Turkiye nin AB uyeligi hedefi dogrultusunda neredeyse tek direnc noktası olarak gorunen Fransa yla iliskiler Basbakan Tayip Erdoğan ın ziyaretiyle bir kere daha gundeme geldi. Paris in Ankara yı bıcak sırtında tutma politikasının ardında kimi zaman gerilip kimi zaman yumusayan fakat asırlar oncesine uzanan bir tarih var kuskusuz. Osmanlı İmparatorluğu Fransa nın siyasi girdap ve isgal altında bulunduğu kralın esaret altında olduğu donemde yanındaydı. Babıâli nin ticari ayrıcalıklar tanıyarak Avrupa da guclenmesine yardımcı olup ittifak yaptığı ama netice olarak Hıristiyan devletlerin Osmanlı karsısında olusturmaya calıstırdığı bloku parcaladığı asırlarda Fransa Batı da ikiyuzlulukle suclanmaya katlanmak zorunda kaldı. Hem icinde bulunduğu zorluklar dolayısıyla İstanbul a sırtını donemiyordu hem de Avrupa da sekillenen Hıristiyan birliğine acıktan tavır alamıyordu. Napolyon a karsı Osmanlı nın baskın olduğu donem sona erip imparatorluğun catırdamaya basladığı donemde de İstanbul duzeni değistirme arayısı icinde Fransa ya yaklastı. 3. Selim in sehzadeliği sırasında 16. Louis ye ozel elci olarak İshak Bey i gondermesinin amacı buydu. Viyana yenilgisine dek Batı da elcilik acmayı dusunmeyen Avrupa dillerini oğrenmeye tenezzul etmeyip Batı da olup biteni Eflak ve Boğdan beyleri aracılığıyla ikinci ağızdan oğrenen Osmanlı can kurtaran simidi gibi goruyordu Fransa yı. Bu yuzden 1798 de Napolyon Mısır ı isgal ettiğinde 3. Selim in sok yasamıs olduğuna hukmetmekte sakınca yok. Padisah ilk tedbir olarak o zaman Fransa yla savas halinde olan İngiltere donanmasına Osmanlı limanlarında kolaylık gosterilmesini emretti. Ardından yine Fransa ya karsı Rusya ya yaklasıldı. Moskova nın Boğazları gecerek Akdeniz e inmesinin imparatorluğun geleceği acısından tehlikeli olacağını biliyordu bilmesine padisah ama Napolyon Bonapart a karsı koymak icin elinden de bir sey gelmiyordu. Orduda yenilesme baslayalı cok olmamıs Nizam-ı Cedid (ki bu tabir de Fransız ihtilaliyle ortaya cıkan yeni duzen anlayısına ilgiden dolayı bulunmustu) adı verilen birlikler basarılı olacaklarını kanıtlamakla birlikte henuz kurumsallasmamıstı. İttifaklar sayesinde Akdeniz deki İngiliz donanmasının engellemesi yuzunden Napolyon istediği desteği alamadı ve Akka da Osmanlı karsısında geri cekildi. Fransa Mısır dan cıktı bu sefer İngiltere İskenderiye yi isgal etti. Ustelik Ruslar catısmaya dahi girmeden Boğazlar dan gecis imkânını elde etmis oldular. Osmanlı sarayı bir kere daha Fransa yla dayanısma arayısına girdi. Napolyon la birlikte 3. Selim askerlik dehasına hayran olduğu Napolyon un dostluk mesajlarına cevap vermekte gecikmedi. Napolyon un 1804 yılında ilan ettiği imparatorluğunu tanıyan ilk devlet Osmanlı oldu. Zaten Fransa yla savasılırken bile Osmanlı ordusunu yenilestirme projesinin basında Fransız askeri uzmanlar vardı. Ki bir sure once Napolyon un dahi ordunun yenilenmesine yardımcı olmak uzere Osmanlı hizmetinde gorev almak istediği Fransız ihtilalinin İstanbul da coskuyla karsılanıp sehrin mavi-kırmızı-beyaz kurdelelerle suslendiği 3. Selim in esi Naksidil Sultan ın Fransız asıllı olması dolayısıyla elcilik calısanlarının esleri aracılığıyla edindiği bilgiyi imparatora ilettiği vs. biliniyordu. 3. Selim Kabakcı Mustafa isyanıyla tahttan indirildi umit bağlanan Nizam-ı Cedid dağıtıldı. Ama o donemde atılan tohumlar bir asır suren Turk yenilesme kavgasında Fransa nın hep kutup olarak gorulmesini sağladı. Cumhuriyet e kadar Sadece Babıâli nin değil hurriyet dusuncesi etrafında kumelenen Osmanlı aydınının zihninde de dusunce merkezi olma vasfını korudu Fransa. 