donemde Londra da Kibris gorusmeleri yapiliyordu. Disisleri Bakani Zorlu kitle gosterileri olursa arkamda kamuoyu var diyebilirim diye bu isleri istedi. Bu sirada Kibris Turktur dernegi kurulmustu icine MIT ajanlari Ozel Harp Dairesi ajanlari sizmisti; bunu hesap edemedi. Isin icine derin devlet sizmis Menderes in haberi yok. Oran bu noktada emekli Orgeneral Sabri Yirmibesoglu nun gazeteci Fatih Gullapoglu yla mulakatinda soyledigi Ne mukemmel bir ozel harp harekatiydi; amacina da ulasti sozunu animsatiyor.