27 Haziran Pazar ogleden sonra ABD Devlet Baskanı Georges W. Bush Turkiye deki dini liderlerle gorustu. ABD Buyukelciligi’nin daveti uzerine toplantının yapılacağı Hilton Oteline avdet eden Patrik Hazretleri’ne Peder Drtad Uzunyan refakat etti. Toplantıya diğer katılanlar ise soyleydi: Diyanet İsleri Baskanı Prof. Dr. Ali Bardakoğlu İstanbul Rum Ortodoks Patriği Bartholomeos I Turkiye Musevileri Hahambasısı Rav İsak Haleva İstanbul Suryani Ortodoks Metropoliti Filiksinos Yusuf Cetin İstanbul Muftusu Prof. Dr. Mustafa Cağrıcı ABD Dısisleri Bakanı Colin Powell ABD’nin Ankara Buyukelcisi Eric Edelman ABD Baskanı’nın Milli Guvenlik Danısmanı Dr. Condoleezza Rice ve diğerleri. Sıcak bir ortamda gecen toplantı Baskan Bush’un her bir konuğu sahsen selamlayarak hos geldiniz demesiyle basladı. Baskan konusmasının basında Turkiye’nin gercekten bir inanclar ve kulturler mozaiği olmasından takdirle soz edip Musluman bir coğunluğa rağmen nasıl laik ve demokratik bir ulke orneğini sergilediğini vurguladı. Ermeni Patriği ile konustuğunda Baskan Bush Mesrob II Hazretlerinin ABD’de oğrenim gormus olduğunu bildiğini ifade etti. Buna cevaben Patrik Hazretleri genclik yıllarında universite oğrenimi nedeniyle ABD’nin İstanbul’dan sonra ikinci adresi olduğunu ABD Baskanı’nın ziyaretinin memnuniyet verdiğini soyledi. Sozlerine devam eden Patrik Hazretleri 19’uncu yuzyılın ikinci yarısından itibaren Yeni Dunya kıyılarına yerlesen yuzbinlerce Ermeni’ye kucak acan Amerika’nın sergilediği konukseverlikten de soz etti. Baskan Bush Amerikalı Ermenileri cok takdir ettiğini soyleyip California Eyaleti’nin 35. Valisi olan George Dokmeciyan’dan da ozellikle bahsetti. Turkiye’deki azınlıkların durumundan bahsederken Patrik Hazretleri soyle konustu: gerek Turkiye’de yasayan gayrimuslim vatandaslar gerekse dunyanın herhangi bir ulkesinde azınlık olarak yasayan etnik topluluklar icin onemli olan uc kurum vardır ve bunlar soyle sıralanabilir: Birincisi dini mirası koruyabilmek ve cemaatin ruhani ihtiyaclarını karsılayabilmek icin ibadethaneler ikincisi kultur ve dil oğrenimi icin okullar ucuncusu ise dini ve eğitsel faaliyetlerin gerceklesebilmesi icin mali kaynaklar sağlayacak kurumlar yani vakıflar. Turkiye’deki azınlıklar da gelecekleri icin ve cemaatlerinin bekası icin iste bu kurumlarını ayakta tutma cabasındadırlar. Patrik II. Mesrob Turkiye’de var olan dini riyaset makamları arasındaki dinlerarası diyaloğun cok memnun edici bir sekilde gelismeye devam ettiğini ve değisik inanclara sahip insanların bu ulkede bir komsuluk ve bir yasam diyalogu icerisinde olduklarının altını cizdi. Azınlıkların bazen ustlendikleri kopru rolune de değinen Patrik II. Mesrob cemaatlerin gecmiste ve bugun olduğu gibi gelecekte de Turkiye ile bolgedeki komsu ulkelerde bulunan dindasları ve soydasları arasında diyaloğun gelisebilmesi icin katalizor olabileceklerininin altını cizdi. Ayrıca Patrik Hazretleri din adamı kimlikleriyle ruhani bir gorev ustlenmis olan ruhani liderlerin siyasete karısmamaya azami caba sarfettiklerini ancak buna rağmen bazen siyaset olmasa bile ozel durumlarda ahlaken gorus belirtmek veya seslerini duyurmak durumunda olduklarını soyledi. Dunya Kiliseler Birliği’nin bir girisimi olan siddete karsı on yıl” girisimine tam destek verdiğini soyleyen Patrik Hazretleri Turkiye’de yasayan her tur inanca sahip kisilerin yazılı veya gorsel basında devamlı seyretmek zorunda kaldıkları siddet manzaraları karsısında yasadıkları uzuntuyu kendisinin de hissettiğini vurgulayarak soyle devam etti: Bu tur goruntuler her gun Filistin’den Sudan’dan Afganistan ve Irak’dan ve de dunyanın baska yerlerinden medya vasıtasıyla evlerimize giriyor bu durum beni cok uzuyor cunku bu tur siddet olaylarının değisik kulturler ve dinler arasında bir catısma doğurabilmesinden kalıcı dusmanlıklar yaratmasından korkuyorum.” Baskan Bush Patrik Hazretlerine soyledikleri icin tesekkur etti ancak Irak’tan gelen siddet goruntuleri konusunda Bağdat’taki hapishaneden gelen siddet goruntulerinin kendisini de hasta ettiğini soyleyerek Amerika veya Amerikanlık bu değildir. O