Azinlik hukuku uzmanlarindan avukat Murat Cano yeni Vakiflar Yasasi ni olumlu bir gelisme olarak degerlendiriyor eksiklikleri de soyle siraliyor: * Yeni yasaya gore 1936 beyannamesi dayanak alinarak 1974 e kadar gecen surede gayrimuslim cemaat vakiflarina aitken el konulan tasinmaz mallarin iade edilmemesi; * Hayrat olarak tanimlanan okul hastane yetimhane gibi mulklerin yine ayni amaclarla bedel karsiligi kullanilmasina izin verilmemesi * Gayrimuslim vakif yoneticilerinin Vakiflar Genel Mudurlugu nce gorevden alinmasina olanak taninmasi. Yeni duzenlemeyle Rum vakiflarinin avukatligini da yapan Murat Cano Cemaat Vakiflari ile ilgili yeni duzenlemeyi aktariyor: * 1974 Mayis ayindan itibaren hic bir sekilde tasinmaz mal edinmelerine izin verilmeyen vakiflar Bakanlar Kurulu karari ile izin almak kosuluyla tasinmaz mal mulkiyeti edinebilecekler. * 1936 Beyannamesi nde yer almayan ancak hak sahibi olduklarini gosterir belgeleri bulunanlar tasinmaz mallarini 6 aylik sure icinde beyannameye dahil ederek tapuya gecirebilecekler. 206 mulk Bu iki duzenlemenin de 1974 ten itibaren suregelen uygulama karsisinda olumlu ve ileri nitelikli oldugunu belirten Cano halen suren sorunlari da soyle ozetliyor: * 1936-1974 yillari arasinda edinilen ve el konulan tasinmaz mallar iade edilmiyor. Bu sekilde el konulan Rum Ermeni ve Suryanilere ait toplam 206 mulk bulunuyor. * Bu 38 yil boyunca vakiflar bu tasinmazlari edinirlerken devletin yasalari yururlukte degil miydi? * Butun cemaat vakiflari belirtilen tarihler arasinda tasinmaz edinirlerken ya mahkemelerin onama kararlarina dayaniyorlardi ya da ilgili valiligin verdigi ve tasinmaz mal almaya ehil olduklarini gosterir yetki belgeleri vardi. * Yani hangi yolla olursa olsun tum cemaat vakiflari devletin adli ve idare organlarinin verdikleri kararlarla yetki belgelerine gore mal ediniyorlardi. Bunu engelleyen hic bir hukum yoktu ve yoktur. Yargiya basvurmak gerekiyor Cano gayrimuslim vakiflarinin el konulan mulklerini geri alabilmek icin yargi yoluna basvuracagini soyluyor. Mahkemeler bu tur taleplerle acilan davalarda aksi karar verebilecektir. Ancak burada vakiflar el konulan bu mulklerin sahibi oldugunu kanitlayan belgelere sahiptir. Dolayisiyla dava acacaktir. Onumuzdeki surecte bu nedenle acilacak cok sayida davayla karsilasacagiz. Iki tur Vakif Avukat Cano Musluman vakiflarla gayrimuslum vakiflarinin denetim ve mutevelli heyetlerinin azledilme yollarini karsilastiriyor: * Musluman vakiflara gecici sureyle el konulmasi Vakiflar Kanunu cercevesinde mahkeme kararina tabi kiliniyor.Mutevelli heyetin gorevden alinmasi icin yargi karari gerekiyor. * Gayrimuslim vakiflari icin mahkeme karari gerekmiyor. Vakiflar Genel Mudurlugu mufettis raporunu yerinde bulursa Idari Kurul herhangi bir cemaat vakfi mutevellisini azledebilir ve omur boyu bu hakkini elinden alabilir. * Bugune dek ozellikle Rum ve Ermeni vakiflarinin onlarca mutevillisi bu uygulamaya tabi tutuldu ve vakif yonetimine de el konuldu. Cano Vakif kuruluslarinin denetimleri ve mutevelli heyetlerinin gorevden alinmalari bakimindan Turkiye de yaratilan cifte standart devlet olma vasfiyla bagdasmiyor diyor. Gerek Muslumanlara gerek gayrimuslimlere ait Osmanlilardan kalan cok sayida vakif var. Bir de Medeni Kanun un yururluge girdigi 1926 dan sonra kurulan ve bundan sonra da kurulacak cok sayida vakif var ve olacaktir. Bos okul kiraya verilemiyor Cano yeni duzenlemelerin gayrimuslim vakiflarinin hayrat kapsamindaki tasinmazlarini kamu yaranina kullanilacak ayni ya da benzer amaclar icin dahi bedel karsiligi kiralamasina izin vermedigine dikkat cekiyor. Halen bu tur vakiflara ait 30 dan fazla okul binasi bos durumda bulunuyor. Nufus az oldugu icin bu okullara gidecek ogrenci yok. Haliyle binalar bos ama mesela yine okul olarak dahi kiraya veremiyorlar.