г۳ëï³ÝÇ ³½·³ÛÇÝ ·ñ³¹³ñ³ÝÁ (²¶) »õë Ùdzó»É ¾ ØáëÏí³ÛǪ ÚàõuºêÎú-Ç ï³ñ³Í³ßñç³Ý³ÛÇÝ (²¹ñµ»ç³Ý, г۳ëï³Ý, ´»É³éáõë, ìñ³ëï³Ý, Øáɹáí³ »õ èáõë³ëï³ÝÇ ¸³ßÝáõÃÛáõÝ) µÛáõñáÛÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùµ áõ ýÇݳÝë³íáñٳٵ Çñ³Ï³Ý³óíáÕ §²ß˳ñÑÇ Ùß³ÏáõóÛÇÝ ÑÇßáÕáõÃÛáõÝÁ¦ Íñ³·ñÇÝ (ÝÙ³Ý Íñ³·Çñ µÛáõñáÝ Çñ³Ï³Ý³óñ»É ¾ èáõë³ï³ÝÇ ¸³ßÝáõÃÛ³Ý å»ï³Ï³Ý ·ñ³¹³ñ³ÝÇ Ñ»ï): Ìñ³·ñÇ ßñç³Ý³ÏÝ»ñáõÙ, ÇÝãå»ë ²ñÙ»Ýåñ»ëÇ ÃÕóÏóÇÝ ³ë³ó ²¶-Ç ïÝûñ»Ý ¸³íÇà ê³ñ·ëÛ³ÝÁ, ÏÃáÕ³ñÏí»Ý ·ñ³¹³ñ³ÝáõÙ å³ÑíáÕ Ùáï 1000 ·ñù»ñÇ ¾É»ÏïñáݳÛÇÝ ï³ñµ»ñ³ÏÝ»ñÁª CD-Ý»ñÇ »õ DVD-Ý»ñÇ ï»ëùáí: ²Ûë Ù³ëÇÝ å³Ûٳݳíáñí³ÍáõÃÛáõÝÁ Ó»éù ¾ µ»ñí»É ï³ñ³Í³ßñç³Ý³ÛÇÝ ³Û¹ µÛáõñáÛÇ ïÝûñ»Ý uÇÉÇå λáÛÇ í»ñç»ñë ·ñ³¹³ñ³Ý ϳï³ñ³Í ³ÛóÇ Å³Ù³Ý³Ï: гٳӳÛÝ å³Ûٳݳíáñí³ÍáõÃÛ³Ý, ·ñ³¹³ñ³ÝÇ ïÝûñÇÝáõÃÛáõÝÁ ÙÇÝã»õ Ù³ÛÇëÇ í»ñçÁ µÛáõñáÛÇÝ å»ïù ¾ Ý»ñϳ۳óÝÇ ÃáÕ³ñÏí»ÉÇù ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ó³ÝÏÁ, áñï»Õ ·ñù»ñÇ Ï»ëÁ ϳ½Ù»Éáõ »Ý ÑݳïÇå (1512-1800 ÃÃ.) ѳÛÏ³Ï³Ý ·ñù»ñÁ, ÙÛáõë Ï»ëÁª ѳٳß˳ñѳÛÇÝ ¹³ë³Ï³ÝÝ»ñǪ ¸³ÝûÇ, ä»ïñ³ñϳÛÇ, Þ»ùëåÇñÇ, æ»Ï ÈáݹáÝÇ, ´³ÛñáÝÇ »õ ³ÛÉáó ·áñÍ»ñÇ Ñ³Û»ñ»Ý óñ·Ù³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: ¸. ê³ñ·ëÛ³ÝÇ Ñ³í³ëïٳٵ, Íñ³·ñáõÙ Áݹ·ñÏí»ÉÇù ·ñù»ñÇ ÏñÏÝáõÃÛáõÝÇó Ëáõë³÷»Éáõ »õ ×Çßï ÁÝïñáõÃÛáõÝ Ï³ï³ñ»Éáõ ѳٳñ ѳßíÇ Ï³éÝíÇ Ñ³ïϳå»ë ³ÛÝ, áñ ÙÇÝã»õ 1851 Ãí³Ï³ÝÁ Ññ³ï³ñ³Ïí³Í ѳۻñ»Ý ÑݳïÇå ·ñù»ñÇ Ù³ëÇÝ áñáß³ÏÇ ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝÝ»ñ ³ñ¹»Ý ÇëÏ Ï³Ý ²¶-Ç §Ð³Ïᵠػճå³ñï¦ ÇÝï»ñÝ»ï³ÛÇÝ Íñ³ñ·áõÙ, ѳۻñ»Ý »õ ³Ý·É»ñ»Ý å³ïÏ»ñ³½³ñ¹ ï³ñµ»ñ³ÏÝ»ñáí: ¶ñù»ñÇ ¾É»ÏïñáݳÛÇÝ ï³ñµ»ñ³ÏÝ»ñÇ ÃáÕ³ñÏáõÙÇó Ñ»ïá CD-DVD-Ý»ñÇ íñ³ Ïïå³·ñí»Ý ݳ»õ ѳÛÏ³Ï³Ý ù³ñ﻽ݻñÁ, å³ñµ»ñ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÁ »õ ÙÛáõë Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: Êáë»Éáí Íñ³·ñÇ Ýå³ï³ÏÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ, ¸. ê³ñ·ëÛ³ÝÁ Ýß»ó, áñ ¹ñ³ÝóÇó ³é³Ýóù³ÛÇÝÝ ³½·³ÛÇÝ å³ïÙ³Ùß³ÏáõóÛÇÝ »½³ÏÇ ÝÙáõßÝ»ñÇ, ÉÇÝ»Ý ¹ñ³Ýù ·ñù»ñ, ù³ñ﻽ݻñ û Ùß³ÏáõóÛÇÝ ³ÛÉ ³ñÅ»ùÝ»ñ, å³Ñå³ÝáõÙÁ, åñáå³·³Ý¹áõÙÝ áõ Ù³ëë³Û³Ï³Ý³óáõÙÝ ¾ ÇÝãå»ë г۳ëï³ÝáõÙ, ³ÛÝå»ë ¾É Ýñ³ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñÇó ¹áõñë£ §Ø»ñ ïå³·ñáõÃÛáõÝÁ ëÏǽµ ¾ ³é»É г۳ëï³ÝÇó ¹áõñëª Ðݹϳëï³ÝáõÙ, Æï³ÉdzÛáõÙ, ÐáɳݹdzÛáõÙ »õ ³ÛÉáõñ: ê³ ËáëáõÙ ¾ ³ÛÝ Ù³ëÇÝ, áñ Ù»Ýù å»ïù ¾ ϳñáճݳÝù Ùß³ÏáõóÛÇÝ ³Ûë ³éÝãáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³ ëï»ÕÍí³Í ³ñÅ»ùÝ»ñÁ ݳ»õ Ññ³ÙóÝ»É ³ÙµáÕç ³ß˳ñÑÇÝ: ê³, Ç٠ϳñÍÇùáí, ÅáÕáíñ¹Ý»ñÇ µ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ³Ù»Ý³Ù»Í ù³Õ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÝ ¾¦,- Ýß»ó ¸. ê³ñ·ëÛ³ÝÁ: