John Noble Wilford un The New York Times gazetesinin 22 Ekim 2002 tarihli yazisina gore bir mezarda bulunan kemik mahfazasi uzerindeki Isa yaziti turunun simdiye kadar bulunan en eski ornegi olabilir. Kudus te veya yakinlarinda bulunan bir tas uzerindeki yazitta 2 000 sene oncesinin lisan ve yazisi ile Yusuf un oglu Isa nin biraderi Yakup kelimeleri gorulmustur. Bu yazitin Biblical Archaeology Review (Kutsal Kitap Arkeolojisi Mecmuasi) da bu hafta nesredilmis olan ve bir Fransiz alim tarafindan yapilmis analizine gore bu yazit buyuk bir ihtimalle gercek bir tarihi sahis olarak Mesih Isa ya atifta bulunan en eski belge olabilir. Bu yazit hakiki ise ve de sahiden Nazaret li Isa yi kastediyorsa Incil haricinde Mesih Isa ile ilgili mevcut en eski belge olsa gerek. Bu buluntuyu dun ilan etmis olan mecmuaya gore bu Incilde bulunan Mesih Isa ya atiflari teyid eden ilk arkeolojik bulgu. Baska alimler bu buluntuya daha temkinli yanasmayi tercih edip bunun cok muhim ve de umit verici olmasina ragmen bu yazitla Hristiyanligin kurulmasinda bas rol oynamis kisilerle kat i bir bagin teyidinin imkansiz olabilecegini soyluyorlar. Bu alimlere gore bunun sahte bile olabilecegi ihtimali var. Ancak yazinin yazilis sekli ve de tasin kazilan sathinin mikroskopik analizi bu supheleri bir nebze azaltiyor. Israil Jeolojik Analiz Kurumunun arastirmalari herhangi modern boya zerrecikleri modern kesici aletlerin kazinti izleri ve sair sahtekarlik maksadi ile yapilmis olabilecek kurcalama izleri meydana cikarmamistir. Yazitin uzerinde organik kalintilarin olmamasi radyokarbon usulu ile tarih tesbitini imkansiz kilmakta. Ancak bu yazit Musevilerin sadece M.O. birinci ve M.S. birinci asirlarda kullandiklari cinsten 20 inc uzunlugunda kirectasindan yapilmis bir defin mahfazasi uzerinde bulunuyor. Hatta ayni Fransiz alime gore yazitin stili ve bazi kelimelerin sekli bu yazitin M.S. 70 yilinda Kudus un tahribatindan onceki on yillarda gerceklestirildigini dusunduruyor. Kutsal Kitap arastirmacilari verdikleri roportajlarda bu yaziti Mesih Isa ya baglayan ikinci derecedeki gorunuse dair delillerin kuvvetli oldugunu ama gene de bu delillerin ikinci derecede olduklarini belirttiler. Bircok alim Yakup (Jacob veya Ya akov) Yusuf (Yosef) ve Isa (Yeshua) adlarinin o zaman ve yerde sik rastlanir isimler olmasina ragmen bu uc ismin yazittaki sira ile ve bu akrabalik baglariyla belirmelerinin kolay kolay rastlanmayacak bir tesaduf oldugunu belirttiler. Arami lisaninda Ya akov bar Yosef akhui diYeshua kelimeleri M.S. birinci asirda olmus olan Yakup adindaki bir adamin kemiklerini saklayan bir defin mahfazasi (kemik mahfazasi) uzerine oyulmustu. Yeni Antlasma Mesih Isa nin Yakup adinda bir biraderinin oldugundan ve de kendisinin Mesih Isa nin carmiha gerilisinden sonra Kudus te yeni Hristiyan cemaatinin lideri oldugundan bircok defa bahsedilir. Ayrica bu yeni makalede birinci asir Musevi tarihci Josephus un Yakup un M.S. 63 civarinda taslanarak olduruldugunu kaydettigi hatirlatiliyor. Yazittaki Yakup