Basbakanlıgın hazırladıgı bir rapor azınlık ve kulturel hakları tartısmaya acıyor Basbakanlık İnsan Hakları Danısma Kurulu na bağlı Azınlık Hakları ve Kulturel Haklar Calısma Grubu nun 1 Ekim 2004 tarihli raporu Turkiye deki haklar tartısmasının vardığı noktayı belgeliyor. Haber sayfalarımızda ayrıntılarıyla okuyabilirsiniz. Rapor Turkiye Cumhuriyeti nin kurulus anlasması sayılabilecek Lozan Anlasması nı ve Anayasa nın değistirilmesi teklif edilemeyeceği Anayasa hukmu olan 3 uncu maddesini dahi azınlık hakları ve kulturel haklar acısından tartısmaya acıyor. Rapor ozetle Anayasa nın Ataturk un muasır medeniyet anlayısının ozune uygun olarak coğulcu bir anlayısla yeniden yazılmasını ve bu amacla gerekiyorsa Lozan daki bazı maddelerin gozden gecirilmesini ongoruyor. Bu raporun yayımlanmasının 6 Ekim de acıklanan AB İlerleme Raporu ile doğrudan bir neden-sonuc iliskisi yok. Ama AB uyeliği hedefiyle baslanan uyum sureci ve reformlarla doğrudan ilgisi var. Zaten bu calısma grubunun baskanı olan Ankara Universitesi Siyasal Bilgiler Fakultesi nden Prof. Baskın Oran ın 7 Ekim 2004 tarihli Birgun gazetesinde yazdığına gore raporun 1.5 yıllık bir gecmisi var. Oran a gore engellemelerin asılmasıyla 1 Ekim de yapılabilen oylamada rapor yedi ret ve iki cekinser oya karsın 24 oyla kabul edilmis. Prof. Oran yazısında 1 Ekim gunku oylama oncesi tartısmalardan bazı bolumler de aktarmıs. Bir kısmını bu yazıya aktarmak iceride gecen tartısmaların biz dısarıdakiler tarafından daha iyi algılanmasını sağlayabilir. İste ornekler; Rapor devletin dili kavramını reddediyor. Devletin dili olmaz. Resmi dili olur. Yurttasların konustuğu dillere de karısmaz. Turkiye de gayrimuslimlere baskı yoktur. Zaten Avrupa Osmanlı ya bu bahaneyle mudahale etti. Ruhban yetistirmelerini engelle kiliselerine el koy; din ozgurlukleri vardır de. Mallarına el koy okullarında dillerini okutmalarını engelle; baskı yok de. Avrupa seriat denilen cağdısı duzene mudahale etmisti. Bugun de 2004 e gore cağdısı kalana ediyor. Mudahale istemeyen duzeltir bahane yaratmaz. Lozan a gore ulkemizde Ermeni Rum Musevi den baska azınlık yoktur. Bu tanımı 143 maddelik Lozan da aramayın bulamazsınız. Cunku sadece gayrimuslimler den bahseder. Musluman olmayanların hepsi azınlıktır. Bu rapor olmayan azınlıkları yaratıyor. Azınlık coğunluktan kendini farklı hisseden ve bunu kimliğinin vazgecilmez unsuru sayan kisidir. Varsa vardır yoksa yoktur. Devlet sadece hak verecek mi vermeyecek mi ona karar verir. Ataturk milliyetciliği ırk esasına dayanmaz. Doğru. Ama tek-kulturculuğe dayanır. 1920 lerde muasır medeniyet tek kulturdu. Ama bugun onu sanki aradan 80 yıl gecmemis gibi uygulamak istemek demokrasiyi mahvediyor ve milleti parcalıyor. Bugun muasır medeniyet 2004 un Avrupası. Azınlıklar Kurtulus Savası nda bizi arkadan vurdu. 80 yıl oncesinin korkularını bugune uyguluyorsunuz. Sevr paranoyası bu iste. Ayrıca hepsi mi vurdu? Papa Eftim Hıristiyan değil miydi? Bu tartısmalara onumuzdeki donem daha cok sahit olacağız bir parcası olacağız oyle anlasılıyor. İsin ilginci raporda onerilenler arasında bulunan Anayasa nın coğulcu ve azınlıkta olanın haklarını daha cok gozeten bir anlayısla yeniden yazılması gerektiği onerisi gectiğimiz hafta Avrupa Parlamentosu nda konusan Leyla Zana nın Azınlık olmak istemiyoruz asli unsur olarak kabul edilmek istiyoruz. Anayasa yeniden yazılmalıdır onerisiyle benzesiyor. Bu calısma grubunun burokrat sivil toplum kurulusu temsilcileri ve universite temsilcilerinden olusan karma bir grup olduğu dikkate alındığında oylama sonucu bile Turkiye deki tartısma ortamının geldiği duzeyi gosteriyor. Bu bir resmi rapor değil. Ama boyle bir raporun Basbakanlık bunyesinde (Bulent Ecevit baskanlığındaki DSP-MHP-ANAP koalisyonu doneminden bu yana) sağlanan bir calısma imkânıyla uretilmesi onemli. Bundan diyelim 10 yıl once boyle bir durum hayal edilemezdi. Bundan 5 yıl once boyle bir raporun acıklanması uzun hapis cezalarının talep edildiği davalara konu olurdu. Bugun yalnızca tartısılıyor ve olması gerekeni de bu.