Turkiye yi AİHM de uc buyuk dava grubu bekliyor: Koye donusler Rum basvuruları cemaat vakıfları. Dısisleri yetkililerine gore vakıfların acacagı davalardaki fatura 47 trilyonu bulabilir AB yolunda yapılan reformlara karsın yonetmelik ve uygulama engellerine takılan cemaat vakıfları mulkiyet hakları konusundaki sıkıntılarını AİHM ye tasıdı. Hukumet sorunu yeni yasayla asamazsa ve AİHM deki surec sonuclanırsa Turkiye agır para cezalarıyla karsı karsıya kalabilir. Basvuruların daha cok 1936-1974 doneminde yargı kararıyla el konulan mulklere iliskin olduğunu goren Ankara vakıflara teror nedeniyle yapılan basvurular sonucunda odenen tazminatlardan daha fazla odeme yapmak zorunda kalabileceği sıkıntısını yasıyor. Cunku 1936-74 donemine iliskin mulkiyet haklarını guvence altına alan hicbir duzenleme yok ve cemaat vakıflarının coğu İstanbul daki bine yakın mulkiyeti bu donemde devlet tarafından alınmıs. AİHM deki davalar icin bugune kadar 25 milyon (47 trilyon lira) avro tazminat odemek zorunda kalan Turkiye nin onunde simdi uc buyuk dava grubu var; koye donusler icin basvurular Rum basvuruları ve cemaat vakıflarının basvuruları olusturuyor. Ankara en cok cemaat vakıfları basvurularında zorlanacağı endisesini tasıyor. Yeni yasalar care değil Cunku Turkiye AİHM davalarında cemaat vakıflarının yaptığı basvurular sonucu acılan davalarda son donemdeki yasal duzenlemeleri kendi lehine ceviremeyecek. Dısisleri kaynakları cemaat vakıflarının ozellikle mulkiyet haklarının korunmasına iliskin uzerinde calısılan kanun tasarısı taslağı nın bu haliyle AİHM deki davalar icin kurtarıcı olamayacağını belirtiyor. Taslakla cemaat vakıfları gayrimenkullerini tescil ettirirken Vakıflar Genel Mudurluğu nden izin alma gibi burokratik islemlerin zorunluluğu ortadan kaldırılsa da bu islem her donemi kapsamıyor. Cemaat vakıflarının 1936 tarihli beyannamelerinden sonra tasınmaz mal edinemeyeceğine iliskin Yargıtay tarafından 1974 te bir karar cıkarıldığını ve bu karar doğrultusunda vakıf mulklerini devletin aldığını hatırlatan kaynaklar bu mulklerin Hazine ya da Maliye ye devredildikten sonra bir kısmının satıldığına dikkat cekiyor. Mulkler satıldı AİHM ye basvuruların coğunun da bu doneme iliskin olduğuna dikkat ceken kaynaklar Turkiye nin bu basvurular karsısında ağır tazminat tan baska yolu olmayacağını belirtiyor. Devlet bugun mulkleri satın almıs kisilerin de haklarını korumak zorunda. Ortaya birden cok taraf cıkıyor diyen kaynaklar cemaat vakıflarına odenecek tazminat miktarının 25 milyon avroyu bulabileceğini soyluyor. Turkiye aleyhine AİHM de halen gorusulen 3 bine yakın dava var. AİHM bu davalardan 400 e yakınını Avrupa İnsan Hakları Sozlesmesi nin ihlal edildiğini belirterek sonuclandırdı. 300 dolayındaki bir baska dava grubunda dostane cozum sansını yakalayan Turkiye yine de AİHM ye basvuru yapanlara tazminat odemekten kurtulamadı. Cunku dostane cozum de yine tazminat odenmesini gerektiriyor.