HERKUL Millas o zaman Istanbul da 13 yasinda bir Rum delikanlisiydi. 1955 in 6-7 Eylul felaketini o da yasamisti. Sonra bunu yazdi: Kalabaliklar cekirge gibi geciyor arkalarinda yikinti kaliyordu. Baska alanlarda gucunu kanitlamis olan devlet ise tahrik edici bir bicimde yoklugunu hissettiriyordu. Dairemize giremediler cunku kapicimiz Munire Bu apartmanda gâvur yok diye caydirmisti. Ama babamin dukkâni butun olarak yok oldu butun kumaslar seritler halinde kesilmisti. Annemle babamin yasadigi sok cok buyuktu; bir hafta icinde saclari bembeyaz oldu. Deprem gibi birden ekonomik bir yikim geldi ve ailenin icine sikinti stres ve aci yillar boyu yerlesti... Millas buyudu Robert Kolej i bitirdi. Ankara Dil Tarih te Yunan edebiyati profesoru oldu... 1971 yilinda Atina ya yerlesti. Bir ayagi hâlâ Turkiye de; kitaplari yayimlaniyor. Kitaplarindan birinin adi Turk ve Yunan Romaninda Oteki ve Kimlik adini tasiyor. Tam 450 romani okuyarak yazmis bu eserini: Biz cok iyiyiz oteki cok kotu... * * * HERKUL Millas yine bir 6-7 Eylul yildonumunde saygin Yunan gazetesi To Vima da 7 Eylul 1999 gunu bir makale yazdi. 6-7 Eylul Olaylari nda yasadiklarini anlatti. 1942 deki irkci Varlik Vergisi 1964 teki ihraclar gibi olaylari da hatirladigini belirtti; Turklere satilmis hain diye suclanmamak icin yazdi bunlari. Yunanistan da kimi cevrelerin her sene 6-7 Eylul Olaylari ni andigini Atina Baspiskoposu nun tarihin unutulmamasini isteyen konusmalar yaptigini belirten Millas To Vima okuyucularina 1821 Mora Isyani nin unlu Rum lideri Kolokotronis in yazdiklarini hatirlatti: 23 Eylul den baslayarak 1821 deki uc gun boyunca Mora da askerlerimiz kadin cocuk erkek demeden herkesi yani Turkleri kesip olduruyordu. Oyle ki Kolokotronis in atinin ayaklari Turk cesetlerinden basacak yer bulamiyordu. Millas bu yazisiyla Yunanlilarin 6-7 Eylul gibi 23 Eylulu de unutmamasi gerektigini soyluyordu! Yunanlilar 14 Eylul u Anadolu da Rum soykirimi gunu ilan ederse Turkler de elbette 9 Eylul 1922 yi katledilen Turkler ve atese verilen Turk kentleri icin bir anma gunu olarak ilan edeceklerdi. Millas neticeten diyordu ki: Herhangi bir halkin diyakronik olarak mahkûm edilmesi irkci bir davranistir... Diyakronik yani zaman icinde degismeyen adeta tabiaten demektir. * * * TURKLER ve Rumlar uzun asirlar baris icinde yasadilar ortak kultur eserleri bile yarattilar. Sonra iki asir da carpistilar. Husumetler olustu; gecmise oyle bakildi. Siyasi ihtilaflar bunu korukledi; iste Kibris ta EOKA cinayetleri Istanbul da 6-7 Eylul... Turklerin ve Yunanlilarin gozunde Ataturk un yerini dusunun. Megali Idea yi tarihe gomen adam! Ama savastan hemen sonra Venizelos la dostluk kurdu. Balkan Antanti ni imzaladiginda bir gun Turkiye ile Yunanistan arasinda sinirlarin kalkabileceginden bahsetti. 1955 e gelindiginde 6-7 Eylul Olaylari nin temelinde Kibris gerilimi Enosis girisimleri vardi... Simdi Turkiye ve Yunanistan gecmisin biz-oteki ikilemini asiyor. Ve iste hicbir komplekse kapilmadan 6-7 Eylulun ozelestirisini yapiyoruz bu bir milli ozguvendir ayni zamanda. Bir de Papadopulos komplekslerden kurtulup olgunlassa... Ataturk un tasavvuru niye gerceklesmesin?!