Baku-Tiflis-Ceyhan (BTC) petrol boru hattında sona yaklasılıyor. Bir ay once Baku de torenle hatta verilen petrol kasım ayında Ceyhan terminaline ulasacak. İkinci asamada ise Baku-Tiflis-Erzurum hattı ile Azeri dogalgazı gelmeye baslayacak. suphesiz bu olay tarihi bir donum noktası ve bu hat Azerbaycan icin ozgurluk ve zenginlige uzanan hat olacak. Azerbaycan’ın ve basta Turkiye ve ABD olmak uzere ona destek veren ulkelerin de jeopolitik basarısı. Bu adım Azerbaycan’ın mutlak basarısı olduğu gibi Azeri topraklarının yuzde 20’sini isgal altında tutan ve uyguladığı etnik temizlik sonucu 1 milyon Azeri’yi yurtlarından eden Ermeni yonetiminin de basarısızlığı olarak değerlendiriliyor. Hatırlayanlar cıkacaktır bu hat gundeme geldiği tarihlerde bir ara Ermenistan da alternatifler arasındaydı. Ancak Ermenistan yonetiminin barısa yanasmaması bu alternatifin sansını sıfırladı. Bir yandan isgali surdururken diğer yandan Azerbaycan’a siyasi destek veren Turkiye’yi ve Turk milletini soykırımı” iddiaları ile uluslararası camiada koseye sıkıstırma girisimlerine basladı. Bunların ustune Turkiye’den uyguladığı ambargoyu kaldırmasını istediği gibi Rus doğalgazını kendi toprakları uzerinden gececek bir boru hattı vasıtasıyla alması icin bile uğras verdi. Aslında bolgedeki etnik catısmaların bir sebebi de guzergah ne olursa olsun petrolun Akdeniz’e inmesini engellemekti. Eğer Ermenistan gercekleri gorup isgale son verse; Azerbaycan’la isbirliğine gidip Turkiye ile iliskilerini tarihi hesaplasmanın otesine tasısaydı su anki manzara belki de cok daha farklı olacaktı. BTC’ye ilk petrolun verilisinin (25 Mayıs 2005) ardından Ermenistan Basbakanı Margaryan hattın bolgedeki guc dengelerini olumsuz etkileyeceğini belirterek Ermenistan bozulan bu dengenin yeniden olusturulması icin alternatif cozumler arıyor.” acıklamasını yapıyordu. Dengelerdeki değisimin Ermenistan’ın lehine olmadığı barizdi. Sonraki beyanlarda bu bir politik yenilgi değildir” denilse de hattın Erivan’ı epeyce rahatsız ettiği bir gercek. Bu rahatsızlık uzun zamandır devam eden alternatif arayıslarını yoğunlastırdı. İran’la kurulan enerji ortaklıkları ve gelistirilen projeler daha da onem kazandı. Ozellikle İran-Ermenistan doğalgaz boru hattı. Hattın İran kısmının insaatı yaklasık bir yıldır devam ediyor. Ermenistan tarafındaki calısmalarsa bu yıl basladı. Tamamının 220 milyon dolara mal olacağı tahmin edilen hattın 2007’ de devreye girmesi bekleniyor. simdi Ermenistan bu hattı once Gurcistan’a oradan da Ukrayna’ya ulastırmanın planlarını yapıyor. Mavi Akım bu hususta Ermenilere ilham kaynağı olmus. Ukrayna hatta sıcak bakarken Gurcistan tavrını netlestirmis değil. Sahip olduğu askeri varlık ve uslerle Ermenistan’ı bolgedeki son karakol” gibi goren Rusya ise hatta karsı. Cunku İran gazının Ukrayna uzerinden Avrupa pazarına girmesi Rusya’nın tekel olduğu Avrupa’da pazar kaybetmesi anlamına geliyor. ABD ise İran’a guc kazandıracağı icin sessizliğini koruyor. Ermenistan İran’la elektrik alanında da isbirliğine gitmis durumda. İki ulke arasında kurulan yuksek voltajlı ikinci elektrik hattı gecen yıl kasım ayında acıldı. Pesinden ucuncusunun anlasması imzalandı. Ermenistan bu hatlarla İran’a doğalgaz karsılığında elektrik vermeyi planlıyor. Diğer bir acılım ise birkac yıldır uzerinde durulan demiryolu konusu. Ermenistan İran’la arasında insa edeceği bir hatla İran-Ermenistan-Rusya direkt bağlantısını kurmak Karadeniz’deki Poti Limanı’na ulasmak istiyor. Bu hattın İran petrol urunlerinin Ermenistan’a tasınmasında da onemli rol ustlenmesi hedefleniyor. Denize cıkısı olmayan petrol ve doğalgaz kaynaklarından mahrum ve Rusya’ya bağımlı olan Ermenistan bu tur gayretlerle etkinlik artırmaya calısıyor. Ancak bu acılımların bolgedeki dengeleri değistirecek hacme ulasmayacağı olsa olsa Ermenistan’ın kendi kaynaklarını cesitlendirmesine yardımcı olabileceği gorusu ağır basıyor.