gorduğunuz biz değiliz. İnanın bana bu konularda sizinle aynı seyleri hissediyorum. Sucluların hukuk kuralları dahilinde yakalarına yapısacağız. Bu tur davranıslara musaade edilemez cunku biz barısı ve ozgurluğu sağlamak icin Irak’tayız” dedi. Toplantı esnasında değinilen diğer konular da sırasıyla sunlar oldu: gayrimuslim din adamlarına yuksek oğrenim verilebilmesi icin gerekli kurumların Turk Hukumeti tarafından sağlanması olasalığı; Bolgede barısın kalıcı olarak sağlanabilmesi amacıyla dinin ustlendiği rol; Dinlerin aslen barısı oğrettikleri dinlerin doğru oğretilmesi ve siyasete alet edilmemesi gerektiği; Turkiye’nin Avrupa Birliği’ne girmesini Turkiye’deki tum dini cemaatlerin arzuladığı ve bu konuda ABD Baskanı’nın olumlu tutumunu takdir etmeleri. Patrik II. Mesrob II Hazretleri Baskan’a Turkiye’deki Ermeni Kiliseleri hakkında bir album hediye etti. Baskan da Patrik’e uzerinde kendi adı islenmis olan kristal bir vazo verdi. Toplantı sonrasında yerli ve yabancı basın mensuplarına katılımcıların resmini cekme imkanı sağlandı. Patrik Mesrob ayrılmadan once Baskan Bush’a yazmıs olduğu bir mektubu takdim etti. Mektubun iceriği soyleydi: Sayın George W. Bush A.B.D. Baskanı Sayın Bay Baskan İstanbul’da gerceklestirilen NATO toplantısı vesilesiyle ulkemizi ziyaret etmenizden buyuk mutluluk duyduk. Turkiye ile tarihten gelen dostluğunun ve muttefikliğinin yanı sıra Amerika Birlesik Devletleri 19’uncu yuzyılın ikinci yarısından itibaren akrabalarımıza kucak acmıs bir ulke olarak ulkemizdeki Hristiyan cemaatleri arasında en kalabalık cemaat olan Turkiye Ermenileri tarafından her zaman sevgi ve dostluk duygularıyla anılagelmistir. Bu sıcak duygulardan cesaret alarak size son zamanlarda adım adım tum dunyayı sarmalayan ama ozellikle bizlerin de icinde yasadığı Ortadoğu bolgesini baskın bicimde etkisi altına alan siddetten duyduğumuz endiseyi dile getirmek istiyorum. Bu endiseyi ozellikle size dile getirmemin nedeni dunya lideri bir ulkenin baskanı olarak gelismelerin seyrine etki etme gucunun herkesten fazla sizde olduğunu dusunmemdir. Savas teror iskence ambargo dıslama ya da asağılama... Hangi kisveye burunurse burunsun siddet insanlık onuruyla bağdasmayan sonuclara yol acıyor hafızalarda yuzyıllarca silinmeyen izler bırakıyor insanı insana kalıcı olarak dusman ediyor. Dunya bu gune kadar masumlara zarar vermeyen tek bir siddet eylemi ve tek bir misilleme hareketi gormedi. Ne yazık ki siddet yeni siddetleri doğuruyor. Bu nedenle barısı sağlamak demokrasiyi egemen kılmak teroru onlemek gibi mesru hatta yuksek amaclara hizmet ederken bile siddete silaha savasa basvurmanın cozum yerine yeni acıları getireceğine coluk-cocuk kadın-erkek masum insanlara zarar vereceğine inanıyoruz. Tarih boyunca devletlerin siddete ve halk dalgalanmalarına karsı yaptıkları misillemeler ulusların hatta halkların topyekun cezalandırılmasına donusmustur. Bugun de Filistin’de Irak’ta Afganistan ve Sudan’da yasananlar bunun bariz bir orneğidir. Bu tablo yuce duyguların eseri olamaz. Bu ancak bir intikam tablosu olabilir ve intikam duygusu uygarlıkla birarada varolamaz. Amerika Birlesik Devletleri ve onun Baskanı’nın siddete basvurmaya gerek duymadan uğrunda mucadele ettikleri değerleri korumayı basarabileceklerine inanıyorum. Bu basarı icin Tanrı’ya inanc cağrıya duyarlılık ve sonucta iyinin ustun geleceğine guven yeterlidir. siddete sarıldıkca duzey yitireceğimizden hedeflediğimiz dini ve ahlaki ideallere ihanet icinde olacağımızdan suphe yoktur. Sayın Baskan su anda maruz kaldığınız baskıyı kendimce tahayyul edebildiğim icin sizi dualarımla destekleyeceğimden emin olunuz. Dunya barısı ile ilgili her vizyonda Tanrı’nın bulunmasını ve O’nun inancımızı kaybetmekten bizleri esirgemesini diliyorum. Samimi iyi dileklerimle MESROB II Turkiye Ermenileri Patriği” LRAPER Kilise Bulteni 28/06/2004 Ermeni Patrikliği TR-34130 Kumkapı İstanbul Sorumlu Mudur: Peder Dırtad Uzunyan Editorler: Kıd.Ped.Dr.Krikor Damatyan Vağarsag Srg. Seropyan Basın Sozcusu: Av. Luiz Bakar T: +90 (212) 517-0970 F: +90 (212) 516-4833 El-mek: lraper@lraper.org