Turkiye Ermenileri Patrigi 2. Mesrob Basbakan Recep Tayyip Erdogan a halen T.B.M.M. gundeminde bulunan Vakıflar Yasa Tasarısı hakkında bir mektup gonderdi. Devlet Bakanı Mehmet Ali sahin Vakıflar Genel Muduru Yusuf Beyazıt ve TBMM İnsan Hakları Komisyonu Baskanı Mehmet Elkatmıs a da benzer mektuplar gonderen Patrik Mesrob Ermeni cemaati hukukcuları tarafından hazırlanan gorus ve onerileri de mektubuna ekledi. ******************** 29 Kasım 2004 Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN T.C. Basbakanı Ankara Sayın Basbakanımız: Yakında cıkarılacağı soylenen Vakıflar Yasası na iliskin yasa tasarısından internet siteleri yoluyla haberdar olduk. Oysa hukumetimizle daha once yaptığımız temaslarda cemaatimizi ilgilendiren sorunlara cozum aranırken bizimde goruslerimize basvurulmanın faydalı olacağı ortak kanaatine varılmıstı. Maalesef bu birlikte calısma onerimiz bir kez daha goz ardı edilmis ve yasa tasarısı goruslerimizi alınmadan kamu oyuna sunulmustur. Tasarının bu sekilde yasalasmasının vakıflarımız icinde bulunduğu sorunlarına bir cozum getirmeyeceği gibi aksine yeni sorunlar yaratma tehlikesi getireceğini dusunen cemaatimiz hukukcularının hazırladığı tasarı hakkındaki goruslerini iceren ekteki raporu Devletimizin bazı birimleri ile kamuoyuna ve basına acıklamıs ve gondermis durumdadır. Tasarının yasalasması surecinde raporda yazılı cemaatimizin hassasiyetlerinin ve goruslerinin goz onunde tutulacağına ve bu doğrultuda duzenlemelerin yapılmasının sağlanacağına inanmak istiyorum. Basarılı calısmalarınızın devamı icin dua ederim. Derin saygılarımla MESROB II Turkiye Ermenileri Patriği ******************************************** VAKIFLAR KANUN TASARISI İLE İLGİLİ CEMAAT VAKIFLARI BAKIMINDAN OZELLİK ARZEDEN HUKUMLERE DAİR GORUsLERİMİZ VE DEĞİsİKLİK VE EK MADDE ONERİLERİMİZ Vakıflar Yasa tasarısı incelenmis ve cemaat vakıfları bakımından daha onceki uygulamalardaki aksaklıklar dikkatte alınarak bunlara cozum getirmek maksadıyla bu tasarının maddelerinde yapılması gerekli değisiklikler ve ek maddeler asağıda belirtilmistir. Bu calısmada ilgili madde hukumleri ele alınmıs ve gerekcelendirilerek sunulmustur. (Bu calısmanın baslığı ile ilgili olmayan maddeler yazı dısı bırakılmıstır ) Madde: 3 TANIMLAR 12. Paragraf: Tasarı Metni: Vakıf yonetimi: Vakfiye veya vakıf senedine gore vakfı yonetmeğe ve temsile yetkili kisi veya organı. Değisiklik gerekcesi: Bu paragrafta cemaat vakıflarının yonetimine dair bir acıklık olmadığı icin paragrafın asağıdaki sekilde değistirilmesinin uygun olacağını dusunmekteyiz. Değisik metin: Vakıf yonetimi: Vakfiye veya vakıf senedine ve bu kanuna gore vakfı yonetmeğe ve temsile yetkili kisi veya organı . Ayrıca; Kanımızca 3. maddeye asağıdaki gibi bir tanımın da eklenmesi gerekir. Ek metin: Ferman : Cemaat vakıflarının oncelikle kuruluslarına izin veren yazılı padisah emri ve/ya da emir metinleri iradeleri tevcih beratları. Madde: 6 YONETİM VE TEMSİL 3. Paragraf: Tasarı Metni: Cemaat ve esnafa mahsus vakıfların yoneticileri kendilerince secilir . Değisiklik Gerekcesi: Bu paragrafta secimin ne sekilde yapılacağına dair bir acıklama olmadığından keza bugune kadar cemaat vakıfları secimleri İcisler Bakanlığının denetiminde yapılıp secilen kisilere secildiklerine dair belge Valilikce verildiğinden bu uygulama cemaat vakıfları ile diğer vakıflar arasında ayrımcılık yaratmıstır. Bu ayrımcılığın ortadan kaldırılması icin fıkranın asağıdaki sekilde değistirilmesinin uygun olacağını dusunmekteyiz. Değisiklik Metni: Esnafa mahsus vakıfların yoneticileri kendilerince secilir. Fermanla kurulmus olup vakfiyesi bulunmayan cemaat vakıflarının yoneticileri de kendilerince secilir. Vakfiyesi olan cemaat vakıfları ise vakfiyelerindeki sartlara uygun sekilde yonetilir. Cemaat vakıflarına yonetici secimi kurumun denetiminde ve kendi teamullerine uygun olarak Meclis tarafından belirlenecek usullere gore yapılır. Yoneticilerin secildiğine dair belge Kurum tarafından duzenlenir. 5. paragraf: Bu kanununun yururluğe girmesinden once mazbut vakıflar arasına alınan vakıflar ile on yıl sureyle yonetici atanamayan veya yonetim organı olusturulamayan vakıflar meclis kararıyla kurumca yonetilir ve temsil edilir. Bu vakıflara bir daha yonetici secimi ve ataması yapılamaz. İlgililerin vakfiye sartlarına gore intifa hakları saklıdır. Ek madde gerekcesi: Cemaat vakıflarının Okul kilise yetimhane hastane ayazma mezarlıktan ibaret hayri kurulusları yonetmek gibi belirli islevleri olduğundan Kurumun bu kurulusları tasarıdaki madde hukmuyle amacına uygun bir sekilde yonetmesi maddeten mumkun değildir. Bu nedenlerle 5. fıkraya asağıdaki cumlenin eklenmesi gerekir . Ek Cumle : Ancak cemaat vakıfları her ne sebepler olursa olsun Kurumca yonetilemez ve temsil edilemezler. Madde: 9 Tasarı metni : Vakıf yoneticilerinin sorumlulukları ve gorevden alınması (Bu maddede yoneticilerin sorumluluk ve gorevden alınmaları (a) ile (g) bentleri arasında duzenlenmistir. Madde soyle devam etmektedir.) Vakıf yonetimi; denetim makamının Meclisin ilgililerinde gorusunu aldıktan sonra vereceği karara dayalı basvurusu uzerine vakfın yerlesim yeri Asliye Mahkemesince gorevinden alınabilir.Telafisi imkansız sonouclar doğuracak hallerde ise dava sonuclanıncaya kadar Meclis kararı uzerine kurumca gecici olarak gorevden uzaklastırılabilir.Bu durumdu yeni yonetim olusuncaya kadar Vakıf Meclis tarafından tayin edilecek 3 kisilik kayyum heyetince yonetilir. Değisiklik Gerekcesi: Genel olarak bu maddede duzenlenen azil hallerinde azlin yoneticilerin sahsına veya organın tumune yonelik olup olmadığı anlasılamamaktadır. Cezaların sahsiliği ilkesine gore sadece kusurlu olan yoneticinin azledilmesi gerekirken yonetim organının tamamının azli cihetine gidilmesi yasa ve hukuka aykırı bir duzenlemedir Kanun bu haliyle her zaman mahkeme kararı alınmadan cemaat vakıflarının kayyım heyetine teslim edilmesi tehlikesini tasımaktadır. Cemaat vakıflarının amac yonetimi ve yonetici secimlerindeki ozellikler dikkate alınarak tasarı maddesindeki kayyım atanması uygulanmasından cemaat vakıflarının ayrık