KKTC li milletvekillerinin AKPM de temsil edilmesinin reddedildigi oylamaya Azerbaycan milletvekillerinin katılmamasıyla ilgili tartısmaları degerlendiren Azerbaycan ın Ankara Buyukelcisi Mehmet Nevruzoğlu Aliyev Azerbaycan-Turkiye dostluğunun sembolu camdan vazolar değil Baku de Ceyhan da kurulmus olan 150 bin tonluk celikten petrol tanklarıdır. Ermeni lobisi falan heveslenmesin hevesleri kursaklarında kalacak dedi. Haber: Azerbaycan la Ermenistan arasındaki Dağlık Karabağ sorunu hala devam ediyor. Bir yandan da Minsk grubu kalıcı bir cozume ulasılabilmesi icin cabalarını surduruyor. Azerbaycan perspektifinden soruna yaklasıldığında Karabağ da surekli bir barıs ve cozum sağlayabilmek icin nelerin yapılması gereklidir? Mehmet Nevruzoğlu Aliyev: Bir defa Dağlık Karabağ sorunu diyorlar ama aslında Ermeni gucleri Asağı Karabağ ı da isgal etmisler. Ne olduğunu hatırlayalım isterseniz. Dağlık Karabağ sorunu komsu Ermenistan Cumhuriyeti nin bazı dıs guclerin desteğini arkasına alarak Azerbaycan topraklarının yuzde 20 sini isgal etmesidir. Yani bu bir isgalcilik olayıdır etnik temizleme olayıdır. Biliyorsunuz Dağlık Karabağ da Ermenilerle beraber Azeri Turkleri de bin yıllardır yasıyorlar bir defa bunun altını cizmek lazım. Hala Carlık Rusya sının belgelerinde ansiklopedilerinde kitaplarında orada oturan Ermenilerin buyuk coğunluğunun Rus-İran savasından sonra İran dan goc ettikleri yazıyor. Oradaki Ermenilerin buyuk bir kısmının misafirimiz olduğu yerli ahali olmadığı belgelerlerle belli. Carlık Rusyası zamanında Ermenilerle Azerbaycan Turklerinin catısması; Rus İmparatorluğu nda olaylar bas verince imparatorlukta bir catısma cıkarma esas meseleden uzaklastırma taktiği olmustur. Sovyetler Birliği zamanında Sovyetler guclu olduğu zaman bu mesele ortaya cıkmıyordu. Oyle ki Sovyetler dağılmaya basladı; Gorbacov yonetimi -ki Gorbacov un bas yardımcısı da Ermeni idi ve etrafında cok Ermeni asıllı bilim adamları vardı- onlar bu meseleyi ortaya attılar. İlk olarak 1987 de tanınmıs bir iktisatcı olan Abel Aghanbegyan Fransa da Biz Karabağ ı Ermenistan a katacağız diye bir beyanat verdi. İlk sinyaller buradan basladı yani Gorbacov un etrafını Ermeniler sarmısken Ermeni lobisi Moskova da bu kadar guclu iken bundan yararlanarak boyle sakince; Karabağ ı Azerbaycan dan alalım da Ermenistan a verelim gibi bir sey yapmak istediler. Ancak basarılı olmadılar sonra Azerbaycan ın elini kolunu bağlayarak ve Ermenistan a tam destek vererek ordusunu kurmaya silahlandırmaya basladılar. Orada olan bir deprem de buna fırsat verdi. Depreme yardım adıyla Ermenistan a cok ağır silahlar getirdiler. Gorbacov yonetimi Ermenistan ı silahlandırdı. Onun arkasından Azerbaycan da olağanustu hal ilan ettiler. Sovyet orduları Baku ye girerek Baku yu yerle bir ettiler av tufeklerini bile topladılar boylece Azerbaycan ı silahsız korumasız bıraktılar. Bunların hepsi Azerbaycan ın elini kolunu bağladı Ermenistan a guc verdi. Ermenistan da Sovyet ordularının desteğini arkasına alarak Yukarı ve Asağı Karabağ ı isgal etti orada etnik temizlik yaptı. 700 bine yakın insanı surduler 300 bin de Ermenistan dan surmuslerdi zaten. Neredeyse 13-14 senedir 1 milyondan fazla insanı yağmurun karın altında cadırlarda vagonlarda yasamaya mahkum bıraktılar. Maalesef buna da uluslar arası camia uluslararası teskilatlar goz yumuyorlar ve cok az yerde Ermenistan ın isgalci olduğunun altını ciziyorlar. Bu olay Ermenistan devletinin Ermenistan ordusunun baslangıcta Sovyet ordusunu arkasına alarak Azerbaycan topraklarını isgal etmesi ve o topraklardan Azeri Turkleri nin surulmesi olayıdır. 