GECEN cumartesi gunu Kultur Bakani Huseyin Celik Hurriyet e geldi. Yaptigi calismalardan soz ederken kulturel varliklarimizi ayrim yapmadan korudugunu belirtti. Ertugrul Ozkok Kultur Bakani ve ben konusurken soz Ahtamar Kilisesi nden acildi. Bakan in kulturel mirasimiza evrensel bakisi ikimizi de sevindirdi. Huseyin Celik Ahtamar Kilisesi nin korunmasi ve restorasyonu icin yaptiklari calismalardan soz etti. ‘‘Ben bu onemli kilisenin projesinin sonuclandirilip uygulamaya gecilmesi girisimine bakan olduktan sonra degil milletvekilligi donemimde basladim. Bu konuda gerek Istemihan Talay gerek Erkan Mumcu ile bircok defa gorustum. Bu tip onemli yapilar kutsal yerler onemli kulturel varliklar hangi medeniyete ait olursa olsun biz bunlarin várisiyiz onlari saglam tutmakla yasatmakla onarmakla mukellefiz. Kilise cami ayrimi yapmam. Uskup teki cami ne kadar bizim kulturel mirasimizin onemli bir parcasi ise Ahtamar Kilisesi de ayni oranda bizimdir. Ustelik onun efsanesi iki halkin bir arada yasamasini konu edinir. Bilinen bir efsanedir bir Musluman delikanli kilisedeki kesisin kizina ásik olur o da delikanlinin gelebilmesi icin fener tutar fakat bir gun babasi bunu ogrenir. Sonucda delikanli adanin etrafinda done done bogulur. Komsularin askidir bu. ’ Ahtamar Kilisesi uzerine onemli bir kitap yayimlandi. Mazhar Sevket Ipsiroglu nun Ahtamar Kilisesi-Isikla Canlanan Duvarlar (YKY). Kiliseyle ilgili bilgi alinabilecek bir diger kaynak ise John Freely nin Turkiye Uygarliklar Rehberi nin 5. cildindeki bilgiler (YKY). Iki kitabi okursaniz hem Ahtamar Kilisesi nin hem de Kultur Bakani Huseyin Celik in girisiminin onemini anlarsiniz. * * * ERTUGRUL OZKOK un dun Hurriyet te yayinlanan Nereden cikti bu Diger Hiristiyan yazisini adeta tekzib eden bir devlet hukumet anlayisi. Yoksa ben de az daha ansiklopedilerdeki Ermeni yurttaslarin yanina Diger Sanatcilar ibaresini ekleyecektim. Yaziyi animsatmam gerek. Yeniden duzenlenen nufus cuzdanlarinda Ermeni vatandaslarin din hanesine Diger Hiristiyan ibaresi yaziliyormus.. Bu ayrimciligi modern bir kafa ile algilamanin imkáni yok. Yalniz ansiklopedileri degil Ermeni Bestekárlar albumunun her satirini Diger Sanatcilar diye duzelttim. Umarim ki bu skandal davranis hemen giderilir. Azinlik vakiflari ile ilgili yasalarin da artik duzeltilmesi gerekiyor. Ne zaman yanan/yakilan San Sinemasi nin onunden gecsem o harabeyi gordukce utaniyorum. Ustelik o mekánin benim yasamimda onemli bir yeri var. Surp Agop Vakfi na ait o salonda nice konservatuvar konserini dinledim bircok yabanci solistin dortlulerin caldiklari hálá kulaklarimda. Gencligimin ses hazinesidir onlar. Askeri darbelerden sonra kalabaligin caddelere tastigi Rifat Ilgaz Gecesi ni orada yasadim. Ben yakindan biliyorum ki birlikte ayni dertleri ve mutluluklari sorumluluklari paylastigimiz insanlara reva gorulen bu unvani (!) Turk halki onaylamiyor. Hatta garibine gidiyor. Ben siyasal tarihle ilgilenmem her konuyu uzmanina birakirim. Benim alanim kultur tarihi ve kultur tarihine baktigimda mimariden muzige kadar bu Diger Hiristiyan dedigimiz insanlarin katkisinin ne kadar buyuk olduunu goruyorum. * * * BU yaziyi yazarken annemden edindigim bilgiye gore babam Sadullah Hizlan in muzik hocasi Leon Hanciyan in Bilmem ki safa nes e bu omrun neresinde sarkisini dinledim. Ermeni Kilisesi GUNUMUZDE Akdamar olarak bilinen Ahtamar Adasi Gavas ta kiyinin 3 km. aciginda bulunuyor. Van Golu cevresinde yasayan halklarin siginagi olarak kullanilan ada ilk olarak Kral 1. Gagik zamaninda onem kazaniyor. Gagik Vaspurakan Krali olarak 904 yilinda burada tac giydikten on yil sonra Manuel adli bir kesise burada bir kilise ve manastir yapmasini emreder. Kutsal Hac Kilisesi ve Manastir 915-21 yillari arasinda insa edilir. Kiliseye once bir can kulesi 1296-1336 yillari arasinda Katholikos Zakharyas tarafindan bazilika 1763 te Kathalikos Tomas tarafindan bir onkilise daha sonra da bazi kucuk yapilar eklenmistir. Ermenilerin buyuk onem verdigi kilise cevresinde en eski mezar tasi 1340 tarihli olan eski bir mezarlik bulunuyor.