tutulması gerekli ve zorunludur.Bu maddeye cemaat vakıfları bakımından istisna hukmu ilave edilmelidir. Değisiklik metni : Ancak bu hallerde dahi cemaat vakıflarına kurumca kayyım atanmaz. Azledilen ya da gorevden istifa eden cemaat vakfı yoneticisinin ya da yonetim organının yerini alacak yonetici ya da yonetim organının secimi mahkemenin azil kararı ya da gorevden istifa ile birlikte yine cemaat vakfınca isbu Kanun Madde 6 uyarınca gerceklestirilir ve luzumu halinde cemaat vakfı yonetim organının yedek uyelerini vakfın yonetimini muvakkaten deruhte etmekle gorevlendirebilir. Madde: 11 Tasarı metni 3. fıkra : Haklı sebepler var ise cemaat esnaf ve yeni vakıflara kurulusta ozgulenen mal ve hakların daha yararlı olanlarıyla değistirilmesine veya paraya cevrilmesine vakfın yonetim organı veya denetim makamının basvurusu uzerine diğerinin yazılı gorusu alınmak suretiyle mahkemece izin verilir. Değisiklik Gerekcesi : Bu fıkra mulkiyet hakkının dokunulmazlığı ilkesine aykırıdır. Mal ilgili vakfa ozgulenmistir. Denetim makamının malı daha yararlı olanlarla değistirilmesine veya parayla cevrilmesini talep etmeğe hakkı yoktur. Bu sebeple fıkranın asağıdaki sekilde duzenlenmesi gerekir. Değisiklik metni : Haklı sebepler var ise cemaat esnaf ve yeni vakıflara kurulusta ozgulenen mal ve hakların daha yararlı olanlarıyla değistirilmesine veya paraya cevrilmesine vakfın yonetim organının basvurusu uzerine denetim organının yazılı gorusu alınmak suretiyle mahkemece izin verilir. Madde: 12 Hayrat Tasınmazlar Tasarı metni Kuruma kurumca yonetilenler ile mazbut mulhak veya cemaat vakıflarına ait olup tahsis edildikleri amaca gore kanunlara veya kamu duzerine aykırı olan veya ise yaramaz hale gelen kısmen veya tamamen hayrat olarak kullanılması mumkun olmayan hayrat tasınmazlar meclis kararıyla aynı veya en yakın baska bir hayrata tahsis veya akara devredebilirler. Değisiklik Gerekcesi: Tasarı metnindeki kamu duzenine aykırılık ibaresi son derece muğlaktır. Ayrıca bu madde Meclise hayrat tasınmazların ise yaramaz hale gelmis olması konusunda kriteri olmayan bir yetki vermektedir. Bu madde uygulaması ile Orneğin ; bazı dini hayrat binaların baska bir dine mensup vakıfların hayratı haline getirilmesi mumkun kılmaktadır. Bu nedenlerle maddedeki cemaat ibaresinin madde metninden cıkartılması gerekir. Madde: 14 Amac ve sartların değistirilmesi Tasarı Metni: Mazbut mulhak ve cemaat vakıflarının vakfiyelerindeki sartların yerine getirilmesinde fiilen ve hukuken imkan kalmaması ya da ihtiyac duyulması halinde vakıf yonetiminin teklifi uzerine bu sartları değistirmeğe guncellestirmeğe ve yukumlulukleri kaldırmağa meclis yetkilidir. Değisiklik Gerekcesi: Cemaat vakıflarının vakfiyeleri bulunmadığından sartların değistirilmesine guncellestirilmesine ve yukumluluklerinin kaldırılmasına gerek yoktur. Bu nedenle ; 14 madde hukmunden cemaat ibaresinin cıkartılması gerekir. Ek Madde Gerekcesi: Ancak cemaat vakıflarının belirli islevleri olduğundan ;Orneğin okul kilise yetimhane hastane mezarlık gibi kurulusları