Ermenistan daki Musa Dagı eteklerinde halay ceken Ragıp Zarakolu yazıları ve katıldıgı etkinlikler nedeniyle sık sık DGM de hâkim karsısına cıktı. Norvec Yazarlar Birliği nin bu yılki İfade Ozgurluğu odulunu alan yazar ve yayıncı Ragıp Zarakolu hep bu ulkenin cıss larına dokunuyor. Bu yuzden bası davalardan kurtulmuyor Cokkulturlulukle ilk iliskisini babası Remzi Zarakolu sayesinde kurmustu. Adalar Kaymakamı ydı babası. Bu yuzden Buyukada da doğmustu. Azınlıklarla tanısmıstı babası sayesinde. Rum komsuları Ermeni aile dostları Yahudi okul arkadasları vardı. 6-7 Eylul olaylarına babası sisli Kaymakamı yken tanık olmustu. Bu olay cocukluğuna iliskin bir dehset anısı olarak hep kaldı belleğinde. Spiro amca Ester hala Aslında koy oğretmeniydi babası. Tokat ın Niksar ilcesine bağlı bir Alevi koyunde calısırken dısarıdan Pertevnial Lisesi ni Ankara Hukuk u bitirmisti. Sonra kaymakamlıkta mahiyet memuru olmustu. Ardından da kaymakam. Oğretmenlikten gelme olduğu icin her gittiği ilcede okul yaptırmıstı. Babasının en iyi dostlarından birisi Spiro adında bir Rum du. Ragıp babasının bu dostunu cok severdi. Cunku Spiro Turkiye nin ilk oyuncak ithalatcısıydı ve evdeki adı Spiro amca ydı. Anne dayısının kâtibi Ermeni Agop efendi ydi. Karısı Ester e Hala diyorlardı evde. Kimse bize sormuyordu yahu sen bir Ermeni ye nasıl Hala dersin bir Ruma nasıl Amca dersin diye. Hic unutmam Ayhan Isık olunce Nubar Terziyan Oğlum Ayhan Isık diye bir ilan vermisti. Ona hep Amca dermis Ayhan Isık. Bu yuzden ilanın altındaki imza da Amcan dı. Aile karsı ilan verdi Bizim Ermeni akrabamız yok diye. 6-7 Eylul vahseti 6-7 Eylul olaylarına babası sisli Kaymakamı yken tanık olmustu. Bu olay Cocukluğuna iliskin bir dehset anısı olarak hep kaldı belleğinde. Bir sahibi Rum olan Rumeli Caddesi ndeki Rio Pastanesi nin yağmalanmasını unutamıyor bir de evlenmek uzere olan ablasının o gun nisanlısıyla birlikte cıktığı ev kurma alısverisinden hicbir sey alamadan Biz Turkuz biz Turkuz diye canlarını zor kurtarmalarını. Sonra TC yurttası olmayan Rumların kovulmasının Kıbrıs Savası nın en son da 12 Eylul un ardından butun dostlarının ahbaplarının zaman icerisinde bir bir kaybolduğuna tanık oluyor. Ermenilerin yasadığı trajediyi ilk kez annesi Safiye hanımdan dinliyor. Babası varlıklı bir insanıydı Niksar ın. Yıl 1915. İlceye kafileler halinde bir Rus isgalinden kacan Turkler geliyor bir de tehcir edilen Ermeniler. Babası isgalden kacanlara su tasıyor. Ama salgın hastalık var. O da yakalanıyor ve oluyor. Annem o gunleri Evde biz ağlıyorduk dısarıda da Ermeniler diye anlatırdı. Mubadillerle ilk tanısması da annesinin Kanal seferinden esir dusen dayısı sayesinde olmustu. Esaretten kurtulup Turkiye ye donunce Yanya dan gelen bir mubadil hanımla evlenmisti annesinin dayısı. Bu sayede de mubadilliği oğrenmisti Ragıp. Nâzım la aynı karede Komunistlikle ilk tanısması da babasının oğretmen arkadası Hasan Basri nin 46 tevkifatında tutuklanmasının sonra da kacarken vuruldu diye iskencede oldurulmesine iliskin dinlediği oykuyle oluyor. Bir de babasının dayısının Allahuekber Dağları nda Ruslara esir dusup Sovyet ihtilalinden sonra Sibirya daki esirliğinden kurtulup sehir sovyetine secilmesine yıllar sonra Almanya uzerinden Turkiye ye donmesine iliskin oykulerle tanısıyor komunistlikle komunistlerin basına gelenlerle: Turkiye ye donunce kucağında olen komutanının Kızımla oğlumu bul diye ettiği vasiyeti anımsıyor. Gidip buluyor da. Komutanının kızıyla evleniyor sonra. Doğan cocuklarını Kuleli Askeri Lisesi ne veriyorlar. Boğaz da