Her fotografın bir tarihi bir hikayesi var. Konya daki Foto Hasan Behcet in ise Turkiye deki fotografcılığın tarihine iliskin derin bir anlamı var. Hem fotoğrafhanenin hem de cekilen binlerce siyah beyaz karenin. Cunku Foto Hasan Behcet Turkiye nin ilk Turk fotoğrafhanesi... Fotoğrafhanedeki 5 bin siyah beyaz kare basılmayı bekliyor. Konya da hâlâ Foto Hasan Behcet ismiyle faaliyet gosteren Turkiye nin ilk fotoğrafhanesi vitrindeki siyah beyaz fotoğraflarla yakalar bakıslarınızı. Merak edip iceri girdiğinizde ise duvardaki camekanlara dizilmis onlarca ciddi yuz karsılar sizi ve durmak bilmeyen kanarya sesi. 1917 tarihinde Hasan Behcet tarafından kurulan bu ilk Turk fotoğrafhanesinin hikayesi 1895 e kadar gidiyor. Hasan Behcet Ermeni vatandası Garabet Solakyan ın 1895 te Konya da actığı fotoğrafhanede yetismis. İstanbul Sanayi Mektebi ni bitirdikten sonra fotoğrafcılığa merak duyan Hasan Behcet Turkiye deki butun Ermeni fotoğrafcıları dolasmıs; ama Musluman olduğu gerekcesiyle is bulamayınca Konya ya donmus. Bir tanıdığı vasıtasıyla Solakyan guc bela ikna edilmis ve onunla birlikte goruntulu tarihi baslamıs. Solakyan 1915 yılında olunce fotoğrafhaneyi satın alan Hasan Behcet iki yıl sonra askerden gelip İplikci Camii nin yanındaki fotoğrafhaneyi yaptırmıs. Camdan olusan bir catıdan gelen gunes ısığı ile cekim yapılan bir studyoya sahip uc katlı fotoğrafhanenin girisinde musteri kabul bolumu mevcutmus. En onemli dekoru barok stildeki antik masa olan studyoda salıncak uzerinde cicek bulunan yuksek kaideli sehpalar ve gol manzaralı bir fon varmıs. 1926 yılında Turkiye ye uc adet gelen Ernemann Dresden amblemli 18x24 saseli ayak frenli ve metal tekerlekleri bulunan ısıklandırmalı fotoğraf makinesi onunde Konya nın ileri gelenleri poz vermeye baslamıs. İlk zamanlar onunde kuyruklar olusmus. Luks sayılan bu fotoğrafları simdiki gibi bir saat icinde almak mumkun olmadığından ve tabı Turkiye de yapacak kimse olmadığından cekilen negatifler Viyana ya gonderiliyormus. Bir fotoğrafın gidip gelme suresi ortalama 3 ayı buluyormus. İnsanların heyecanla beklediği uc koca ay... Konya toza emanet... Fotoğrafın değerli heyecanların sahih olduğu bu donemin hikayesi daha da uzatılabilir. Bu hikayede Hasan Behcet in fotoğrafhanesini 1956 yılında kayınbiraderi Turan Ersoy ve yeğeni Ahmet Oğul a devretmesi de baska bir hikaye. Hatta bir ara sıkıntıya dusen fotoğrafhanenin bes bin negatif camını hastanelere mikroskobun lam camı olarak satılması bambaska bir hikaye... Bizim ilgimizi ceken hikaye daha guncel deyim yerindeyse Konya nın yuz yılına sahit olan fotoğrafhanesinin icine dustuğu cıkmaz. Turkiye nin ilk Turk fotoğrafcısı Foto Hasan Behcet binlerce kareden olusan ve coğu gun ısığına cıkmamıs fotoğraf karelerini muzeye tasımak istiyor. Ama nasıl? Babası Ahmet Oğul dan fotoğrafhaneyi devralan ve halihazırda isleten Yılmaz Oğul Hasan Behcet in sanına yakısır bicimde hâlâ rotuslu resimde inat ediyor. Bir vesikalığa tam bir bucuk saat rotus yaptığından ortaya cıkan fotoğraf pırıl pırıl bir sanata donusuyor. Turkiye