21 inci asırda bir devlet komsu devletin yuzde 20 toprağını isgal edecek bir milyon insanı kendi vatanında multeci durumuna sokacak ve dunya da seyirci kalacak. BM teskilatının Ermenistan orduları Azerbaycan ı terk etsin diye dort kararı var ama onlar aldırmıyorlar. Ermeniler batı dunyasının sımarık cocukları. Allah korusun Azerbaycan bir karıs Ermeni toprağına girmis olsaydı dunyayı basımıza yıkardılar. İkili bir standart var hep bizim aleyhimize. Azerbaycan ın da aleyhine Turkiye nin de aleyhine. Ama sunun da altını cizmek lazım ki Ermenistan ın bizim toprağımızın yuzde 20 sini isgal etmesine bir milyon insanımızı multeci durumuna dusurmesine rağmen Azerbaycan cok hızla gelisiyor. Azerbaycan ın en azından senede yuzde 10-11 tarımı ekonomisi gelisiyor. Azerbaycan Ermenistan dan cok cok gucludur ekonomik bakımdan da her bakımdan da. Ermenistan ise tam tersine uc bucuk milyonluk nufusun iki milyonunu kaybetmis 1.5 milyon insan kalmıs onların da herhalde bilet parası yok. Ermenistan kotu durumda. Azerbaycan cok iyi gidiyor cok buyuk stratejik projeler gerceklestiriyor batı ulkeleri ile Orta Asya daki kardeslerimizle beraber. İnsallah biz topraklarımızı kurtaracağız Azerbaycan ordusu Azerbaycan halkı yetenice gucludur ne pahasına olursa olsun kurtarır. Sadece; biz bolgede barıs istiyoruz savas istemiyoruz. İsgalcilerin de anlaması lazım ki 21 inci asırda kucuk olacaksın zayıf olacaksın ama herkese meydan okuyacaksın. Bunun bir koku de Ermenistan devletinin buyuk Ermenistan hulyaları ile yasaması. Asırı Ermeni milliyetcileri bugun Karabağ ı alırız yarın Nahcıvan ı alırız sonra Turkiye nin bir kısmını alırız Gurcistan ın bir kısmını alırız denizden denize buyuk Ermenistan yaratırız hulyaları ile yasıyorlar. Meselenin koku bu. H.A.: Karabağ sorununun cozumu icin dunya devletlerine de buyuk bir rol dustuğunu mu dusunuyorsunuz? M.N.A.: Tabi ki. Bu ikili standartlardan el cekilmesi lazım. Bir Minsk Grubu yaratmıslar onlar da cok pasifler yaptıkları bir is de yok. Cumhurbaskanları gorusuyor ama Ermenistan yapıcı hareket etmiyor. Butun dunyada Birlesmis Milletler teskilatı tarafından tanınmıs bir millettin toprak butunluğu diye bir prensip var. Bunlar diyorlar ki oradaki olan 50 bin Ermeni ye bir bağımsız devlet. Biz diyoruz ki orada bir 50 bin ermeni kalmıs biz onları bağımsız olarak tanıyamayız ama mumkun olan en ust duzeyde ozerklik verebiliyoruz vermek istiyoruz. Ama Hayır biz bağımsız bir devlet olacağız diyorlar. Sayın İlham Aliyev soyledi Her 50 bir Ermeni bağımsız bir devlet kursa bunun sonu olmaz. Herhalde İstanbul da da bağımsız bir Ermenistan kurulması lazım Gurcistan da bir 10 tane Moskova da en azından 20 tane kurulması lazım. Bu standartlarla bunları maalesef sımartmıslar. İnsallah yanlıslarını anlarlar cunku kendi bolgelerini de mahvettiler kendi milletini de mahvettiler. Dusunebiliyor musunuz 10-12 sene icinde Ermenistan ı 2 milyon Ermeni terk etmis. H.A.: Sizce Minsk grubunun uyelerinden biri olan Turkiye Karabağ meselesinin cozumunde nasıl bir rol oynayabilir? M.N.A.: Turk devletine Turk halkına cok tesekkur ederiz. Turk devleti adaletin arkasında doğruların arkasında. Bir hayalin arkasından giden isgalcileri değil mağdur duruma dusmus olanı destekliyor. Doğrudur biz aynı milletiz dilimiz aynı her seyimiz aynı ama bunlar olmasa bile mağdur olan biziz 1 milyon multecisi olan biziz toprakları isgal edilen biziz. Turkiye nin bizi desteklemesi adaleti desteklemesi normal. Turkiye nin desteği olmadan bu isgalciler kudururlardı. Bu desteğin neticesidir ki 2 milyon Ermeni orayı terk etmis. Yoksa yollar acık olsa trenlerle falan bunlara Avrupa dan o taraftan buyuk destekler gelse bunlar daha cok sımarırlar ve barısa da gitmezlerdi. Ekonomileri cokuyor insanları kacıyor belki bu onları barıs yoluna getirebilir. Yoksa bu is kesin savasa gidecekti. Turkiye nin desteği bu isin barıs yoluyla cozulmesine cok yardımcı oluyor. Turkiye Ermenistan icin de elinden geleni yaptı Ermenistan tarafına da ilac verdi hava koridoru actı vize verdi. İstanbul da 20-30 binin uzerinde Ermeni calısıyor Ermenistan nufusunun buyuk bir kısmı da İstanbul dan giden paralarla geciniyor. H.A.: