Benim okudugum gazetelerden ikisi birden yani Hurriyet ve Milliyet Turklerin ve Ermenilerin birbirlerini nasıl tanıdıklarını gormek uzere yapılmıs bir arastırmanın sonuclarını yayımlamaya basladılar. Gazetelerin birinde Sefa Kaplan oburunde de Belma Akcura bu isi yapıyor. Arastırmanın kendisi de aynı. Turkiye den TESEV adına Ferhat Kentel Ermenistan dan da Kevork Bogosyan adında bir bilim adamı yurutmusler. İki taraftaki sonuclara baktıgınızda onyargı ağırlığının Ermeni tarafında yoğunlastığı sonucunu cıkarabilirsiniz. Orneğin onlar hakkında Nasıl bir dusunceye sahipsiniz? diye sorulduğunda Ermeniler icin Olumsuz diyen Turkler yuzde 30.8 de cok olumsuz diyenler ise yuzde 6.6 ya cıkıyor. Oysa Ermenilerin oranları aynı sırayla yuzde 47.2 ve yuzde 27.8. Turkiye den Ermeni ye kız vermem diyen yuzde 68.1; az buz bir oran değil. Ama Ermenistan da aynı cevabı verenler yuzde 94.1 e cıkıyor. Bunun tersi de soruluyor yani kızı vermek değil de almak kısmı. Felaket olur diyenlerin oranı birazcık dusuyor -ama birazcık. Ermenilerin yuzde 92.9 u Turklerin yuzde 63.6 sı gene durumdan hosnut değil. Turk tarafında onyargı daha az gorunuyor dedim. Evet ilk bakısta oyle. Ama biraz dusununce yani bu iki toplumun yasadıkları tarihin farklarını dusununce belki o ilk izlenimden farklı sonuclar cıkarmak mumkun. Bir kere sıradan bir Ermeni nin bilincinde Turk un tuttuğu yerle Turk un bilincinde Ermeni nin yeri farklı. Birincisinin butun kimlik yuku Turk ten gorduğu zulum ustune bicimlenmis. Buna yakın bir ikinci dusman ı da yok. Bu aslında Osmanlı cercevesi icinde yasamıs ve sonra genellikle bir bağımsızlık mucadelesiyle oradan cıkmıs butun halklar icin boyledir. Yunan Bulgar Ermeni ve hatta Arap hepsinin bir numaralı dusmanı onları esir eden Osmanlı nın asli unsuru olarak Turklerdir. Oysa milliyetci bir Turk dusmandan nefret kapasitesini bunların hepsi ve bu arada Moskof gibi eski ya da Coni gibi yeni dusmanlar arasında paylastırmak durumundadır. Onun icin bizim Ermeni ye ayıracağımız nefret yuzdesi onun bize ayıracağından az kalıyor. Turk coğulculuğu nun etkin olduğu ender alanlardan biri. İkinci bir etken izolasyonla ilgili. Bu anketin yapıldığı Ermenistan zaten Osmanlı sınırları dısındaydı; yalnızca kıyımdan kacan ve oraya sığınan Ermenilerden oğrendiler Turk un nasıl bir sey olduğunu. Ayrıca kıyımdan az bir sure sonra Sovyet kapalı toplum sistemi icine girdiler ve buradan cıkalı da daha 20 yıl olmadı. Oysa bizim Ermenilerle birlikte yasama tarihimiz son derece zengin ve kıyımdan sonra bile busbutun bitmedi. Ayrıca Sovyetik bir sistemde yasamadık - yasamadık mı hâlâ yasamıyor muyuz? Bundan cok emin değilim. Dunyayla iliskimiz hic oradaki kadar kesin kopmadı; ama biz kendimiz cok iliski kurmadık ve bilgilenmenin kolay ya da mesru olduğu bir sisteme de imkân vermedik. Onun icin Ermeniler gunun Turk siyasetcilerini tanımıyor. Enver ve Talat gibi kendilerini cok yakından ilgilendiren tarihi kisileri biliyorlarsa buna cok sasmayalım; ama bizim burada en cok kisi tarafından tanınan Ermeni Uzeyir Garih se bu herhalde uzerinde durmayı gerektiren bir durumdur. Daha cok sey soylenebilir bu anket hakkında. Yazının sonunda boyle seylerin yapılır olmasından bunun baslamasından memnun olduğumu soylemeliyim. simdi birbirimizi tanımadığımızı oğreniyoruz; zamanla tanımayı da oğrenmenin ilk adımı budur. Oldu mu olmadı mı? kor kavgasının yanına bu tur tanıma kanallarını actığımız olcude otekilestirme/zebanilestirme mekanizmalarının etkisi de azalır. Anketin yapılması da olumlu iki buyuk gazetede yayımlanması da.