yonettiklerinden bu islevlerini yerine getiremeyecek durumda kalan cemaat vakfı yonetiminin kendi belirleyeceği ve aynı cemaate ait bir diğer vakıfla birlesebilmesi mumkun kılınmalıdır. Bu durumda birlesmek isteyen vakıfların her iki vakfın adının da kullanılması suretiyle birlestirilmesine Meclisce karar verilmesini ongoren farklı baslık altında bir madde hukmunun yasa tasarısına eklenmesi gerekir. Ek madde : Cemaat vakıflarının birlestirilmesi İslevini fiilen yerine getiremeyecek hale gelen bir cemaat vakfının aynı cemaate ait bir diğer vakıfla birlestirilmesine o vakfın yoneticilerinin teklifi uzerine Meclis yetkilidir. Madde: 15 Tahsis Tasarı metni : Fonksiyonunu yitirmemis hayrat tasınmazlar Meclis kararıyla ticari amacla kullanılmamak vakfiyesinde belirlenen amaclara uygun hizmetlerde kullanılmak kurumun denetiminde aslına uygun onarım ve restorasyonu yapılmak ve guvenlik tedbirleri alınmak sartıyla kamu kurum ve kuruluslarına vakıf ve derneklere bedelli veya bedelsiz olarak belli sure ile tahsis edilebilirler. Vakfiye amacları doğrultusunda kullanılması uygun olmayan tahsisi uygun gorulmeyen veya tahsis talebinde bulunmayanlar ise kiraya verilebilir. Ek cumle gerekcesi: Tasarının 12 maddesiyle ilgili soz konusu yaptığımız sakıncalar bu madde icin de geceridir. Bu nedenle 15.maddenin basına (cemaat vakıfları mustesna olmak uzere) cumlesinin eklenmesi gerekir. Ek madde gerekcesi : Cemaat vakıflarının amac ve niteliklerindeki farklılıklar dikkate alınarak tasarıdaki 12 ve 15.maddelerin bu vakıflara uygulama alanı bulunmamaktadır. Bu durumda hayrat tasınmazlar ve tahsis konusunda bu vakıfların uygulamada karsılastıkları sorunlarının en aza indirilmesi icin yine bu vakıflara ozgu yeni bir maddenin tasarıda yer alması siddetle gereklidir. Bu tasarıya asağıdaki madde hukmunun eklenmesi gerekir. Ek madde : Cemaat vakıflarına ait olup vakıf yonetimince ise yaramaz hale geldikleri kısmen veya tamamen hayrat olarak kullanılmalarına imkan olmadığı saptanan hayrat tasınmazlar basvuruları halinde Meclis kararıyla aynı cemaate ait baska bir vakfa tahsis edilebilirler. Yukarıda anılan durumda bulunan hayrat tasınmazlardan yonetimce hayrat olarak kullanılmalarında yarar olmadığı saptananlar yine basvuru uzerine Meclis kararıyla aynı vakfın akarına donusturulebilir veya aynı cemaate ait baska bir vakfa akar olarak tahsis edilebilirler. Madde : 44 Meclisin Olusumu Tasarı metni : Meclis Kurumun en ust seviyedeki karar organıdır. Meclis : Baskan uc baskan yardımcısı ve 1. hukuk musaviri olmak uzere bes basbakanlıkca atanacak bes yeni vakıflarca secilecek uc mulhak ve cemaat vakıflarınca secilecek birer uye olmak uzere toplam on bes uyeden olusur. Meclisin calısmaların iliskin usul ve esaslar ile secimle gelecek uyelerin nitelikleri ve secim sekli yonetmelikle duzenlenir. Duzenleme istem gerekcesi: Gorulduğu gibi atamayla gorevlendirilen meclis uye sayısı secimle goreve gelecek uye sayısının iki katıdır. Bu sayı alınacak kararlarda atama yoluyla goreve getirilen uyelerin mutlak hakimiyetini