1998 de Azerbaycan Ermenistan arasında gizli muzakereler surerken Kocaryan Yalta da Suleyman Demirel e itiraf ediyor Bizim asıl sorunumuz Azerbaycan degil Turkiye ile. Turkiye yıllardır Ermeni soykırım iddialarıyla bas etmek icin Ermenistan la daha iyi iliskiler bunun olabilmesi icin de oncelikle Azeri-Ermeni barısının saglanmasına cabalıyor. Ancak son 10 yıllık gizli diplomasinin canlı tanıkları gecmiste Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki barıs girisimlerinin de her seferinde soykırımı iddiaları nedeniyle suya dustuğunu anlatıyor. Ankara Ermeni soykırımı iddialarının 90 ıncı yılı nedeniyle yeni uluslararası inisiyatifler pesinde kosarken Avrupa Birliği de bir kez daha Azeri-Ermeni barısı icin kolları sıvadı. Ancak Ankara nın da devreye girmesiyle 1994 ve 1998-99 olarak iki ayrı donemde Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki Dağlık Karabağ sorununun cozumu icin yurutulen gizli diplomasi muzakerelerin son asamasında Ermenistan daki sahin kanadın isteksizliği nedeniyle basarısız oldu. Donemin canlı tanığı 9. Cumhurbaskanı Suleyman Demirel ve donemin diplomatları cumhurbaskanları seviyesinde goturulen bu gorusmelerin perde arkasını ilk kez SABAH a anlattı. KOCARYAN DAN İTİRAF Kâh ABD kâh Minsk Grubu tarafından goturulen ve Ankara nın her asamasında arka planda takip ettiği bu gorusmelerdeki en carpıcı olay 1998 deki muzakerelerin son asamasında Ermenistan Cumhurbaskanı Robert Kocaryan ın Suleyman Demirel e Bizim asıl sorunumuz Azerbaycan değil Turkiye ile itirafı. Yalta daki Karadeniz Ekonomik İsbirliği toplantısı sırasında Demirel le gorusme talep eden Kocaryan Asıl sorunumuz Azerbaycan değil sizinle. Bizler jenoside uğradık. Soykırımı konusunda ozur dileyin. Baska bir sey kabul etmeyiz talebinde bulunmus. 1915 te yasananların soykırımı olmadığını belirten Demirel Kocaryan ın ısrarlı tavrı karsısında Bu konusma bitmistir diyerek gorusmeleri terk etmis. VERMİs AMA... Ermenistan 1994 ve daha sonra 1998 de donemin Azerbaycan Cumhurbaskanı Haydar Aliyev in baskanlığında yurutulen gorusmelerde barıs icin toprak ilkesi cercevesinde Aliyev in isgal altındaki Azeri toprağı Dağlık Karabağ ı Ermeniler e bırakmaya razı olduğu ortaya cıktı. Turkiye nin bu temasları tesvik ettiğini Azeri-Ermeni barısı sağlanması durumunda Ermenistan la iliski kurmayı ve sınır kapısını acmayı vaat ettiğini anlatan Demirel 1994 de varılan gizli anlasmayı soyle anlattı: Ateskes sonrası Aliyev bir cozum arayısındaydı. Karabağ ın Ermenistan a bırakılması Nahcıvan ın da bir koridorla Azerbaycan a bağlanması soz konusuydu. Cok guzel bir projeydi. Karabağ daki Azeriler goce zorlanmıstı. Zaten nufusun buyuk bolumu Ermeni. Haydar Bey gercekci bir adamdı. Halkının onune cıkıp Savasla bir yere varamayız diyecekti. Ancak Demirel Ermenistan ın son anda sahin milliyetci kanadın baskısıyla anlasmadan kacındığını belirtti. Hukumetin Ermeni soykırımı iddialarına karsı girisimlerinin Ermeniler i soykırımı ısrarından vazgecirmeyeceğini belirten Demirel Ben bu devletin icinde 40 yıldır varım. 40 yıldır da bir cozum bulunamıyor. Her seyin cozumu olmayabilir. Bazı sorunlarla da yasamayı oğrenmek gerekiyor dedi. Bu havanda su dovmeye benzer diyen Demirel Meseleyi tarihcilere bırakalım gibi tezlere fazla basarı sansı tanımıyor: Bir Ermeni tarihci jenosid yoktur ya da bir Turk tarihci jenosid olmustur diyebilir mi. Tarihciler dunya mahkemesi değil zaten bunu cozecek dunya mahkemesi de yok. Hayatta her seyin bir cozumu yok.