HER sey kucuk bir tas lahtin ustunde yazılı şu cumlenin keşfiyle başladı: ‘‘Ya akov bar Yosef achui d Yeshua... ’ Eski İsrail dili olan Aramice bu cumlenin anlamı şuydu: ‘‘Yusuf un oglu İsa nın kardeşi Yakub.’’ İlk bakışta insana sıradan gibi gelen bu cumle belki de tarihin en buyuk sırlarından birinin tanıgıydı. Bugun sizi işte bu esrarengiz cumlenin actığı kapıdan gecirip cok ilginc bir tartışmaya gotureceğim. Ama once bu cumlenin nasıl ortaya cıktığını anlatayım. * * * Dunyanın en unlu eski Aramice uzmanlarından biri olan Andre Lemaire 2002 yılının ilkbaharında İsrailli bir koleksiyoncudan davet alır. İbrani Universitesi nin davetlisi olarak altı aylığına İsrail de bulunan Lemaire gittiği evde bir başka koleksiyoncu ile tanışır. Hıristiyanlık tarihi araştırmacıları onu ‘‘Joe’’ kod adıyla tanır. Joe unlu uzmanı evine davet eder ve ona bir fotoğraf gosterir. İsa nın yaşadığı donemlerde Yahudiler olulerini iki defa gomerlermiş. Birincide gomulen ceset curudukten sonra mezar acılır ve kemikler alınır taş bir lahte konup yeniden gomulurmuş. Joe nun gosterdiği fotoğraf işte bu lahitlerden birine aitmiş. Kudus cevresinde antikacılarda buna benzer cok sayıda lahit bulmak mumkunmuş. Ancak fotoğraftaki lahtin uzerindeki yazıyı goren Andre Lemaire heyecanlanır. Cunku lahtin uzerinde şu yazmaktadır: ‘‘Yusuf un oğlu İsa nın kardeşi Yakup.’’ Yusuf Hazreti İsa nın babasıdır. Ve Hıristiyan inanışına gore İsa nın Yakup adlı bir yeğeni vardır. Andre Lemaire yan yana bu uc ismi okuyunca ‘‘Lahtin kendisini gorebilir miyim’’ diye sorar. Joe ‘‘Tabii ki’’ der ve civarda bir depoda duran lahti ona gosterir. * * * Bu lahit İsa nın kardeşine mi aittir? İşte bu soru Hıristiyan dunyasını bir anda karıştırır. Cunku Hıristiyanlık tarihinde İsa ya ait ilk defa somut bir ize rastlanmaktadır. Ayrıca İsa nın bir kardeşinin bulunması ihtimali şu soruyu akla getirir: ‘‘Bakire Meryem in iki cocuğu olabilir mi?’’ Bu olay Hıristiyanlık dunyasında bir bomba gibi patlayınca once Joe nun gercek adı deşifre edilir. Bu kişi Oded Golan adlı bir koleksiyoncudur. İddiasına gore bu lahti 15 yıl once Arap bir defineciden satın almıştır. Onun iddiasına gore de lahit Falih Rıfkı Atay ın kitabına adını veren ‘‘Zeytin Dağı’’ civarındaki bir gomutten cıkarılmıştır. Bu lahit gercek midir yoksa sahte mi? * * * Bunun icin lahit İsrail Tabii Altyapı Bakanlığı bunyesinde jeolojik araştırma birimine gonderilir. Orada yapılan incelemede bu lahtin gercekten de İsa nın yaşadığı donemde bu bolgede rastlanan kalker ozelliklerine sahip olduğu belirlenir. Yani lahitte kullanılan taş o doneme aittir. Yapılan bir başka analizde de lahit uzerindeki yazının o doneme ait araclarla yazıldığı anlaşılır. Bakanlık bu konuda ‘‘otantik’’ raporu verir. Bu raporlardan sonra Toronto daki ‘‘Ontario Kraliyet Muzesi’’ bu lahti sergilemek icin koleksiyoncuya başvurur. O da kabul eder. Lahit İsrail de cok sağlam bicimde paketlenir ve en guvenilir nakliye şirketine verilir. Ancak muzede lahtin basına gosterileceği gun cok ilginc bir gelişme olur. Paketi acan muze yetkilileri dehşet icinde kalırlar. Cunku lahit boydan boya catlamıştır. Altında ve ustunde cok sayıda kırık vardır. Bunun esrarı da cozulemez. * * * Ertesi gun New York Times Washington Post Times gibi buyuk gazetelerin birinci sayfalarında lahtin fotoğrafı vardır. Ama bu lahitle ilgili esrar hálá cozulmuş değildir. O lahitte hakikaten Hazreti İsa nın kardeşinin kemikleri mi vardı? Oyleyse Allah ın bir oğlu goğe ucarken o neden olumluler dunyasının soğuk taşları arasında kalmıştır? Tabii cevap bekleyen bir soru daha vardır. Sekiz yaşından beri koleksiyonculuk yapan Golan nasıl olup da yıllar boyunca elindeki bu kadar onemli bir kanıtın farkına varamamıştır? Lemaire bu soruyu kendine sorar. Aldığı cevap şudur: ‘‘Allah ın oğlunun bir kardeşi olacağı ihtimali hic aklıma gelmedi...’’ Bu kadar basit mi?.. Yoksa tarihin en buyuk sahtekárlığı ile mi karşı karşıyayız? Not: Hershel Shanks ve Ben Witherington un yeni cıkan ‘‘The Brother of Jesus’’ adlı kitabından.