Zurih Universitesi nde tarih docenti İsvicre Ortadogu ve İslam Kulturleri Dernegi nin Baskan Yardımcısı Hans Lukas Kieser ile soylesi: Turkiye neden 1915-1916 yıllarındaki Ermeni soykırımını itiraf etmeyi siddetle reddediyor? Bu Turk milli tarihinin ozu. 90 yıllık farklı bir yorumdan sonra simdi koklu bir zihniyet değisimi lazım. Soykırımın tanınması ile toprak butunluğu bağlantılı değil. 1923 te Lozan Anlasması nda belirlenen sınırlar dokunulmaz. Kendini Turkiye nin var olusunun guvencesi olarak goren ordunun milliyetci ozu tarihi yorumlama egemenliğini kaybetmekten korkuyor. Erdoğan Ermeni sorununu nasıl goruyor? Sanırım Erdoğan ve hukumette belli cevreler ileri adımlara hazırdı ancak milliyetci muhalefet bunu engelledi. Ermeni sorunu yine dıs dunyanın bir komplosu olarak gosteriliyor. Ama baska fikirler de var? Coğunluk soykırımı reddeden resmi tezden yana. Ancak insanlar eğer isterse yeni kitaplar sayesinde yıllardır kendilerine anlatılan tarihin baska bir betimlemesini bulabilir. Ama bu gelisim derin devlet ile ittifak icindeki populist linc milliyetciliğinin tehdidi altında. Turk tarihci Yusuf Halacoğlu hakkında ne dusunuyorsunuz? O 1-1 5 milyon Ermeni değil sadece 8 bin Ermeni nin oldurulduğunu buna mukabil Ermenilerin 519 bin Musluman ı oldurduğunu iddia ediyor. Bu devlete yardım goreviyle yapılan bir propaganda. Kaynaklar yanlıs okunuyor. Bu arada orneğin Jonturkler in İcisleri Bakanı Talat ın sahsi istatistikleri ortaya cıktı burada sadece belli illerden surulen 1 milyon insandan bahsediliyor. Bu sayı en dusuk sayı olmalı. Resmi tezin savunucuları buna da siddetle karsı cıktı. Ermenilerin yok edilmesi Yahudi soykırımına ornek teskil edebilir mi? Yahudilerin Naziler tarafından yok edilmesinin baska nedenleri var. Ancak Ermeni temerkuz kamplarından Auschwitz e uzanan bir cizgi var. Yeni bir Turkiye nin yaratılması toplumdaki yabancı maddelerin uzaklastırılmasını gerektiriyordu. Turkler Lozan da revizyonist tutumunu kabul ettirince Naziler icin ornek teskil etti. Almanya nın Ermeni sorununda bir soykırımdan bahsetme konusunda hâlâ sıkıntıları var? Yesillerin ve SPD nin ağız değistirmesi utanc verici. Ama onemli adımlar atıldı. Birkac hafta onceki meclis tartısması 1916 dan beri Ermeni sorunu uzerine bir ilkti. Ancak daha sonra Berlin in olup bitenleri soykırım olarak nitelememesi hayal kırıklığı yarattı. Turkiye de soykırımdan bahsetmenin cezası var. O zaman ceza kanunundaki reformdan beri cok ağırlık verilen basın ozgurluğunun durumu ne olacak? Basın simdi daha ozgur. Ancak 2004 sonbaharında tum Avrupa dikkatini ceza kanunu reformundaki zina maddesine yoğunlastırdı basın ve dusunce ozgurluğu konusundaki bircok noktayı gormedi. Burada bircok detayla Turkiye icinde ve Avrupa da mucadele edilmeli. 17 Aralık taki muzakerelere baslama kararından sonra Turkiye de bir karsı hareket milliyetci bir kampanya yok mu? 17 Aralık a hazırlık tum olumlu AB guclerini on plana cıkaran bir hazırlıktı. Daha sonra Ermeni felaketinin anma gunu olan 24 Nisan a sıkıntılı bir geri adım atıldı ki bu Turk diplomasisinin en hassas konusuydu. Bu yuzden tepki gucleri ortaya cıktı. Erdoğan ne kadar inandırıcı? Musluman olarak yeni bir yon istiyor Musluman olarak Avrupa yı arıyor. Ancak kendime acaba Erdoğan ve onun AKP si değisim icin yeterli cesarete sahip mi diye soruyorum. Ermeni sorununda bir donuse ihtiyac var. Turk vatandaslığı kimliği etnik Turkculukten kurtulmalı. Anayasa ya bağlılık din ve dilden bağımsız olmalı. Bu konuda calısmakta olan azınlıklar komisyonu bu arada kapatıldı. Belki de AKP den daha sol-liberal olan yeni kimliğe adım atacak yeni bir partiye ihtiyac var. Boyle bir hareketin isaretleri var mı? Siyasi olarak yok. Ancak bunun icin basında toplumda potansiyel var AKP nin bir bolumu bu konuda kullanılabilir. Bazı siyasetciler zaten partiden ayrıldı Meclis te bağımsız olarak yer alıyorlar. (İsvicre gazetesi 17 Mayıs 2005)