sağlamaya matuftur. Oysa ki yeni vakıfların sayısı bugun dortbinbesyuzu askın olduğundan temsil oranının daha yuksek olması gerekir. Diğer yandan Turkiye’deki tum cemaatlerin toplanıp aralarında bir ortak temsilci secmeleri olanaksızdır. Cunku her bir cemaatin vakıfları ile ilgili beklentileri ve sorunları ve cozum yolları farklılık arz etmektedir. Bu nedenle her cemaat topluluğunun (Rum Ermeni Musevi vs.) kendi vakıflarını temsilen meclise ayrı ayrı birer uye gondermesi daha yerinde ve isabetli olacaktır. Bu mulahazalarla yukarıdaki maddenin yeniden duzenlenmesi gerekir. Madde: 45 Meclisin Gorevleri sunlardır : Tasarı Metni : a) Mazbut mulhak cemaat ve esnafa mahsus vakıfların vakfiyelerindeki sartların değistirilmesine ve guncellesmesine karar vermek . Değisiklik gerekcesi: Cemaat vakıflarının vakfiyeleri bulunmadığından sartlarının değistirilmesi ve guncellestirilmesi soz konusu olamaz. Bu nedenle bu fıkra metninden cemaat sozcuğunun cıkartılmamı gerekir. e) Mulhak vakıflara yonetici ve yardımcısını tayin etmek ; Mulhak cemaat yeni vakıfların meclise sececekleri uyelerin belirlenmesiyle ilgili usul ve esasları tespit etmek. Değisiklik ve ek bent gerekcesi: Tasarının 44. maddesinin son fıkrası ile 45. maddenin ( e ) bendi celismektedir. 44. maddenin son fıkrası secimle gorev basına gelecek uyelerin nitelikleri ve secim seklinin yonetmelikle duzenlenmesini ongormektedir. Henuz meclis uyeleri secilmediğinden mulhak cemaat ve yeni vakıfların meclise secilecek uyelerin belirlenmesi ile ilgili usul ve esasların Meclis tarafından tespit edilmesi olanak dısıdır. Bu nedenle 45.maddenin ( e ) bendinin ikinci cumlesinin metinden cıkartılması gerekir. Bunun dısında meclis gorevleri arasına yukarıda ilave edilmesi talep ettiğimiz yeni maddeye uygun olarak asağıdaki bendin ilave edilmesi gerekir. Ek bent : Cemaat vakıflarının birlestirilmesine karar vermek Madde: 46 Meclis Uyelerinin nitelikleri atanmaları gorev suresi ve yemin Değisiklik Gerekcesi: Tasarı metninde secimle goreve geleceklerin tahsil durumu belirtilmemistir. Bu kisilerin de atamayla gelenler gibi yuksek oğrenim sahibi olmaları husususun metne eklenmesi gerekir. Fıkra 2 Atama yoluyla gelen uyeler bu gorevleri suresince devlet memuru sayılırlar. Değisiklik gerekcesi : Gorulduğu uzere secilenler tasarının bu fıkrasına gore devlet memuru addedilmemektedirler. Oysa ki tasarının 49 maddesinin ikinci fıkrasına gore tum meclis uyeleri meclis calısmalarıyla ilgili gorevleri nedeniyle isledikleri suclar ve kendilerine islenen suclar bakımından devlet memuru sayılmaktadırlar. Diğer yandan atanmıs ve secilmisler arasında ayırım yapılması gorev ve sorumlulukta esitlik ilkesine aykırılık teskil etmektedir. Bu nedenle tum meclis uyelerinin gorevleri suresince devlet memuru sayılır” seklinde tasarıda değisiklik yapılması gerekmektedir. Madde: 48 Meclisin toplantı sekli ve karar nisabı Tasarı metni : Meclis baskanının cağrısı uzerine haftada en az bir kere istirak etmesi gereken uyenin salt coğunluğu ile toplanır ve kararlar uye sayısının