18. yuzyıl sonuna kadar Arapca ve Farsca dısında yabancı dil oğrenmeye heves etmeyen imparatorluk baskentinde Fransızca bilmek 19 yuzyılda statu oldu. Osmanlı devletinden ayrılıp bağımsızlıklarını elde etmek isteyen halklar Osmanlı da reform yapmak isteyenler icin cazibe merkeziydi Fransa. Sarayla ihtilafa dusen takibata uğrayan soluğu Fransa da alıyordu. Abdulaziz in padisahlığı sırasında Mısır hidivliğinin ekberiyet kaidesi dısında babadan oğula intikal eden saltanata donusmesine razı olan ve bu kabulu ile ağabeyinden onemli miktarda tazminat alan İbrahim Pasa nın Babıâli ye duyduğu ofke sonucu maddi destek sağlaması da muhalefeti cekici hale getirmisti. Bu Paris te onlarca Jon Turk gazetesinin cıktığı sarayın kâh rusvetle kâh afla susturmaya calıstığı Batılı devletlerin de Osmanlı uzerindeki siyasetleri doğrultusunda bu surgundeki kamuoyu nu kullandıkları donemdir. Osmanlı imparatorluğunun tasfiyesi icin gizli-acık ilk anlasmalar Fransa İngiltere ve Rusya ekseninde doğdu; keza yansımaları gunumuze kadar uzanan Ermeni ve Kurt sorununun fikren ve fiziken beslendiği merkez Paris oldu. İttihad Terakki Turkculuk hareketi ve giderek cumhuriyet projesiyle yola cıkan Mustafa Kemal in ilham aldığı yer de Fransa oldu. Nitekim Mondros Mutarekesi sonrası isgal gucu olarak geldiği Anadolu dan Ankara Anlasması nı imzalayarak cekilirken siyaseten Mustafa Kemal i muhatap almak suretiyle Fransa TBMM hukumetinden yana tavır aldı. Hatay sorunu Hatay sorununun cozulmesinde bir kere daha Paris Mustafa Kemal i guclendirdi. Ortadoğu ya ilgisini Hıristiyanlık dayanısması cercevesinde ve Ermeniler icin cozum bulunması eksenine oturtan Fransa esasen icine girdiği sorunlar yumağında bunalmıstı. Suriye yi Halep sam Lubnan ve Alevi Laskiye devletleri olarak dorde bolmustu Fransa. Sancak diye isimlendirilen Hatay ı Halep e bağlı ozerk sancak saymıstı. Cıkan kargasa ayaklanmalar Fransızların guvenliği Ermeni askerlerle bastırmaya calısmasına tepkiler pes ettirdi Paris e. Halep ve sam devletlerini birlestirdi Hatay ı da buraya bağladı. Bu sırada inisiyatifin Turklerin eline gecmesi tırmanan Arap milliyetciliğinden bunalan Fransa icin kurtulus oldu. 1930 da İngiltere nin Irak ta manda idaresinden cekilmesiyle bağımsızlık umidi guclenen Turkleri Ataturk un emriyle Hatay ı ziyaret eden Gaziantep valisinin gezisi tetikledi. Bu geziyle Fransa nın tepkisini olcme imkânını bulan Ankara Dısisleri Bakanı Tevfik Rustu Aras ı Milletler Cemiyeti nezdinde girisimlerde bulunmakla gorevlendirdi. Boylece basladı Hatay ın Turkiye yle birlesme sureci. Fransa Milletler Cemiyeti nin bağımsızlık raporuna karsı cıkamadı ardından halkoylaması neticesi Hataylıların kendi kaderlerini kendilerinin belirlemesi hakkına da. Cerceve Gazetecilik ve gunlukler Altan Oymen benim meslek hayatımda ilk genel yayın mudurum. Onun isaretiyle polis muhabirliğinden Pembe Kosk Muhabirliği ne kaydırıldım; yani siyaset izlemeye basladım. Gecen yıl anılarının ilk cildi cıktı. Hem ailesine ve kendi hayatına hem de aynı donemde Turkiye de meydana gelen siyasi sosyal ekonomik değisikliklere dair hatırladıklarını yazdı. Anılarının ikinci kitabı cıktı gectiğimiz hafta. Aynı tatlı uslupla benzer sekilde fotoğraflarla suslenmis olarak. Gazetecilik mesleğinin bir icabı var: gunluk tutmak ve kisisel arsiv olusturmak. Genc gazetecilerin fazla itibar etmedikleri ancak gelecekte Tuh neden... diyecekleri bir gorev alıskanlığı bu. Oyle sanıyorum ki Altan Oymen gerek anı notlarını yazarken gerekse bunları gorsellestirirken soylediğim nitelikteki ozel kaynaktan hayli yararlanmıs. Değisim Yılları nın sayfaları arasında gezinirken bildiğim unuttuğum bir kısmına Hah iste buydu... dediğim pek cok baslık ve fotoğrafla karsılastım. Kendi olusturduğum arsivin daha secilmis konulara donuk olmasına bakıp hayıflanayım mı yoksa İyi etmisim mi diyeyim bilemedim...