Cannes Film Festivali nin sanat yonetmeni Thierry Fremaux: Zeki Demirkubuz un iki filmini de programa almaktan gurur duyuyoruz. Ararat filminin yarisma disi gosterilmesini Atom Egoyan istedi. Cannes Film Festivali ne hangi filmlerin secilecegi konusunda son karar sanat yonetmeninindir. Degisik alt kurullardan gecen listeleri yaklasik 50 filme indirmek zor istir. Uluslararasi medya sayilari dort bine varan gazetecisi ve elestirmeniyle gozunu kulagini Cannes a dikmistir. Dunyanin en buyuk sinema etkinliginin tabii ki ince dengeleri vardir; sanatsal duzeyden taviz vermeden bu dengeler korunmali yilin en iyi leri secilmelidir. Bu sorumlulugu gecen yildan bu yana ustlenen Thierry Fremaux ile Radikal icin yaptigimiz soyleside 55. Cannes Festivali nin genel cizgisi otesinde bu yil Turkiye yi ilgilendiren konulara da degindik. Iki yildir festivalin sanat yonetmenisiniz. Hedeflediginiz sanat cizgisini nasil tarif edersiniz? Onceden belirledigimiz bir cizgi yok. Festival o yilin sinemasal uretimini yansitir. Izledigimiz yuzlerce film arasindan bize gore en basarili olanlari secmeye calisiyoruz. Festivalin sanat cizgisini bu yapitlar belirliyor. Bu yil cografya olarak Turkiye den Cezayir e Suriye den Israil ve Filistin e dek Akdeniz sinemasindan daha fazla ornek var. Sicak politik konular gundeme geliyor. Ancak butun bu filmleri iyi filmler olduklari icin sectik; bastan su bolgelerden gelen ya da su konulari isleyen filmleri secelim diye yola cikmadik. Yonetmenler ilgi alanlari ve duyarliliklariyla bu tabloyu olusturdular. Birkac yil once basladiklari calismalarin bugunun sicak politik ortamiyla ortusmesi hem bir rastlanti hem de sanatcilarin duyarliliginin gostergesi sayilmalidir. Venedik Festivali ndeki belirsizlik ortaminda Cannes in bagimsiz sinemaya sanat ve deneme turu yapitlara daha yakinlastigi ileri surulebilir mi? Ayrica Woody Allen in Venedik yerine Cannes i tercih etmesi bu belirsizliklerin sonucu sayilabilir mi? Yaratici sinemasina sanatsal kaygilari olan filmlere Cannes da her zaman yer vardi. Ornegin yarismali bolumde Dogma teorisinden yola cikan filmler gosterildi; Asya sinemasi izlendi odullendirildi; Iran sinemasi tanitildi. Bagimsiz sinemaya da sicak bakiyoruz. Ancak iyi bir Hollywood filmini de dogal olarak dislayamayiz. Aslinda farkli turler arasindan secim yapmak kolay degil; oznelligin goreceliliginden kacmak zor. Burada onemli olan begeni duzeyini yuksek tutarak yanilmamaya calismak ve durust davranabilmektir. Woody Allen meselesine gelince... Evet son yillarda hep Venedik Festivali ni tercih ediyordu ama filmlerini bir donem Cannes da da izlemistik. Ornegin Manhattan Cannes da gosterilmisti. Yeni olan genellikle festivallere gitmeyen Woody Allen in acilisa sahsen katilacak olmasi. Listeler aciklandiktan sonra yapilan bir degisiklikle Belirli Bir Bakis ta Zeki Demirkubuz un iki filmi gosterilecek. Bu Turk sinemasi icin degil Cannes icin de bir ilk oluyor galiba? Evet bugune dek ne yarismali ana bolumde ne de Belirli Bir Bakis ta ayni yonetmenin iki uzun filmiyle birlikte yer aldigini sanmiyorum. Bu bilgiyi kesinlestirmek icin arsivlere goz atmak daha dogru. Zeki Dermirkubuz u sahsen tanimiyorum. Bildigim kadariyla senaryosundan montajina dek yapimciligini da ustlendigi filmlerini yalniz basina gerceklestiren bagimsiz bir yonetmen. Art arda cektigi yaratici sinemasinin katiksiz tipik ornekleri olan basarili iki filmini birden alarak bu cabalarini onurlandirmak istedik. Bir filmi iki kez gostermek yerine iki filmi birer kez gostermeyi tercih ettik. Biliyorsunuz listeler aciklandiktan sonra yapilan degisiklikler cok azdir. Ancak birkac gun once Istanbul Film Festivali nde FIPRESCI jurisinin hem Yazgi yi hem de Itiraf i odullendirdigini duyunca yeniden dusunmeye basladim. Bu karari almis olmaktan gurur duyuyoruz. Bu arada sunu da vurgulamak isterim ki soz konusu degisikligi Atom Egoyan in filmi Ararat in Turkiye de gorebilecegi elestirileri dengelemek gibi hayal urunu bir nedenle aciklamaya kalkmak kesinlikle yanlistir. Boyle bir dusunce aklimin ucundan bile gecmedi ama demek ki boyle dusunenler de olmus. Bu konuya deginmeniz beklediginiz soruya gecmemi kolaylastirdi. Atom Egoyan in filmini nasil degerlendiriyorsunuz? Ana bolume alinan Ararat neden yarisma disi sunuluyor? Turkiye nin tepkilerinden cekiniyor musunuz? Ararat in yarisma disi gosterilmesini Atom Egoyan istedi. Dogrudan sahsini ilgilendiren tarihsel bir konuyu isleyen filminin Altin Palmiye icin yarismasini dogru bulmuyordu. Sunu belirtmeliyim ki Atom Egoyan in filmi ne politik ne de tarihsel film tanimina giriyor. Kaldi ki gunumuzde politik sinema 70 li yillarda izledigimiz politik sinemadan cok farkli. Dunyanin bugunku konumunda insan gercegini anlatirken ellerini motorun yagina bulastirmaktan cekinmeyen politikaya dolayli yollardan yaklasan filmler izliyoruz. Ararat her seyden once bellek uzerine ictenci bir film. Dogrudan soykirim uzerine degil farkli belleklerin tarihsel bir olay karsisindaki tepkileri uzerine. Turkiye deki tepkiler Ermeni soykirimini resmen tanima yolunda adim atan Fransa daki tepkilerden kuskusuz farkli olacaktir. Cannes gibi cok onemli bir festivalin sanat yonetmeni olarak karsilastiginiz sorunlar ya da engeller arasinda sizi en cok rahatsiz eden ne oldu? Gorevimi festivalin yeni baskani eski sanat yonetmeni Gilles Jacob ile uyum icinde surduruyorum. Farkli kusaklarin duyarliliklarini harmanliyoruz diyebilirim. Onemli olan Cannes Film Festivali nin ulastigi doruk noktasini korumaktir. Bugun dunyada en cok ilgi ceken etkinlikler arasinda olimpiyatlar Dunya Futbol Kupasi ve Fransa Bisiklet Turu ardindan Cannes geliyor. Demek ki kulturel alanda medyanin ilgisini odaklastirdigi birinci etkinlik Cannes Film Festivali dir. Bu yil aday filmlerin sayisi binden fazlaydi. Gordugum 500 film arasindan 450 sine hayir demek zorunda kalmak galiba karsima cikan en ciddi sorundu. MEHMET BASUTCU