Turkiye de bir kesim yıllardan beri Ermenistan la iliskilerin artık duzetilme vaktinin geldiğini savunuyor. Onlara gore sınır acılmalı ve iki ulke arasındaki ticaret tesvik edilmeli. Bu konuya Azerbaycan ın yaklasımı nedir? M.N.A.: Ben onları cok iyi biliyorum. Ben bundan 10 sene once soyledim bazıları bunu garipsediler ama Turkiye de guclu bir Ermeni lobisi var ozellikle İstanbul da. Kendilerinin de 2-3 tane gazeteleri var ve onlar da cok aktifler. Ben o adamlara Siz hep diyorsunuz ki Turkiye bunu yapsın Turkiye sunu yapsın niye isgalci Ermenistan a da Sen Turkiye ile Azerbaycan ile iyi iliskiler icine olmak istiyorsan isgalcilikten vazgec Turkiye nin sınırlarını tanı Turkiye nin toprak butunluğunu tanı Turkiye ye karsı yalan soykırım masalları anlatmaktan vazgec demiyorsunuz diye bir kac kez sordum. İngiliz Amerikan Rus arastırmacıları son yuzyılda 2.5 milyondan cok Turkun Ermeniler tarafından katledildiğini ortaya koydu. Azerbaycan da da 100 binlerce Azeri Turku Ermeniler tarafından katledilmis. 31 Mart 1918 de Baku de bir gunde 10 bin Azeri Turkunu kesmisler. Sonra Rus ordusu Erzurum a Kars a Van a girmis; onlarla beraber giren Ermeni ceteleri 10 binlerce 100 binlerce Turku kesmisler. Tarih bunu yazıyor. Ama İstanbul daki Ermeni lobisi hic bunları soylemiyor hep Turkiye yapsın diyor. Turkiye daha ne yapsın orada deprem oldu oraya ilac gonderdi hava koridoru actı vize verdi. İran Gurcistan uzerinden ticaret gidiyor Erivan da bakarsanız Turk mallarına sık rastlarsınız. Turk devleti buna imkan vermese olmaz bunlar. Dediğim gibi İstanbul da 30 bin Ermeni vatandası calısıyor ve en az 300- 400 bin Ermeni onların gonderdiği para ile geciniyor. Ermeniler ne yaptılar. Ben onlara bazen soruyorum; Turkiye size bu kadar iyilik yaptı siz de dunyanın neresinde imkanınız var Turk dusmancılığı yapıyorsunuz. Soykırım yaygarası cıkarıyorsunuz Ağrı Dağı nı da babanızın malı gibi koymussunuz kendi ambleminize Turkiye sınırlarını tanımıyorsunuz Turkiye nin toprak butunluğunu tanımıyorsunuz. Bunlar olacak sey değil. Ama Turkiye deki Ermeni lobisi bunları soylemiyor hep Turkiye yapsın diyor. Ben de onlara diyorum ki bu sevgi muhabbet iki insan arasında da karsılıklı olması lazım. İnsan birbirini severse bu sevgi oluyor dostluk oluyor muhabbet oluyor değil mi? Yoksa tek taraflı olmaz. Ermenistan hep diyor ki ben dusmanım sana cunku soykırım yaptın toprağını da tanımıyorum sınırını da tanımıyorum Ağrı Dağı da benim diyor. Turkiye de diyor ki buyur gel İstanbul da para kazan bu senin vizen. Yine de Ermeni lobisi bunu da az buluyor yok sen ac kapıları demiryolu da koy Ermeniler daha rahat gelsin bu doğru değil. Ermeni lobisinin bu propagandası hic doğru değil. Tek taraflı sevgi olmaz tek taraflı dostluk olmaz iki taraflı olması lazım. Bir tane kucuk adımda Ermenistan ın Ermenilerin atması lazım atmıyorlar. Ben Ermeni halkının hepsinin oyle olduğunu dusunmuyorum ama Ermenistan ı bugun yonetenler Azeri Turku olsun Anadolu Turku olsun bir Turk dusmancılığını icindeler bundan vazgecmeleri lazım. Butun yanlıslar Ermeni tarafında bolgede iyi komsuluk iliskileri gelistirmesi icin onların doğru adımlar atması lazım. Yapılan yanlısların hepsi Ermenistan tarafında. Turkiye uzerine duseni yapıyor. H.A.: Bolgede bugune kadar etkin olan guclere baktığımızda Rusya ve ABD karsımıza cıkıyor. Oncelikle bu iki devletin soruna bakıs acılarını nasıl değerlendiriyorsunuz. Ayrıca Azerbaycan ın ABD ve Rusya ile iliskileri ne duzeyde? M.N.A.: simdi Rusya Rus imparatorluğu adıyla Sovyet İmparatorluğu adıyla simdi Rusya Federasyonu olarak 200 senedir Kafkasya da. Altını cizmek lazım ki bunları Ermeniler davet etmis oraya. Ermeniler carları Bu Kafkasya cok guzel yerdir gelin orayı isgal edin diye davet etmisler. Neticede 1870 lerin basında onlar da gelmisler Gurcistan ı ve Azerbaycan ı isgal etmisler. O zaman Ermenistan diye bir sey de yok ortada. Erivan Hanlığı nın basında bir Turk han. Nufusun yuzde 15 i civarında Ermeni var mı yok mu o da belli değil. 