Uc kusaktir antika dunyasinda onemli yere sahip olan Portakal Ailesi nin dorduncu kusagi bugun yapilacak muzayedede babasiyla birlikte kursuye cikiyor Tuba Akyol:Aileniz uc kusaktir muzayedecilik ve antikacilik yapiyor. Genclikte antikalarla ugrasmak pek cazip gorunmeyebilir. Nasil karar verdiniz baba meslegini devam ettirmeye? Raffi Portakal: Ben dogrusu psikoloji okumak istiyordum. Nitekim kazandim ve psikoloji egitimine devam ettim. Ancak kosullar oyle bir noktaya geldi ki 1964’ten sonra kendimi meslegin icinde buldum. O gune kadar ilginiz var miydi baba meslegine? R.P.: Babam beni cok yaninda tasidi. Ilkokulda ortaokulda lisede yaz tatillerinin buyuk bolumunu dukkanda gecirirdim. Once toz almasini esyalari nasil tutmak gerektigini ogretti. Giderek eserler hakkinda bilgi vermeye basladi daha sonra muzayedede ufak tefek gorevler vermeye basladi. Giderek bu gorevler muzayede asistanligina kadar yukselmisti. Kizimi zorlamadim ama meslege cekmeye calistim Simdi de kiziniz muzayede asistanligi yapiyor. Baba meslegini devam ettirmek sizin icin bir tur zorunluluk mu yoksa zaten istediginiz bir sey mi? Maya P.: Babam beni hicbir zaman zorlamadi. Iletisim okumak icin Paris’e gidecegim zaten gelecek yil. Ama muzayedeler ilgimi cekiyor. Zaten giderdim izlemeye. Katalog dagitirdim konuklarla ilgilenirdim. Simdi babamin asistanligini yapiyorum. Bayraklari takip ediyorum babamin gormedigi olursa onu uyariyorum. Cok eglenceli zevkli bence. Kizinizi zorlamiyorsunuz ama onu isinizden uzak tutmamaya da gayret ediyorsunuz galiba. R.P.: Maya’nin sanat ve kulturle ugrasmasini tabii ki diliyorum. Kendisi ilk kez duyacak simdi sasiracak belki ama ben bir kuyumcu titizligi ile hic kendisini zorlamadan Gel benimle calis demeden minik yontemlerle onu bu meslege cekmeye calistim. Portakal Sanat ve Kultur Evi’nin bircok islevi var. Galerilerimiz var P dergisi var muzayedecilik var seminerlerimiz var. Kizimin butun bu organizasyon icinde -eger isterse- kendisine en uygununu yapacagina eminim. Ama zorlamayla olmaz sevmesi sart. Insanin sevmedigi bir iste muvaffak olamayacagini dusunuyorum. Mesela P dergisi iletisim okumak isteyen biri icin cok iyi bir staj yeri. M.P.: Ilk cikmaya basladigi gunden beri dergiye gidip geliyorum zaten. Orada neler yapildigini izliyorum. Tabii ki bunun bana okulda bir faydasi olacak diye dusunuyorum. Maya muzayedelere kendi cazibesini gencligini katiyor Maya muzayede yonetiminde basarili mi? R.P.: Bana gercekten yardimci oluyor muzayedelerde. Simdiye kadar iki kez yapti pazar gunu Bahar Muzayedesi’nde de yine asistanligimi yapacak. Ikincisinde daha da alismisti daha rahatti daha iyi gozluyordu salonu. Bes saat boyunca o ayakta ben ara sira oturarak muzayedeyi yonettik. Benim goremedigim kacirdigim seyleri o bana gosterdi. Kendi charm’i ile muzayedenin daha diri olmasini sagladigini dusunuyorum. Isin inceliklerini ogreniyor musunuz? M.P.: Tabii ki sorular soruyorum. Neden pahali neden digerinden daha iyi bir eserin zamani nasil anlasilir hangi teknikler kullanilmis... Babama soruyorum. Ama bu konudaki bilgilerim cok ileri degil. Su asamada bir eserin fiyatini belirlemem mumkun degil. Sanat tarihi okumak da istiyordum ama iletisim de cok ilgimi cekiyor. Belki iletisimin ardindan sanat tarihi de okurum. Muzayede duzenlemek isterim mutlaka donecegim Siz psikoloji egitiminin ardindan sanat tarihi de okudunuz mu? R.P.: Hayir ama bana universitenin kazandirdigi