Hangi konu olursa olsun fazlası can sıkıyor... Biraz da baskaları konussun duygusu yaratıyor. İster istemez icinde oldugum Ermeni meselesi tartısmasına da hic olmazsa simdilik bir nokta koymakta yarar var. Elimizdeki bilgiler neler? Oncelikle mesele aydınlanma kapitalizm ve ulus-devlet gibi unsurlarla gelen zihniyet ruzgarlarına adapte olamayan Osmanlı’nın; cemaatlerden gelen ozgurluk ve esitlik talepleri ile Batı ulkelerinin emperyalist emelleri arasına sıkısmıs olmasıydı. Balkan yenilgisi Arnavutluk’un bagımsızlığı ve 1914 Yenikoy Antlasması sonrasında ise Anadolu’nun nufus acısından homojenlestirilmesi İttihatcılara tek care olarak gorunmeye basladı. Ermeniler silah altına alınırken askerlik yası harici erkekler de amele taburlarında toplandı; yıl sonuna doğru Ermenilerin silahsızlandırılması islemi baslarken toplu olum haberleri de Anadolu’da yayılmaktaydı. Bu arada cifte vergi altında yasayan ve neredeyse her uc bes yılda bir Padisaha sikayette bulunan Ermeni cemaati icinde 1860’lardan itibaren tureyen eli silahlı irili ufaklı ceteler Turk ceteleriyle dusuk yoğunluklu bir savas yurutmekteydi. Bunlar daha sonra kurulan Ermeni milliyetcisi partilerle butunlestiler; ve once bireysel ozgurluk ardından federatif cozumler derken bağımsızlık hayalleri kurmaya basladılar. 1915’in ilk aylarında asker kacağı Ermeniler soz konusu cetelere katılmaya baslarken; devlet de İstanbul ve İzmir haric tum Anadolu ve Rumeliyi kusatan bir bicimde kadın ve cocukları hedef alan bir tehciri hayata gecirdi. Uygulama İcisleri Bakanlığına bağlı Teskilat-ı Mahsusa teskilatı marifetiyle yapıldı. Olan bitenden bircok hukumet yetkilisinin tam bilgisi olmadığı gibi; bircok yerel devlet gorevlisi de uygulamaya itiraz ettiği icin isinden hatta canından oldu. Bu esnada eli silahlı Ermenilerin Van’da toplanarak yaklasık 6 ay surecek bir direnise gecmeleri onların kaderini farklı kılmadı. Suriye’ye doğru surulen kadın ve cocuk kafileleri ise soyulmaktan ırza gecilmeye ve oldurulmeye kadar her turlu felaketle karsılastı. Buna karsılık her yorede Ermenileri koruyan kollayan ve saklayan sayısız Musluman’ın varlığı soz konusuydu. Rusya’ya kacarak hayatını kurtaran bazı Ermenilerin 1917 sonundan itibaren Anadolu’ya donerek yaptıkları utanc verici vahset ve zulum ise hic de kendilerine yapılandan asağı kalmadı... Bugun bize dusen her seyden once iki tarafın kafa yapısı olarak ne denli birbirine benzediğini farketmektir. Cemaat uzerinden millilesen toplum tasavvuruna gecemeyen sorunları siddet ve guc denklemleri icinde cozmeyi yadırgamayan bir bakıstır bu... İkincisi her iki toplumun da kulliyen iyi’ veya kotu’ olmadığını her turlu adamı barındırdığını gormek gerekir. Bu nedenle de ne Ermeni resmi gorusunun butun Turkleri suclayan; ne de Turk resmi gorusunun butun Turkleri aklayan yaklasımı tarihsel gerceklere tekabul eder. Dahası bu tur yekpare yorumlar gayrı ahlakidir... Otekinin total mahkumiyeti uzerinden ic piyasaya donuk kaba milliyetci politikaların uretilmesini hedef alırken; insanlığı insanı ve vicdanı unutur... Yapılacak sey toplumu kandırma cabalarına son vererek Osmanlı hukukuna gore de suc’ olan bir eylem tarzını devlet adına yuruten; ardından da musadere edilen mal ve mulku kendi ic organizasyonu icinde eriten bu siyasi grubun desifre edilmesidir. Turkiye’de toplum PKK’nın varlığından hareketle butun Kurtlerin tehcirini nasıl mesru bulmuyorsa Ermeni tehcirini de doğal karsılayamaz. Aynı sekilde gelecekte Susurluk faillerinin birer kahraman olarak anılma ihtimalini nasıl yadırgıyorsak tehcir uygulayıcılarının bugun devletce sahiplenilmesini de oyle algılamak durumundayız.