Agaca bakar-gormez agacı- kendini gorur Yola bakar-gormez yolu- kendini gorur Yukarı bakar-yıldızlar var gokyuzunde- Ve aynaya bakar-gormez kendini- -Selam verir Asıl adı Zareh Yaldızcıyan olan Ermeni sair Zahrad siirinde kendimizden baska bir sey gormemenin baskalarını gormemizi engellediğini siirle onumuze doker. Amerika ya giderken yanımda oturan genc bir erkekle tanıstım. Hemen yanındaki diğer uc koltukta ailesi oturuyordu. Turkce bir iki kelam ettikten sonra İstanbul Ermenisi olduğunu soyledi ve sohbet derinlesti: Turkiye’de yasarken Turklerden nefret ederdim. Ailem basım belaya girmesin diye beni Amerika’ya universiteye gonderdi. Cunku Ben Ermeni’yim’ diye lafa baslardım ve soylenen her seyden alınırdım iskillenirdim.” Ayrıcalıklı olanın Turkler olduğunu dusunerek ofkelenen G. ile konusurken kendini ne cok Turk hissettiğini algıladım. Bu ırk anlamında değil kulturel anlamda bir etkiydi. Bana Amerika’da bu nefret duygusundan nasıl kurtulduğunu anlattı: Burada bilgi edinme sansım oldu ilk kez. Amerika’nın cok farklı ırklar kulturlerden olusan dokusu beni cok yumusattı. İlk kez Ermeni soykırımı iddiasının pek de doğru olmadığını burada entelektuel yapıda oğrendim.” Yani resmi tarihin yaptığını yabancı yapmamıs. Bunu anlatmayı basaramayan milliyetcilik ne kadar vatanseverdir acaba? Donup oğluyla Turkce konusuyor. Bir yasındaki sevimli kızı henuz konusamıyor. Esini de gelip İstanbul’da beğenmis. Aile Ermenice değil Turkce konusuyor kısacası. Bizim ortak bir kulturun havuzunda yuzduğumuz apacık ortada. Senede iki-uc kere Turkiye’ye gitmeden yapamayan aile Bodrum’u yeni kesfetmis. Kaliforniya’da yasıyorum denizi ne yapayım?’ diyen G. simdi bir Bodrum tutkunu. Amerika’daki Ermeni bir arkadasının da Amerika’da doğup buyumus olmasına rağmen anneannesiyle Turkce konustuğunu ekliyor. Bazı fanatik Ermenilerin olması Anadolu sevgisini azaltmadı.” diyor. Oğlunun doğumuna girdikten sonra iyi bir dindar haline geldiğini de ekliyor. Bir iki hafta sonra da Santa Monika’da Ferikoylu bir Ermeni ile bulustum. 18 yıl once yerlesmis Arte buraya. Cin ve Kore ile ticaret yapıyor. Ve ekliyor: Cin butun dunyayı besleyebilecek gucte bir ulke.” Ben de 1992’de yazdığım Uyuyan Dev: Cin” izlenimlerimden soz ediyorum ve tekstil konusunda su yorumda bulunuyor: Kore ve Cin tekstiline kapılarını acan Amerikan tekstili goctu.” Arte İstanbul’a sık sık geliyor; cunku ozlediğini soyluyor ve bir anısını aktarıyor: Bir arkadasımız oldu. Musalla tasında yatarken iki kisi tabutun basında bekliyordu. Sonra sırayı ben aldım ve beklemeye basladım. Turk arkadasımın tek Ermeni dostu bendim. Sonra arkadaslarım dalga gecti. Camiye gir de namaz kıl bari.’ dediler. Evet kılarım ne var?’ dedim onlara. Allah’ımız aynı değil mi? Camiye girip hac cıkarsam ne olur ki? Ben kendimi yabancı hissetmiyorum.” Kendini Turkiye’de bu kulture yabancı hisseden ne cok Turk var? Adının veya unvanının yazar su bu olması fark eder mi? Onlar ki hic masalarından kalkmadan ahkâm kesenler polis nezaretinde memleketin kentlerine gidebilenlerdir ki yukarıdakiler kadar vatandasım değildir. Beyaz balina ozgurce yuzuyor ve Kaptan Ahab’ın kiniyle arasını acıyordu.” diye yazar Moby Dick’te. Ahab nefretiyle Moby Dick’in sırtında asılı kalır. Doğruculuk adı altında nefretle yara temizlenmez. Bu kulturun cocukları resmi tarihe rağmen sevgiyle birbirini kucaklamayı bilir.