70 in uzerinde cami Erivan da. Carlık Rusyası zamanında Ruslar gelmisler yavas yavas butun dunyada ne kadar Ermeni varsa parayla pulla getirip orada kendilerine bir us yaratmaya baslamıslar. Bugun de orada en modern en ağır silahlarla donatılmıs cok guclu Rus ordusu var. Ermenistan bugun pratik olarak Rusya Federasyonu ile butun mumkun olan askeri anlasmasını yapmıs. Stratejik partner olarak ayrı Ermeni orduları da var Rus ordusu da var ortak orduları da var. Rusya Federasyonu Parlamentosu bundan birkac sene once 1 milyar dolardan fazla ağır Rus silahlarının Ermenistan a bedava verildiğini tespit etti. Silahların sınırları var bir anlasması var biliyorsunuz. Rus ordusunun bazı generalleri rusvet karsılığı onlara muthis silahlar vermistir. Ve bugun orada son derece ağır silahlarla silahlanmıs bir Ermeni ordusu var Rus ordusu var beraber durum boyle. Orada Amerika nın ekonomisi var teknolojisi var nufusu var ama Amerika nın orada ordusu yok. Rus ordusu 200 senedir orada. Rusya nın Gurcistan da da Guney Kafkasya da ordusu var bir tek Azerbaycan da ordusu yok. Yalnız parasını verip kiraladıkları teknik bir istasyon var orada calısıyorlar. Her turlu hava hareketlerini ve kıtalararası balistik fuzeleri tespit etme gucune sahip olan Gebele Radar İstasyonu Sovyetler zamanında bir istasyondu. Paramızı alıp Ruslara kiraya vermisiz cunku zaten Sovyet zamanında onlar kullanıyorlardı. Bosuna durmasın diye parasını aldık o bolgede duran bizim vatandas para kazanıyor. Bunun dısında baska bir tane de olsa Rus askeri yok. Ama bugun Amerika nın en buyuk sirketleri bugun Azerbaycan da. NATO ile cok yakın isbirliğimiz var ve insallah gelecekte de NATO nun uyesi olacağız. Avrupa Konseyi nin uyesiyiz. Avrupa Birliği ne biz diyoruz ki; Turkiye girsin kapıları acsın biz de onun arkasından gideceğiz. Biliyorsunuz Azerbaycan cok zengin bir ulke eğitimi cok iyi seviyede yuzde yuz ozellikle bizim hanımların yuzde 60 ı universite mezunu her turlu zenginliğimiz var. Ben dusunuyorum ki bu Karabağ derdimiz olmasa (dusunun toprağımızın yuzde 20 si isgal altında her 6 ıncı 7 inci kisi calısmıyor toprağı yok onun herseyini devlet karsılıyor) bu yuk olmasa 7-8 senede biz Avrupa yı yakalarız. Biz batı ile entegrasyonu istiyoruz NATO ya uye olmak istiyoruz. Ama Rusya ile de cok iyi iliskilerimiz var. Bugun Rusya da 2.5 milyon Azeri calısıyor coğu oranın vatandası. Bende olan bilgilere gore Rusya da Azerbaycanlı 2 tane dolar milyarderi var bir cok Azerbaycanlı bilim adamı bir cok sanatcı var. Bizde de 200 binin uzerinde Rus nufusu var parlamentomuzda 2 Rus milletvekili var. Bizim Ruslarla hicbir problemimiz yoktur. Rusya da her yerde acık acık; Biz Azerbaycan ın toprak butunluğunu tanıyoruz diyor. Diğer taraftan butun dunya da biliyor ki bu kadar kucucuk Ermenistan ın Rusya ile anlasmaları olmasa Rus ordusu orada olması onlar bu kadar sımarmazlardı. Ama dediğim gibi Rusya da demokrasi gun gunden daha iyiye gidiyor biz Rus halkı ile Rus parlamentosu ile iliskiler icindeyiz ve daha iyi olmasını istiyoruz. Yolumuz batı demokrasisi batı teknolojisi batı medeniyeti Avrupa. H.A: Azerbaycan ın ekonomisinin iyi eğitim seviyesinin yuksek olduğunu soylediniz. Ancak tum bunların yanında bir de gocmen sorunuz var. Gocmen sorununun cozumu icin neler yapıyorsunuz? M.N.A.: Her seyini kaybetmis bu gocmenler vagonlarda cadırlarda kalıyorlardı biz onları en guzel otellere en guzel dinlenme tesislerine bos binalara yerlestirdik. Ama insanlar bunu istemiyorlar; Biz ev filan da istemiyoruz bize kendi toprağımız lazım bizim donmemiz lazım diyorlar. Onun icin bunun tek cozumu var ki o da insanlara topraklarını geri vermek. İsgalcilerin bu isgalden vazgecmesi lazım değilse Ermenistan ın kendi toprakları da bos kalacak. Dusunebiliyor