salt coğunluğu ile alınır. Meclis uyeleri cekimser oy kullanamaz. Meclis uyeleri oy ve kararlarından sorumludurlar. Secimle gelen uyeler temsil ettikleri vakıflarla ilgili toplantılara katılırlar. Değisiklik gerekcesi: Tasarıdaki bu madde hatalı olarak sevk edilmistir. Toplantının niteliğine gore salt coğunluğun değismesi gibi mantık dısı bir uygulama yapılmak istenmektedir. soyle ki Orneğin ; ( Bu ornek tasarının meclisin olusumunu duzenleyen 44.md.nin toplam on bes uyeden olusması faraziyesinden hareketle verilmistir.) Mazbut ve cemaat vakıflarıyla ilgili bir toplantıda toplantı yeter sayısı altı yeni vakıflarla ilgili bir toplantıda ise yeter sayı yedi olmaktadır. Secimle goreve gelen meclis uyelerinin sadece temsilcisi oldukları vakıflarla ilgili toplantılara katılmaları halinde meclis gundeminde bulunan konuları takip edemeyecekler ve muhtemelen ve pek ender olarak toplantıya katılmaları bildirildiğinde konulara vakıf olamayacaklardır . Bu nedenle toplantıya katılmak isteyen secilmis meclis uyelerinin tum toplantılara katılmasında yarar vardır. Esasen meclis salt coğunlukla karar aldığından atanmıslar her zaman salt coğunluğu sağlamaktadırlar ve surekli olarak gorev yaptıklarından gundemdeki tum konulara hakimdirler. Ancak mulhak cemaat ve yeni vakıflarla ilgili konuların gorusulmesinde secilmis uyelerin en az salt coğunluğu sayısında uyelerin toplantıya katılmaması halinde toplantının yapılmaması gerekir. Zira atanmıs uyelerle her turlu karar almak mumkundur. Bu da demokratik teamullere uygun olmaz. Bu gerekceler ısığında tasarının 44 45 46 ve 48.inci maddelerinin yeniden ele alınıp duzenlenmesi gerekir. Madde: 53 Vakıf Hizmetleri Daire Baskanlığı: ( d ) bendi: Mulhak cemaat ve esnafa mahsus vakıfların vakfiyelerdeki hayır sartlarının değistirilmesi ve guncellestirilmesi islemlerini yurutmek. Değisiklik gerekcesi: Cemaat vakıflarının vakfiyeleri olmadığından evvelce teklif edilen tasarı maddesi değisiklikleri goz onunde bulundurularak bu bentten cemaat kelimesinin cıkartılması gerekir. Madde: 78 Muafiyet ve istisnalar Tasarı Metni : Kuruma ve mazbut vakıflara ait tasınmazlar devlet malı imtiyazından yararlanır haczedilemez ve rehnedilemezler. Tum is ve islemleri her turlu vergi resim harc ve katılım payından mustesnadır. Kurumun ve mazbut vakıfların tahsil edilemeyen gelirleri 6183 sayılı Amme alacaklarının tahsili Usulu hakkındaki Kanun hukumlerine gore tahsil edilir. Değisiklik gerekcesi: Hayrat tasınmazlarla ilgili hukumler tasarıdaki bu maddeyle kuruma ve mazbut vakıflara ait tasınmazlara yansıtılmaktadır. Yine maddenin devamında bu tur vakıflara ait is ve islemlerin her turlu vergi resim harc ve katılım payından mustesna kılındığı gorulmektedir. Bu ayrıcalıkların anılan nitelikteki vakıflara tanınacaksa tum diğer vakıflara da tanınması gerektiği kuskusuz esitlik ilkesi gereğidir. Diğer yandan kurumun ve mazbut vakıfların tahsil edilmeyen gelirlerinin 6183 say.Yasaya gore tahsil edilmesi ongorulmektedir. Ornek verilecek olursa mazbut Vakıfta kirasını odemeyen