en onemli sey bir konuyu bilimsel yontemlerle arastirmayi ogrenmem oldu. Kakma bir eser mi geldi kakmaciya giderdim. Sivama nasil yapilir gittim yerinde gordum. Ben sansli bir kusagim. Onumde cok kitap vardi Bati’daki muzeler ayagimizin altindaydi. Paris’te Maya’nin kapi komsusu olacak bu tur yerler. Paris’te kalmayi dusunur musunuz? M.R.: Kesin donerim. Hic sanmiyorum orada kalacagimi. Babam gibi magazada durmak degil ama muzayede duzenlemek hosuma gidiyor. R.P.: Kizimin benden ogrendikleri ile Bati’daki egitimi bir araya getirmesini yeni kusak olarak yeniliklerle Turkiye’de sanata ve kulture katkida bulunmasini diliyorum. Gercek koleksiyonerin parasi bitmez Ben oyle gercek koleksiyonerler gordum ki cok begendigi koleksiyonunu zenginlestirecek bir eserle karsilastiginda arabasini satmasi gerekse bile onu mutlaka alir Koleksiyonerlik yurtdisinda cok yaygin ama Turkiye’de Bati’daki bir burjuva kesimi olmadigi icin biraz gec gelen bir kavram saniyorum. Tamamen katiliyorum. Turkiye’de Bati’daki gibi koklu bir burjuva sinifi olmadigi icin koleksiyonerlik cok yeni yeni gelisiyor. Ama Osmanli sultanlari koleksiyonerdi. Ve Osmanli saray geleneginde sultan oldukten sonra onun esyalari eserleri korunurdu. Ancak halkta boyle bir birikim olusmamis. Saray cevresinde sinirli kalmis. Bugun Turkiye’de koleksiyonerligi hangi noktada goruyorsunuz? Yayginlastigi suphesiz. Cunku Turkiye gelisiyor. Bizim hazirladigimiz kataloglar P dergisi sanat ve kultur alanindaki diger dergiler medyanin katkilari bunlarin yani sira globallesen dunya ile Bati’da olan sanatsal hareketliligin Turkiye’den de izlenebilmesi... Tum bunlar burjuva kesiminin koleksiyonerlige ilgi duymasina bir nevi oykunmesine neden oluyor. Bu bir surec. Turkiye bu sureci fazla zaman kaybetmeden yasamali ve asmali. Sanat eserleri yatirim amacli olarak da toplaniyor degil mi? Bence eser biriktirmekle koleksiyon yapmak arasinda cok ciddi bir fark var. Koleksiyonerlikte belli bir disiplin belli bir bilimsellik elbette ki zevk ve para ama muhakkak ask ve heyecan lazim. Bir koleksiyonerin parasi asla bitmez. Sinirsiz zengin olur anlaminda degil. Ama cok degerli bir sey buldugunda veya kendi koleksiyonunu zenginlestirecek bir eser ile karsilastiginda ben oyle gercek koleksiyonerler gordum ki arabasini satip istedigi o eseri mutlaka aliyor. Babadan ogula... 1881 yilinda dogan Yervant Portakal Kapalicarsi’da antikacilik yapiyor saray muzayedeleri duzenliyordu. 1915 dogumlu Aret Portakal antikacilik ve muzayedecilik meslegini babasindan devraldi. Raffi Portakal onceleri psikoloji okumak baska alanlara kaymak istese de baba mesleginden pek uzak kalamadi. Bir sure babasinin yaninda calistiktan sonra 1973’te kendi magazasini acti sonra da Portakal Kultur ve Sanat Evi’ni kurdu. Bu birikimi asmak zor Raffi Portakal’in tek kizi Maya Portakal henuz 18 yasinda. Ancak 100 yillik Portakal Imparatorlugu’nun veliaht prensesi olarak muzayedelerde kursuye cikmaya basladi bile. 12 yildir piyano calan seramikle ilgilenen Maya Portakal onumuzdeki gunlerde iletisim okumak icin Paris’e gitmeyi planliyor ama Mutlaka geri donecegim diyor. Maya’ya gore arkasinda muthis bir birikim var: Bu hem buyuk bir destek hem de asilmasi guc bir hedef. Sezonun ilk muzayedesi bugun... Portakal Sanat ve Kultur Evi sezonun ilk muzayedesini bugun 15.00’te duzenliyor. 2002 Ilkbahar Muzayedesi Istanbul’da Conrad International Hotel’de yapilacak. Tel: (0212) 225 46 37