1900 lu yılların basında İstanbul da eglence hayatı yedi renge bezenmisti. Moda Yeşilkoy ve Samatya da yarı Turkce yarı Rumca şarkılar dilden dile dolaşıp durdu. Son donemin Pera daki yıldızları da cok parlaktı İstanbul un eglence hayatı devirden devire katmerlenerek gecen ve bir daha geri gelmeyecek bir masal gibi gorunur. Şehir cellatları henuz yeşille ortulu topraklara masmavi dalgalarla gun boyu opuşen o guzelim sahillere gelmemişti. O zamanlar Moda Boğaz Yeşilkoy ve Samatya da oturanlar tabiatla kol kola yaşıyor sabahları kuş ve martı sesleriyle uyanıyorlardı. İstanbul yedi renge bezenmiş gulluk gulistanlıkken yarı Turkce yarı Rumca şarkılar dilden dile dolaşıyordu. Samatya da bizim komşu Rum kızları Her yer karanlık gazeli ile Zeytinyağlı yiyemem basmadan fistan giyemem şarkısını Rumca okuyorlardı. Efiye - yi de bizimkiler... Devir değiştikce eğlencenin değişen yanı sadece şekil olmuyor. Eğlenmeyi telaffuz etmekten tutun da sindirmeye kadar her şey bir cırpıda yok oluyordu. Fakat onlar gecmişten feyz aldıklarından mı yoksa daha arzuyla direndiklerinden midir bilinmez İstanbul kadar cabuk eskimeyeceklerdi. Son donemin Pera yıldızları da işte bu cabuk eskimeyen mirasa konmuşlardı. Bu yuzden kocekliğin en ust mertebesine erişmişler Laskari Pehlivan ve oğlu Vasil gibi ustaları aratmamışlardı. Trabzonlu Eleni Focalı Sula ve Ermeni asıllı Guluzar o muthiş koceklere kafa tutan cengi ve dansoz karışımı lezzetli menulerdi. Bu donemde Pera dan Rum Ermeni ve Yahudiler kadar olmasa da her milletten insana rastlanır. Maltalı Dalmacyalı. Venedikli ve Sırp tan tutun da Suryanisi nden Keldanisi ne Marunisi nden Yezidisi ne kadar binbir ceşit insan İstanbul u soluklamaktadır. Ama en ses getirenleri Rumlardır. Yazıhaneleri Galata da evleri Pera da olan tuccar takımı da Pera daki bu hayhuydan şikayetcidirler ama yabancılarla iş yaptıklarından dolayı has Osmanlı kadar Pera değişiminden rahatsız olmazlar. Apakorya girdiğinde Yenikapı Samatya Fener Yedikule Bakırkoy gibi Rumlar ın yoğun olduğu semtlerde maskara kıyafetlerine burunen ve Maskaromenos olanlar birden bire coğalırdı. Gayrimuslimlerin paskalyalarında bu Apakurya eğlenceleri ile İstanbul un cehresi değişir Muslimler denize hac atmaları ve hamursuzları hayret ama merakla izlerdi. Bu bakışta hicbir zaman mudahaleci bir tavır olmamış aksine gayrimuslimler geleneklerini serbestce korumuşlardı. SAHNEDEN PERDEYE İstanbullu Turkler ve Rumlar ın beraberlikleri sahneden beyaz perdeye kadar genişlemiş sinemada ise kolektif hale gelmiştir. Peyami Safa - nın Sozde Kızlar ile İstanbul Sokakları beyazperdeye aksetmişti. Perikles Gavrilidis Lilian Griş bu filmde oynarken cekimler Kahire den Atina ya kadar uzanmıştı. Filmde zaman zaman Rumca konuşmalara yer verilmiş Cici Berber (1933) filminin Turkcesi Elhamra da Rumcası ise Melek Sineması nda gosterilmişti. Filmde birbirini seven Selim ile Eleni arasındaki buyuk aşk anlatılıyordu. Selim i Ferdi Tayfur Eleni yi ise Zozo Dalmas canlandırıyordu. Muhsin Ertuğrul Fena Yol u (1933) Tehodoridis ile gercekleştirmişti. Senaryo Mumtaz Osman ın roman ise Ksenopulos undu. Marika Totopili Kiveli Giorgios Papas Gavrilidis bu filmde oynayacak İstanbul ve Atina da bir hayli alkış alacaktı. Film aslında bir fırsattan yararlanılarak ortaya cıkarılmıştı. Kiveli Tiyatrosu o donemde İstanbul da temsiller veriyordu. Kiveli ile Kotopuli Yunanistan ın en tanınmış sanatcılarıydı. İc sahneler İpek Film Studyoları nda dış sahneler ise Yunan adalarında gercekleştirilmişti. Film Rumca sozlu şarkılar ihtiva ediyordu. Sotiri Yetrudi buyuk bir ses yıldızıydı. Necdet Mahfi Ayral Alim Şerif Onaran a verdiği bilgide (1.7.1971) sinemadaki ilk rolunun bu eserde olduğunu ifade etmişti. Ayral daha sonra Kotopuli ve Papas ın cok defa İstanbul a geldiğini ve kendileriyle arkadaş olduğunu da sozlerine ekleyecekti. Biz de bir ekleme yapalım. İstanbul sevgi doludur ve ister Turk ister Rum olsun hic kimse onun cazibesine dayanamaz.