kiracının kirası 6183 sayılı Kanunla tahsil edilecek diğer vakıflar ise umumi hukumlere gore alacaklarını tahsil cihetine gideceklerdir. Mazbut da olsa vakıfların ozel hukuk tuzel kisilikleri oldukları tartısmasızdır. Mazbut vakıfların 6183 sayılı Yasayla guclendirilmesi tasarının bastan beri gorulduğu gibi Vakıflar Genel Mudurluğu mensuplarınca hazırlanmıs olmasından kaynaklanmaktadır. Bu acıklamalar ısığında anılan maddenin yukarıda sozu edilen kısımlarının tasarıdan cıkartılması gerekmektedir. Gecici Madde: 8 Tasarı Metni: Bu kanunun yururluğunden once kurulmus olan vakıfların mahkeme veya vakıf kutuğune kaydedilmis olup olmamaları tuzel kisiliklerine halel getirmez . Bu kanunun yururluğe girdiği tarihte kaydedilmemis olan vakıflar mazbut vakıf olarak kaydedilir. Değisik ek cumle gerekcesi : Yukarıda tasarının 6.maddesinin 5.paragrafına ek olarak onerilen cemaat vakıflarının kurumca temsil ve idare edilemeyeceğine dair hukum doğrultusunda bu gecici maddeye de asağıdaki cumlenin eklenmesi elzemdir. Ek cumle : Ancak bu kanunun yururluğe girdiği tarihte vakıf kutuğune her hangi bir sebeple kaydedilmemis olan cemaat vakıfları sicile kaydedilirler . Gecici madde: 11 Tasarı Metni: Cemaat Vakıflarının mal edinememeleri nedeniyle tapuda ; a ) Namı- mustear ve namı mevhumlar adına b ) Vasiyet edilmis veya bağıslanmıs olup da halen hazine veya bağıslayan veya vasiyet edenler adına kayıtlı tasınmazlar tasarruflarında bulunduğunu belgelemek uzerinde vakıf serhi olmamak kaydıyla bu kanunun yururluğunden itibaren bir yıl icinde muracaat edilmesi halinde vakıfları adına tescil olunur. Değisiklik gerekcesi : Cemaat vakıflarının 1936 yılında verdikleri beyannamelerin vakfiyeleri yerine gectiği ve bu beyannamelerde gosterilenler dısında yeni tasınmaz mal edinememelerine dair Yargıtay ictihatları ve ozellikle 1974 tarihli Yargıtay Genel Kurulu kararı doğrultusunda acılan davalarla Cemaat Vakıflarına ait bir cok tasınmazların tapu kayıtları eski kayıtların ihya edilmesi sureti ile vasiyet eden veya bağıslayan kisi adına duzeltilmis bazı tasınmazlar tapuda hazine adına kaydedilmis bazı tasınmazlar ise zemininde vakıf olduğu gerekcesiyle Vakıflar Genel Mudurluğu adın kaydedilmislerdir. 4771 ve 4778 sayılı Kanunların yayınlanmasından sonra da Yargıtay 1936 yılında verilen beyannamelerin cemaat vakıflarının vakfiyesi olduğuna dair gorusunu değistirmemistir.( Bakınız Yargıtay 1. Hukuk D.nin 2004/8622 E. 2004/9589 K sayılı ve 22.09.2004 tarihli ictihadı ) Tasarının 11. maddesinin ( b ) bendi Vasiyet edilmis veya bağıslanmıs olup da halen hazine veya bağıslayan veya vasiyet edenler adına kayıtlı tasınmazların bu kanunun yururluğunden itibaren bir yıl icinde muracaat edilmesi halinde vakıfları adına tescil edilir demektedir. Bu suretle mal edinememe nedeniyle hazine bağıslayan ve vasiyet edenler adına tapu kayıtlarının duzeltilmesi ongorulmektedir. Ancak bu madde yetersiz ve muğlaktır : Evvela tasarruflarında bulunduğunu belgelemek sartını getirmektedir. Bu sart maddeyi tamamen uygulamaz hale getirmektedir. Hazine dava acmıs ve tapuda tasınmazın kendi adına kaydedilmesini sağlamıstır. Bu tasınmazın artık cemaat vakfının tasarrufunda bulunduğundan bahsetmek mumkun değildir. Tasınmaz vasiyet eden veya bağıslayan adına tapuda kaydedilmistir. Uygulamada bu durumda olan tasınmazların bağıslayanı veya vasiyet eden kisi gaip olduğundan bu gaiplere kayyım tayın edilmekte ve tasınmazlara kayyım tasarruf etmektedir. Bazı tasınmazlar zemininde vakıf serhi olduğu gerekcesiyle tapuda Vakıflar Genel Mudurluğu adına kaydedilmislerdir. Tasarı metninde tapuda Vakıflar Genel Mudurluğu adına kaydedilmis olan tasınmazlar hakkında hicbir hukum sevk edilmemistir. Yine tasarıda uzerinde vakıf serhi olmamak kaydıyla cumlesi vardır. Vakıf serhi sadece bir alacak hakkını belgelemektedir. Taviz bedeli odenir ve vakıf serhi kaldırılır. Tasarı ise Vakıf serhi olmamak kadıyla diyerek vakıf serhini bir mulkiyet hakkı olarak gostermek istemektedir. Yine Yargıtay’ın 4771 ve 4778 sayılı Yasalara rağmen 1936 yılı beyannamesini cemaat vakıflarının vakfiyesi olarak kabul etmekte ısrar ettiğinden cemaat vakıflarının 1936 yılından sonra edinip tapuda kendi adlarına kaydettikleri tasınmazlar hakkında da bir acıklık getirilmesi elzemdir. Bu nedenlerle maddenin asağıdaki sekilde sevk edilmesi gerektiği kanısındayız. Değisiklik metni : Gecici Madde 11 : 1936 yılından sonra cemaat vakıflarının mal edinememeleri ile ilgili uygulamadan dolayı ; a ) Bu kanunun yururluğe girdiği tarihte miras ve benzeri yollarla edinilip adlarına tapuda kaydedilmemis olan tasınmazlar ile halen nam-ı mustear veya nam-ı mevhum adına tapuda kayıtlı tasınmazlar b ) Mahkeme kararıyla cemaat vakfı adına olan tapu kaydının iptaliyle yeniden eski malik adına kaydedilmis olan tasınmazlar c ) Vasiyetnameyle cemaat vakıflarına vasiyet edilmis olup mahkeme kararıyla vasiyetnamelerin iptaline karar verilen tasınmazlar d ) Evvelce cemaat vakıfları adına kayıtlı iken mahkeme kararıyla Hazine veya Vakıflar Genel Mudurluğu adına kaydedilen tasınmazlar e ) Evvelce tapuda cemaat vakfı adına kayıtlı iken mahkeme kararıyla eski malik adına olan tapu kaydı ihya edilip eski malikin de gaip olması nedeniyle on yıl kayyım tarafından idare edilip Hazine veya Vakıflar Genel Mudurluğu adına kaydedilmis olan tasınmazlar: Kanunun yururluğe girmesinden itibaren bir yıl icinde muracaat edilmesi halinde hicbir hukme gerek olmaksızın meclis kararı ile tapuda ilgili cemaat vakfı adına yeniden kaydedilirler. ( d ) ve ( e ) bentlerinde anılan tasınmazlar hazine veya Vakıflar Genel Mudurluğu tarafından ucuncu kisilere satılmıslarsa bu satıslardan doğan zararlar ilgili cemaat vakfının bir yıl icinde talep etmesi halinde Hazine veya Vakıflar Genel Mudurluğu tarafından tazmin edilir. ( f) Cemaat vakıflarının 1936 yılından sonra her ne surette olursa olsun edindikleri ve halen tapuda adlarına kayıtlı bulunan tasınmazların tapu kayıtlarının iptali icin dava acılamaz. ( İsbu calısma metni Avukat Diran Bakar Avukat Setrak Davuthan ve Avukat Sebu Aslangil tarafından hazırlanmıstır.)