sayisiz Yakup tan herhangi birisi olabilirdi. Ancak yazitin geri kalan kismi tesaduf ihtimalini epeyce azaltiyor. O zamanki adete gore ilk once baba ismi belirtilmis bu ornekte Yusuf. Ancak vefat edenin biraderinin de adinin belirtilmesi bu biraderin meshur birisi oldugu durumlar haric pek ender olarak rastlanilan bir seydi. Havari Yakup son bir kere Mesih Isa ile olan akrabaligini ilan etmek istemis olabilir. Paris teki Sorbonne Universitesinde arastirmaci ve de Kutsal Kitap donemi yazitlari hususunda muteber bir mutehassis olan Dr. André Lemaire bu uc ismin bu akrabalik baglari ile yan yana gelme ihtimalinin istatistik olarak cok dusuk oldugunu hesapladi. Buyuk bir ihtimalle birinci asir Kudus unde iki nesil boyunca Yusuf oglu Isa biraderi Yakup olan kisilerin sayisi 20 den fazla olamazdi ve bunlarin pek azi vefatlarindan sonra yazitli kemik mahfazalarina defnedilebilirlerdi. Baska hesaplara gore bu ihtimal daha da zayif. Dr. Lemaire mecmua makalesinde Bunun Yeni Antlasma da bahsedilen Yakup un kemik mahfazasi oldugu kuvvetle muhtemel oldugunu yazdi. Bu hakikat ise bu yazit Nazaret li Isa hakkinda M.S. 63 civarindan bugune gelen ilk yazili belge oldugu da kesin. Ancak makalenin bir diger kisminda bu Yakup un Hristiyan gelenegindeki Yakup olduguna dair kemik mahfaza yazitinda herhangi baska bir delil olmadigini da ilave etti. Dr. Lemaire Hristiyanlarin Yakup un Mesih Isa yla olan akrabalik baglari hakkinda uc degisik yorum getirdiklerini de hatirlatti. Protestanlarin Yeni Antlasma yorumuna gore Yakup Yusuf ve Meryem in oglu idi; bu durumda Meryem bakire iken Mesih Isa yi dogurdugu daha sonra da Yakup u ve diger cocuklar dogurdugu soylenebilir. Ortodoks Kilisesi nin yorumuna gore ise Yakup Yusuf un daha onceki bir evliliginden dogmus olabilir. Katolikler birader kelimesini yakin akraba seklinde yorumlamaya mutemayiller; buna gore Yakup amca oglu yani Yusuf un biraderinin oglu olabilirdi bu da Meryem in daimi bakireligi inancina da uygundu. Biblical Archaeology Review a gore bundan once icinde Mesih Isa ya atifta bulunulan en eski belge uzerinde Grekce Aziz Yuhanna nin Incil inden bir parca yazilmis olan M. S. 125 ten kalan bir papirustu. Mevcut en eski Yeni Antlasma el yazimlarinin cogu Mesih Isa nin zamanindan 300 veya daha sonra sene yazilmis. Ilk yazilan Incil in 70 yilinda Aziz Markos tarafindan yazildigi dusunuluyor. Diger Kutsal Kitap konusundaki alimler gibi Notre Dame Universitesinden Dr. James C. VanderKam da Dr. Lemaire in eski yazit konusunda mutehassis arastirmalarinda dikkatli ve degerlendirmelerinde temkinli oldugunu dusunuyor. Dr. VanderKam André Lemaire tarafindan yapildigina gore bu arastirmayi cok ciddiye aliyorum. Eger hakiki ise ki oyle gorunuyor o zaman Yakup adindaki adamin sahiden yasamis oldugunu teyid eden Kutsal Kitap harici bir delil sayilir dedi. Duke Universitesi nin yuksek lisans dini etudler programinin muduru arkeolog Dr. Eric M. Meyers boyle isimlerin yan yana gelisinin cok ender rastlanabilecek bir tesaduf olmasi ve de