bir yerde yemeğe gidiyor cocuklar. Gittiği yerde Nâzım Hikmet de var. O yıllarda buyuk tehlike. Bir fotoğraf cekilmis. Aynı karede Nâzım da var buyuk dayımın oğlu da. Komunist olmadığı halde ordudan atılmıs. Bes yıl hapis yatmıs. Hayatı boyunca hep takip altındaydı. Ailemizin icinde onun hikâyesi de anlatılırdı. Fındıklı Ortaokulu nu Kabatas Lisesi ni bitirdi; azınlıklar 6-7 Eylul olayları Ermeni tehciri mubadele komunistlik donanımlarıyla! Kurtlerle de İstanbul Universitesi İktisat Fakultesi nde okurken tanıstı. Cezaevi yılları Doktorası 1971 de askeri mudahale 1979 da da hocası Cavit Orhan Tutengil in oldurulmesiyle iki kez kesintiye uğradı. 1968 yılında Ant ve Yeni Ufuklar dergilerine yazmaya basladı Ragıp Zarakolu. 12 Mart sonrası Uluslararası Af Orgutu ile gizli orgut iliskisi olduğu icin yargılandı. Sonunda dustu bu komik dava ama bes ayı cezaevinde gecti. 72 de Ant dergisine yazdığı Ho Chi Minh ve Vietnam Savası baslıklı yazısı nedeniyle iki yıl hapse mahkûm oldu. Selimiye de tecrit hucresine konuldu. 74 affına kadar surecek mapusluğu sırasında Ziverbey deki kontrgerilla koskunden gelenlerden dinledi Turkiye deki ilk ozel iskence yontemleri ni. Butun bilgileri topladı. Hepsini tahliye olacak bir arkadasına aktardı dısarı cıkınca her yere duyursun diye. Bu olaydan sonra ziyaretine ilk gelen yakınları psikolojik durumunun iyi olup olmadığını sordular. Cunku arkadası anlatılanları Ragıp ın hayal urunu sanıp ailesine Ragıp sapıtmıs. İlgilenin demis. Boylece de donanımları arasına cezaevlerini ve iskenceyi de eklemis olur! 12 Eylul ve sonrası 1977 de esi ve yoldası Ayse Nur ile Belge Yayınları nı kurar. 1979 yılında Demokrat gazetesinin kurucusu ve yoneticilerinin biri olduğu icin 1982 de tutuklanır. 1971-1991 yılları arasında yurtdısına cıkamaz. 1986 da İHD nin kurucularındandır. 12 Eylul e kadar daha cok akademik ve teorik kitaplar yayınlar. Ancak darbeden sonra yayın politikası da değisime uğrar: Darbeyle birlikte askeri rejimleri tanımlayan calısmalara yoneldik. 80 lerin ortasından itibaren cezaevlerinde yazma cabasında olan insanlarla dayanısmak icin iceride yazılmıs siir hikâye roman roportaj kitapları yayımladık 35 tane. Bugune kadar Yunan edebiyatı uzerine 30 dan faz-#a kitap yayımladık Ermenilerle ilgili 10 un uzerinde Yahudilerle ilgili bes kitabımız var. Elbette Kurtlere yonelik insan hakları ihlalleriyle ilgili de epeyce kitabımız oldu. Kıymet bilenler de var Ragıp ın yayınevi aracılığıyla idamlıktan sairliğe gecen Nevzat Celik yazarlığa gecen A. Kadir Konuk gibi adlar da vardı ve hâlâ yazma uğraslarını surduruyorlardı. Turk PEN inin Cezaevindeki Yazarlar Komitesi Baskanlığı nı yapmıstı Ragıp. su anda da Yayıncılar Birliği nin Yayınlama Ozgurluğu Komitesi Baskanı ydı. İki donem Uluslararası PEN in Hapisteki Yazarlar Komitesi Baskanlığı nı yapan ve dusunce sucu davalarını izlemek icin sık sık Turkiye ye gelen PEN in yonetim kurulu uyesi Eugene Schoulgin gecen cuma yine Turkiye ye gelmisti. Bu kez bir dusunce sucu davası izlemeyecekti. Kendi ifadesiyle muzmin bir dusunce suclusu na Norvec Yazarlar Birliği nin her yıl bir yazara ifade ozgurluğu icin gosterdiği cabalardan oturu verdiği İfade Ozgurluğu Odulu nun bu yılki sahibi Ragıp Zarakolu icin gelmisti. Biri odul biri ceza veriyor Ragıp a Norvec ten odul Turkiye den de mahkeme celbi geliyordu. Onumuzdeki gunlerde yazdığı bir yazı yayımladığı iki kitap icin yine mahkeme kapılarını asındıracak Ragıp. Cunku o muzmin bir dusunce suclusu . Dusunen bir insan olduğu icin dusunce sucu islemeye devam ediyor. Hâlâ!