musunuz Ermenistan butun stratejik cok faydalı projelerin dısında kaldı. Biz de isterdik onlarda Azerbaycan la Gurcistan ile beraber bu projelerde yer alsın ortak cıkarlarımız olsun hep beraber guzel iliskilerimiz olsun. Ama bunların hepsinin uzerine cizgi cektiler bu isgalciler ve kendileri kaybettiler. Bizim toprağımızın yuzde 20 sini isgal etmisler ama bugun aclar. Genclerini metro gibi kapalı yerlerde kıstırıp zorla askere alıyorlar. Fabrikalarını borclarına vermisler genellikle de Rusya ya. Ermenistan ekonomisi olmayan ticareti olmayan militarist bir devlet 1.5 milyon nufuslu silah deposu. H.A.: Bir de Ermenistan ın guclu lobileri var. ABD de olsun Kanada da olsun Ermeni soykırımı iddiaları ile Turkiye nin karsına cıkıyorlar. M.N.A.: Doğru lobileri guclu. Ermeni lobisi her sene 100 milyonlarca dolar Turk dusmancılığına para harcıyor. Orada da ikili bir standart var. Ben dusunuyorum Ermeniler Musluman olsa biz Hıristiyan olsak bunları oyle desteklerler miydi? Onları maalesef cok sımartıyorlar yuz senedir sımartıyorlar. Acık acık Sen isgalcisin cıkacaksın oradan deseler bir gun duramazlar orada. Tamam Azerbaycan toprak butunluğunu tanıyoruz filan diyorlar ama 4 tane BM kararı var baskı yap cıksınlar isgal ettikleri topraklardan. Hayır yapmıyoruz kendiniz halledin deniyor. Biz cık bu topraklardan diyoruz cıkmıyor. 50 bin Ermeni bağımsız devlet olacak! 1 milyon Ermeni Kaliforniya da var orada da yaratsana bağımsız Ermenistan niye yaratmıyorsun? Eninde sonunda bunlar kendileri pisman olacaklar ama artık nufuslarının yuzde 60-70 ini kaybetmisler sanayileri cokmus fabrikalarını satmıslar bu buyuk onemli projelerde belki de onlar basrolde olacaklar kaybettiler hepsini. H.A.: Gurcistan orneğinden yola cıkarsak Kafkaslarda yasanan gelismeleri nasıl değerlendiriyorsunuz.? M.N.A.: Kafkaslarda son gelismeler bence iyi istikamette gidiyor ama maalesef Kafkaslarda bu cumhuriyetlerin bağımsızlığından sonra yanlıs isler yapıldı. Gurcistan da olaylar cıkarıldı provake edildi boluculuk dısarıdan desteklendi. Azerbaycan da bu Yukarı Karabağ dan basladı. Bunlar yanlıs islerdi umarım duzelir. Guney Kafkasya cok guzel bir bolge zengin bolge. En buyuk engel orada Ermenistan ın isgalcilik siyaseti. Bunun Musluman Azerbaycan ın Hıristiyan Ermenistan ile mucadelesi olarak algılamak doğru değil Gurcistan da Hıristiyan ama bizim onlarla hicbir problemimiz yok cok iyi dostuz. Bu baskasının toprağına goz dikme isgalcilik siyasetidir. Ermenistan bu siyasetten vazgecerse her uc cumhuriyet hep beraber cok guzel isler yapabilir. Ancak bizim Cumhurbaskanımız; İsgal ettiğiniz bolgelerden cekilin isbirliğine baslayalım teklifinde bulundu ona da gitmiyorlar. Bu neye benziyor; Bir hırsız senin cebinden 100 milyonunu calıyor sen diyorsun ki kardesim bunun bir 50 milyonunu ver hayır vermiyorum diyor. Bu kadar sımarıklık olur mu? Ve karsısındaki de 100 kiloluk bir ağır sıklet kendisi de boyle 50 kiloluk bir sey ama arkasında dayıları var. Eminim ki adalet ve zafer sonunda gerceklesecek. Azerbaycan her gecen gun daha gucleniyor. Baku -Ceyhan ı Baku -Erzurum u yapalım insallah ondan sonra Azerbaycan; ekonomisi ile ordusu ile cok cok daha guclu olacak. Ermenistan da her gecen gun geri gidiyor cunku yanlıs yapıyor. Kendi kendini dıslamıs bu projelerden. H.A.: Son zamanlarda Turk basınında da sıkca gundeme gelen konulardan biri Azerbaycan ın Kıbrıs konusundaki politikasıydı. İlham Aliyev gectiğimiz aylarda Turkiye yi ziyareti sırasında KKTC deki referandumun ardından tanımayı gundeme alabileceklerini soylemisti. Ama daha sonra Turk kamuoyuna Avrupa Parlamentosu ndaki Azeri yetkililerin Kıbrıs la ilgili tasarıya destek vermediği yansıdı. Siz Baku yonetiminin Kıbrıs politikasını nasıl ozetleyebilirsiniz? M.N.A.: Azerbaycan yonetiminin Kıbrıs politikasını soyle ozetleyelim; Politika nedir? Politika mumkun olanları yapma sanatıdır. Biri cıkıp uzaktaki yıldızdan pırlanta getireceğim dese siz inanır mısınız? 