bilhassa biraderinin isminin dahil edilmis olmasi iddialara bir guvenirlilik havasi veriyor dedi. Ancak Dr. Meyers bu bulusun eger sahiden Mesih Isa yi kastediyorsa bize zaten bilmedigimiz bir sey soyleyip soylemedigi konusunda tereddutleri oldugunu beyan etti. Kendisi ve diger bazi alimler Mesih Isa nin tarihi bir sahsiyet olmasinin uzun zamandan beri zaten kesinlesmis oldugunu dusunuyorlar. Washington Katolik Universitesi Yeni Antlasma etudleri Emeritus Profesoru Dr. Joseph Fitzmyer bu bulusun eger sahiden Nazaret li Isa ile ilgili olmasi durumunda cok onemli bir bulus oldugunu soyledi. Sahiden yasamis olduguna dair Kutsal Kitap haricinde yeni bir teyid olur ve boyle Kutsal Kitap haricinde cok az teyid edici unsur mevcut. dedi. Buna ragmen Dr. Fitzmyer ucuncu ismin Nazaret li Isa ile ilgili olduguna dair ciddi tereddutleri oldugunu belirtti. Benim aklima gelen bunun mumkun oldugu ama muhtemel oldugunu soylemekte tereddut ediyorum. Herhangi birisinin bundan baska bir sey soyleyebilecegini de dusunemiyorum. dedi. Alimlere gore kemik mahfazasinin ortaya cikis sekli de durumun zorlugunu arttiriyor. Bu mahfaza bir sekilde daha sonra bunu eski eser piyasasinda kar icin satan eski eser yagmacilarinin eline dusmus. Biblical Archaeology Review muduru Hershel Shanks e gore bu kemik mahfazasi su anda Kuduste yasayip adi belirtilmemis olan bir koleksiyoncunun mulkiyetinde imis. Alimlere gore bu kemik mahfazasi arkeologlarin her detayi kaydettikleri ve bulusun ortaya ciktigi yer hakkinda bilgi verebilecekleri resmi bir kazida bulunmamis olmasindan dolayi yazitin supheye mahal birakmayacak sekilde manasinin kesinlesmesi umidi yokmus. John Hopkins Universitesinde Kutsal Kitap ve Yakin Dogu etudleri profesoru Dr. P. Kyle McCarter Jr. Bu sahiden cok muhim bir sey olabilir ancak bunu hic bir zaman kesin olarak bilemeyecegiz. Kemik mahfazasinin bulundugu cevreyi bilmiyor olmamiz soyleyecegimiz her sey hakkinda kalici tereddutler uyandiriyor. dedi. Bazi alimler mecmuayi talan edilmis eski eserlerle ilgili arastirma nesrettigi ve dolayisi ile eski eser piyasasinda etik olmayan adetler tesvik ettigi icin tenkid ettiler. Discovery Channel televizyon belgesel kanali Yakup kemik mahfazasi diye taninan nesnenin fenni analizi hakkinda gelecek ilkbahar bir televizyon belgeseli gostereceklerini ilan etti. Birinci asirda Museviler arasinda yaygin olan cift gomme adetinde kemik mahfazasi kullanilirdi. Bir insan oldugunde ilk etapta vucudu bir defin magarasinda bir sene kadar muhafaza edilirdi. Eti zeval bulunca kemikler kirectasindan yapilmis bir kemik mahfazasina yerlestirilirdi. Yukarida bahsettigimiz mahfaza uzerinde 20 Arami harften mutesekkil yazit haricinde herhangi bir sus yoktu. Makalede Dr. Lemaire bu cift gomme adetinin bu devirde Hristiyanlarca da devam edilip edilmedigine dair bir bilgileri olmadigini kabul ediyor. Gorusune gore yazittaki harflerden ucunun sekli bu definin Kudus un 70 yilinda Romalilarca tahribatindan bir kac sene once gerceklesmis oldugunu gosteriyor.