Ermenistan demokrasisinde kaydedilecek bir ilerleme Daglık Karabag la ilgili barıs gorusmelerini canlandırmaya yardımcı olabilir. Bu Ankara nın sınırı acmasını sağlayabilir Gurcistan daki gul devrimi nden esinlenen Ermenistan aynı zamanda rejim değisikliği de telep ediyor. Binlerce barıscı demokrasi yanlısı gosterici kısa sure once Erivan Ozgurluk Meydanı nda toplandı. Hukumet yuzlercesini tutukladı ve gostericilerin Baskanlık Sarayı na yurumesi durumunda siddet olayları cıkacağına dair gozdağı verdi. Kanlı bir catısmadan kacınmak icin coğunluğun Devlet Baskanı Robert Kocaryan ı gorevden alınmasını isteyip istemediğini belirlemek amacıyla uluslararası olarak desteklenen bir referandum duzenlenebilinir. Pek cok Ermeni Kocaryan ın yolsuzlukların yasandığı beceriksiz yonetimine muhalefet etmekte son derece kararlı. Ulkede genc nesil fakirlesmis ve denize cıkısı bulunmayan ulkelerinde kalmaktan ziyade goc etmeyi tercih ediyor. Ermenistan ın nufusu 1989 yılında 3 5 milyondu; bugun yaklasık iki milyon. Ermenistan Kocaryan ın eski Devlet Baskanı Ter Petrosyan ı 1996 da iktidardan indirmesinden beri krizde. Ulkede kısa sure once gerceklesen protestoları kıskırtan tek bir olay bile olmadı. Ermenilerin sessiz protesto gecmisi var. Ancak bu defa Kocaryan ı mafya devleti yonetmekle suclayarak seslerini yukseltiyorlar. Protestocuları onemsemeyen ust duzey bir yetkili muhalefeti Azerbaycan ın yeni Cumhurbaskanı İlham Aliyev in kavgacı bir hale geldiği bir zamanda Ermenistan ın guvenliğine zarar vermekle sucladı. Ermeniler Azerbaycan la 1993 te son bulan savasa girmekle buyuk bedel odedi. Baku nun etnik kardesleri Turkiye ile dayanısmaya girmesiyle Ankara Turk-Ermeni sınırının acılmasını isgal altındaki toprakların geri iadesine bağlayarak ambargo uyguladı. Ermenistan petrol ve doğalgazı Azerbaycan ve Kazakistan dan nakletmenin en mantıklı yolu olmasına rağmen 3.2 milyar dolarlık Baku-Tiflis-Ceyhan boru hattı Ermenisten yerine Doğu Akdeniz deki Turkiye nin Ceyhan Limanı na ulasmak icin Gurcistan dan geciyor. Ermenistan ın surekli catısma yasanan bir devlet olarak kalmasını sağlayarak Kocaryan Ermenilerin guvensizliğini ve kendisinin siyasi ustunluğune dair Ermenilerin yasadığı korkuyu ustaca kullandı. Ermenilerin sınır dısı edildiği Osmanlı İmparatorluğu nun son yıllarından beri Ermeni ulusal kimliği muhalifleri tarafından tanımlandı ve dusmanları tarafından guclendirildi. Sonuc olarak Ermeniler haksızlığa uğramıslıktan yakınarak debeleniyorlar ancak nadiren eyleme geciyorlar. Karabağ catısması Ermenilerin gecmisten gelen caresizlik duygularını bir kenara bıraktıklarını ortaya koydu. Karabağlı Ermeni olarak Kocaryan kendisini Ermeni ulusunun guclu bir savunucusu olarak tanıtıyor ve Ermenilerin yasadıkları ortak trajediden doğan gururu kullanmaya calısıyor. Ermenistan ın fakirliğine ve tecrit durumuna buyuk oranda Turkiye sınır kapısının kapalı olması neden oldu. Hem Turklerin hem de Ermenilerin yararına olacak olan sınırın acılması konusunu Turkiye Basbakanı Recep Teyyip Erdoğan a sorduğumda Ticari iliskilere oldukca olumlu yaklasıyorum. Ancak Erivan niyetini acıkca ortaya koymalı diye yanıt verdi. Turk lider Kocaryan ın Turkiye nin doğusundaki topraklar uzerinde hak iddia etmediğine dair net bir acıklama yapmayı reddetmesine gondermede bulunuyor. Doğu Avrupa daki reforma ve Sovyet sonrası ortaya cıkan devletlere verdiği destekle tutarlı olarak ABD demokrasiye sorunlu gecislerinin bir sonraki safhasını basarıyla tamamlamasında Ermenistan a yardımcı olmalıdır. Bush yonetiminin ABD nin dıs yardımından kisi basına olarak en fazla yararlanan ucuncu ulke olan Ermenistan uzerinde buyuk bir etkisi var. Ozgurluk Meydanı ndaki demokrasi yanlısı gostericilere karsı uygulanan siddeti hosgormeyeceğini acıkca ifade eden Washington uc ay icerisinde refaranduma gitmek icin hukumet ve muhalefet arasında bir anlasmaya varılmasını tesvik ederek Ermeni siyasi cıkmazına bir cozum bulunmasında arabuluculuk edebilir. Ermenistan ın demokratik gelismesinde kaydedilecek bir ilerleme Dağlık Karabağ konusundaki barıs gorusmelerini yeniden canlandırmaya yardımcı olabilir ve aynı zamanda Ankara nın Kars-Gumru sınır kapısını acmasını Rusya ve İran ın Guney Kafkaslardaki nufuzunun azaltılmasını sağlayabilir. Dahası bu Ermenistan halkının sonunda ileriye bakmasına ve parlak bir gelecek kurmaya baslamasına yol acar.