1 milyon ısık hızı ile gitseniz 1 milyon sene mesafe var. Politika mumkun olanları yapma sanatıdır. Bu bakımdan Azerbaycan Kuzey Kıbrıslı kardeslerimize mumkun olan butun desteği bugune kadar vermis Cumhurbaskanımızın dediği gibi destek bundan sonra da artarak devam edecek. Mesela bizim binlerce vatandasımız ki bunun icinde bakan da var milletvekili de var profesor de var artist de var Kıbrıs ı ziyaret ediyor Cumhurbaskanı ile gorusuyor. Kuzey Kıbrıs ın dunyada kac yerde temsilciliği var? Ama Baku de kac senedir var. Kuzey Kıbrıs tan heyetler geliyor bizden heyetler gidiyor. Bu yakınlarda Kuzey Kıbrıs a bizim Cevre Bakanlığı ndan iki temsilci gitti. Azerbaycan da cumhurbaskanımız en yetkili insandır. Azerbaycan devleti adına tam yetkiyle konusabilecek tek insan cumhurbaskanı biliyorsunuz bizde cumhurbaskanlığı sistemi var. Dıs politikanın da ekonominin de devletin de tepesinde halkın sectiği cumhurbaskanı var. Azerbaycan ın politikasını 125 milletvekilimiz var onların hicbiri tayin etmiyor. Cumhurbaskanı kendi ekibi ile tayin ediyor ve o konusuyor. O konusmadığı zaman Azerbaycan ın dıs politikasını Dısisleri Bakanı konusuyor. Dısisleri Bakanı konusmuyorsa buyukelcisi konusuyor bu konuda. Onun icin boyle Ermeni lobisinin provokasyonu ile bazı gazetelerde yazılanlar ciddi seyler değil onlar kasıtlı seylerdi. Benim de sevdiğim dostum bir gazeteci Ermeni lobisinin etkisiyle mi nedir Vazo kırıldı diye yazdı. Vazo niye kırılsın Azerbaycan-Turkiye dostluğunun sembolu camdan vazolar değil Baku de Ceyhan da kurulmus olan 150 bin tonluk celikten petrol tanklarıdır. 1.760 km uzluğunda celikten Baku-Ceyhan hattıdır. Boyle Ermeni lobisi falan heveslenmesin hevesleri kursaklarında kalacak. Turkiye ile Azerbaycan arasında bizim kan bağımız var can bağımız var dil bağımız var ve bunlar o kadar guclu ki. O taraftan da bu taraftan da biri bir yanlıs yapsa o tur seyler bizim munasebetlerimize vız gelir. Bağımsız Azerbaycan ın kurucusu Haydar Aliyev biliyor musun ne der; Turkiye- Azerbaycan dostluğu kardesliği ebedidir sarsılmazdır daimidir sonsuza kadar devam edecektir. Hakikaten de oyledir cunku Turkiye icin ne faydalı ise ne iyi ise; o Azerbaycan icin de iyidir. Biz gece gunduz dua ediyoruz Keske Turkiye nin ekonomisi Amerika nın ekonomisinde de buyuk olsaydı. Turk ordusu Amerikan ordusundan da daha iyi silahlara sahip olsaydı. Turkiye dunyanın en muhtesem devleti olsaydı cunku onun muhtesem olması bizim de guclu olmamız muhtesem olmamız demektir. Azerbaycan ın guclu olması Azerbaycan ın zengin olması Azerbaycan ın mureffeh olması Turkiye nin de faydasınadır. Onun icin bazıları kasıtlı yapıyorlar. Bizim mesela 6 milletvekilimiz var kasten 8 oyları vardı gittiler bize oy vermediler dediler. Yalan bizim 6 oyumuz var 2 si yedek. Onun biri kadın hamile olduğu icin gitmemisti oraya kaldı 5. Kalan 5 kisiden biri gidip oylamıs birisi ise tam radikal muhalefetten Dusundum ki ben oy verirsem Ermeniler- Yunanistan Karabağ Ermenilerini davet ederler diyor. Bunu da Turk kardeslerimizin anlatması lazımdı. Karabağ meselesi ile Kıbrıs meselesini karıstırmak yanlıs. Orada 200 bin Turk 400 bin Rum-Yunan 1960 larda ortak bir devlet kurmuslar. Bu 50 bin Karabağ Ermeni si ise 8.5 milyon Azeri nin misafiri. Rus imparatorluğu tarafından getirilip konulmus misafir. Bunlar bambaska seyler. Bunu anlatsalar idiler o tereddut edenler tereddut etmezlerdi. Gene de ben dedim; tabi ki bizim o oylamaya katılmayan milletvekillerimiz yanlıs yapmıslar. 8 oy değil 18 oy da verselerdi bir defa olmuyordu ama vermeleri lazımdı gitmeleri lazımdı. Eksik koordinasyondan eksik bilgiden kaynaklanan bir sey yoksa Azerbaycan ın Kıbrıslı Turk kardeslerimize desteği tamdır butun mumkun olanı biz yapmısız yapacağız. Onunda altını cizeyim keske bizim toprağımızın yuzde 20 si isgal altında olmasaydı biz daha rahat olsaydık daha da fazlasını yapardık. H.A.: Turkiye ve Azerbaycan ikili iliskilerini ekonomik ve sosyal anlamda daha ileri goturmek icin neler yapılabilir? M.N.A.: Ekonomik ticari iliskilerimizin esas problem o ki Ermenileri hancer gibi sokmuslar Turkiye ile Azerbaycan arasına. Bizim paramızla yapılan demiryolu 40 kilometre Ermenistan arazisinden geciyor ve onun demirlerini cıkarıp İran a satmıslar. Kopruler vardı onun taslarını sokup satmıslar. Yani bizim aramızda olan ekonomik iliskilere en buyuk engel rahat buyuk miktarda ticari iliskiler kurabileceğimiz teknik imkanların olmaması. Mesela direkt bir denizyolu olsaydı İstanbul dan Baku ye denizle gidebilseydik ne kadar guzel olurdu ne kadar ucuz olurdu. Ucakla goturunce pahalasıyor her sey. Veyahut ucuncu ulkelerden gidiyorsun gumruk alıyorlar para alıyorlar. En buyuk engel Ermenistan ın Azerbaycan toprağını isgal etmesi demiryolunu tahrip etmesi ve yuklerin nakliyatının cok pahalıya mal olması. Bizim aramızda baska hicbir problem yok. Onun icin Turk kardeslerimiz buradan oraya ticaret yapmak yerine gelip Baku de oturuyorlar orada uretiyorlar orada satıyorlar. 10 binin uzerinde Turk kardesimiz var orada. Hepsi Turk ama Anadolu Turku. H.A.: Azerbaycan ve Turkiye halklarının kulturel olarak pek cok ortak noktaları var bu iki halkın yeterince kaynastığını dusunuyor musunuz? Bu anlamda neler yapılabilir? M.N.A.: Sosyal anlamda halkların kaynasması icin; buradan guzel Ankaralı kızların gidip Baku deki bizim guzel oğlanları sevmesini tercih ederim veyahut onların burada oluyor da. Aynı millet aynı dilden aynı dinden olduğu icin problem yok. Yani bunun icin Azerbaycan elinden geleni yapıyor. Biliyorsunuz vizelere ucret vardı onu da kaldırdık. Dusunun ki 8 milyonluk Azerbaycan dan her sene 200 bin Azeri vatandası Turkiye ye geliyor. Turist olarak okumaya yazmaya ticarete geliyor. Ama bu 70 milyonluk Turkiye den Azerbaycan a giden kisi 60-70 bin. Cok az daha cok gitmeleri lazım. Bir atasozu var; Sadece tanıdığın kisiye gidip gelirsin akraba olursun akrabana gidip gelmezsen yad olursun. diye. Gidip gelmemiz bu hasretlere son vermemiz lazım. H.A: Peki bu eksikliği neye bağlıyorsunuz? M.N.A.: Bilemiyorum nedense ucak biletleri cok pahalı. Turkiye de kimseye anlatamadım. Bazen oyle oluyor ki New York a gidip gelmek cok daha ucuza mal oluyor Azerbaycan dan. İkincisi belki insanlar Paris e Londra ya gitmek daha cazip geliyor. İnanın gelirseniz cok mutlu olursunuz. Bir defasında Baku ye gidip bir hafta kalan bir gazeteci Bir hafta kendimi Amerikalı gibi hissettim diye yazmıs. Amerikalı nereye gidiyorsa İngilizce gecerli Amerikan doları gecerli Baku de de Turkce gecerli Turk parası gecerli. Kendinizi Turk gibi hissetmek istiyorsanız Baku ye gidin diliniz gecerli paranız gecerli. Ben size bir sey soyleyeyim inanın hasretlik cok onemli. Mesela 1990 lar gibi bir Turk Azerbaycan a gelince bir ay kalsa bir kurus karsılamadan takside de geziyor yemekte yiyordu. Sen bizim misafirimizsin diye bir kurus almıyorlardı. Artık oyle devam etmese de 10 bin Turkumuz var orada o kadar hasret kalmamıs. simdi taksilerde restoranlarda para alıyorlar ama gene de sonsuz sevgi var. Oraya gidince yine de herkes size kolaylık sağlamakta. Ben giden adamların pisman olduğunu duymadım. Pisman olsalardı orada 10 bin adam oturmazdı geri donerlerdi. Bazen oyle seylerde oluyor mesela gitmis orada berber dukkanı acmıs sonra Azeri oğrenciler almıs bir de bakmıslar ki bu oğrenciler berberliği ondan daha iyi yapıyor adam Turk is adamlarına is vermiyorlar diye kusmus gelmis. Onu da soyleyeyim bir bond canta ve 200 dolar ile kalkıp Azerbaycan a gelip simdi dolar milyoneri olan var. Ama gonlumuz istiyor ki beraber bir seyler uretelim oradan Orta Asya ya Kuzey Kafkasya ya. Oralar cok buyuk bir Pazar Rusya muthis bir pazar dunyanın yarısı Ozbekistan 25 milyonluk bir