de artık kimsenin uygulamadığı rotus tekniği Yılmaz Usta ya ozel bir musterinin yolunu acıyor tabii. Kontrolu bende olmuyor diyerek renkli ve polaroid cekmeyen Yılmaz Bey in tek derdi Hasan Behcet in Solakyan ın ve babasının doneminden kalmıs 10 bin fotoğrafı bastırmak ve bunları kurulacak Hasan Behcet Muzesi nde sergilemek... Konya nın sosyal kulturel ve ekonomik yapısı bakımından son derece onemli olan bu fotoğrafların bes bin tanesi maddi imkansızlıktan henuz bastırılamamıs. Konya Belediyesi nin olmadı Kultur Bakanlığı nın destek vermesi gereken bu fotoğrafların gun yuzune bir an once cıkartılması gerekmez mi? Gerekir ama bırakın bunları Konya ya kazandırmayı 1996 da ilk kurulduğu yerden zorla tasıttırılmıs fotoğrafhane. Dolayısıyla korunması gereken ilk Turk fotoğrafhanesinin studyosu yıkılmıs geriye birkac antika esya fotoğraflar ve makine kalmıs. Hayatım boyunca unutmayacağım Turkiye nin ilk fotoğrafhanesine Kadınlar Pazarı ndan yer gosterdiler. diyen Yılmaz Usta nın kırgınlığı eminiz ki elindeki fotoğraflara gereken ilginin gosterilmesiyle gecip gidecek. Yılların birikimini sadece 50 bin dolar gibi komik bir paraya muzeye devretmek isteyen Yılmaz Bey cok azı yayınlanan bu fotoğrafların tanesinin piyasada 100 dolara satıldığını kaydediyor. 80 yıl oncenin Konya sı daha moderndi! Peki uzerinden neredeyse bir asır gecmis fotoğraflara bakınca ne goruyor Yılmaz Bey? Belki 15 yasında babası isyerinde yokken elleri titreyerek cektiği ilk gelin-damat fotoğrafını goruyordur. Ama damat benden daha cok titriyordu. dediği fotoğrafla babasından tam not aldığı anı dusunup gulumserken fotoğraflardan eski Konya nın daha modern olduğu sonucuna vardığını soyluyor: Giyim-kusam asalet ve poz verisleriyle daha modern bir Konya var resimlerde. Solakyan doneminde Ermeni ve Rum ağırlıklı resimler varken Hasan Behcet donemi daha cok Konya nın yerli halkını; aristokrat asker burokrat subay ve yoksul talebe fotoğraflarını kapsıyor. O doneme dair gorduğum en ucuk resim ise o zamanki sartlarda cekilen bir dansozun fotoğrafı. Siyah beyaz ve rotuslu fotoğraf cekme geleneğini yok olma pahasına da olsa ısrarla surduren Foto Hasan Behcet el emeği goz nuru denilen ince ayarı fotoğrafta yapıyor. Yılmaz Oğul fotoğrafcının vazifesinin musteriye poz verdirmeyi bilmek olduğunu kaydederek insanların oturduğu gibi fotoğrafının cekilemeyeceğini hatırlatıyor. İnsanların yuz ifadesi onemlidir. Onun gerginliğini yumusatıp rahatlatıp cekmek lazım. Musteriler acele etse bile ben etmiyorum ortaya beğenmediğim resim cıkarsa tekrar cekiyorum. diyen Yılmaz Bey cocukluk resmini cektiği kisilerden evlenen olduğunu ve onların da cocuklarının fotoğraflarını kendisinin cektiğini kaydediyor. Turkiye nin ilk Turk fotoğrafhanesi uzerine duseni hakkıyla yerine getiriyor. Daracık alana sıkısmıs kucuk serginin Konya ya acılması lazım. Bu yuzden gorev sırası Konya nın yakın tarihini hic basılmamıs fotoğraflarla insanlara sunacak kimselerde. Kim bilir o fotoğraflar arasında ailesiyle ilgili ilginc bilgilere ulasacak kac insan cıkacak?