pazar. Baku den butun demiryolları su yolları hepsi Rusya ya Orta Asya ya İran a gidiyor. Baku de bir us kurup orada ne uretseniz pazarlaması cok kolay. H.A: Turkiye ye karsı buyuk bir sevgi duyduğunuz konusmalarınıza yansıyor. İlk ne zaman geldiniz Turkiye ye ve kisisel olarak Turkiye ile bağınız nedir? M.N.A.: Ben ilk defa Turkiye ye 1972 de geldim. İstanbul a uc saatliğine gemi ile geldim. Azerbaycan Turku nun Turkiye ye gelmesi cok zordu cok buyuk problemler cıkarıyorlardı. Ben Fizik Profesoruyum yine daha once bir ay Ege Universitesine İstanbul Universitesine konferanslar vermeye geldim. Turkiye ye ilk gelisim değil yani. Turkiye ye tum Azeri Turklerinde olduğu gibi o kadar derin hasret vardı ki radyolardan dinlerdik. Sovyet gelince kapattı sınırları cok buyuk hasret oldu. Yani dusunebiliyor musun bir kardesini 25-30 sene gormuyorsun onun hasretini cekiyorsun. Ben Baku Azerbaycan hakkında ne soyleyebilirim Turkiye hakkında da onu soyleyebilirim yabancı değilim. Turkiye nin iyisi de benim kotusu de benim. Ben iki sene de Paris te onların en iyi universitelerinde calıstım. Sovyetlerle Fransızların beraber calısmasına yonelik bir program vardı benim orada birlikte calıstığım grup arkadaslarım Nobel Odulu aldılar. Ben dondum Baku ye onlar devam etti. Ben isterdim ki Ankara Paris ten daha ileri olsun. Gonlum Turkiye nin cok gelismis olmasını cok kulturlu olmasını eğitimin son derece iyi olmasını istiyor. En iyi orkestraların en iyi tiyatroların en iyi teknolojilerin burada olmasını isterdim. Turkiye ucaklar uretsin Amerika Turkiye den alsın mobil telefon uretsin Japonya buradan alsın. Turkiye dısarıdan almasın kendi uretsin ve satsın. İnsallah bunlar da bir gun olacak. Ben Turkiye nin guzel taraflarını goruyorum cok guzellikler var insanı guzel doğası guzel. Buyuk Ataturk demis ki; Aklın yolu Ne komunizm demis ne kapitalizm demis izm dememis bir dogma dememis. İzm diyenlerin hepsi silindiler ama Ataturk dimdik kalbimizde ayakta. Ben istiyorum ki Turk insanı butun dunyada olan Turkler Ataturk un gosterdiği yoldan sapmasınlar hızla o yoldan gitsinler aklın yolundan. Aklın bilimin aydınlığın yolundan gideceksin. Onu yapsalar Turkiye Amerika yı da Fransa yı da yakalar Azerbaycan da oyle. Benim evimde de burada da buyuk Ataturk un resmi var. Baska buyukelcililerde goremezsiniz bunu. Ne mutlu Turklere ki onun gibi buyuğu olmus. Ataturk un gosterdiği yoldan gidersek o zaman Avrupa ya da gireriz yeter ki aklın yolundan gidelim Ataturk un yolundan gidelim. H.A: Tesekkur ederiz. M.N.A.: Ben size tesekkur ediyorum buraya geldiğiniz icin. Bugun bayram gunu (19 Mayıs Ataturk u Anma ve Genclik Bayramı) tum Turk dunyasının bayramı bu. Bayram gununde de calısıyorsunuz tebrik ederim. Biz de calısıyoruz. Calısmak lazım. Ben biraz da bayramın cok fazla olduğunu dusunuyorum. Atasozlerimiz bazen cok keskin oluyor atasozu ne diyor; deliye her gun bayram ama bu bayram oyle bir bayram değil bu bayram guzel bir bayram. Ama 9- 10 gun bayram tatili oluyor benim kanımca daha cok calısmamız lazım. Calısmak... calısmak... calısmak... her sey calısmakla mumkun. Geride kalmısız bunları yakalamamız lazım. Bu da neyle oluyor bilimle calısmakla. Ne kadar bilgili insan olsa calısmıyorsa faydası ne. Buyuk Ataturk de diyor ki; Turk milleti calıskandır. Calısmamız lazım. Her gun insanın kucuk bir basarısı yoksa kucuk bir zaferi yoksa bunun hicbir anlamı yok. Her gun kucuk bir zaferimiz olması lazım. Yalnız insan para icin calısmamalı. Bir adım ileri gitmek icin basarı zafer kazanmak icin calısmalı. O zaman biz herkesten onde olacağız. Bu bayram gununde ki bu benim gozumde en buyuk bayramdır bu bayram gununde siz calıstığınıza gore ben size tesekkur ediyorum. Bayramınız da kutlu olsun. H.A: Değerli goruslerinizi bizimle paylastığınız icin biz tesekkur ederiz. Mehmet Nevruzoğlu Aliyev Azerbaycan ın Ankara Buyukelcisi 21 Mayıs 2004