ABD Kongresi’ne bağlı Tom Lantos İnsan Hakları Komisyonu, Azerbaycan’daki insan hakları ihlallerine ilişkin özel bir oturum gerçekleştirdi. Oturumda, Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’da uyguladığı etnik temizlik, Ermenilere yönelik sistematik baskılar ve Bakü’de hukuka aykırı şekilde tutulan Ermeni savaş esirleri ve siyasi mahkumlar detaylı şekilde ele alındı.

Toplantıya başkanlık eden Temsilciler Meclisi üyesi Chris Smith, Ermeni esirlerin serbest bırakılması, Ermeni kültürel mirasının korunması ve Karabağ Ermenilerinin geri dönüş hakkının savunulması gerektiğini vurguladı. Smith, ayrıca Azerbaycan’a yönelik siyasi ve ekonomik yaptırımlar içeren Azerbaycan Demokrasi Yasası’nı yeniden Kongre gündemine taşıyacağını ifade etti.

Smith’in gündeme getirdiği bir diğer önemli konu, Azerbaycanlı yetkililere yönelik Global Magnitsky Yasası kapsamında uygulanabilecek bireysel yaptırımlar oldu. Bu çerçevede, insan hakları ihlallerine karışan kişilerin sorumlu tutulmasının ve ABD’nin bu konuda kararlı tutum sergilemesinin gerekliliği vurgulandı.

Oturumda, ABD’nin Ermeni esirlerin serbest bırakılması sürecine en üst düzeyde müdahil olması gerektiği ve konunun Dışişleri Bakanlığı nezdinde öncelikli hale getirilmesinin önem taşıdığı belirtildi. Bu bağlamda, meseleye insan hakları perspektifinden yaklaşan Amerikalı yetkililerin dikkatinin çekilmesi hedeflendi.

Toplantıya katılan eski Dağlık Karabağ Devlet Bakanı Artak Beglaryan, Azerbaycan’ın üç yıl boyunca abluka, saldırılar ve lider kadroların kaçırılması yoluyla Karabağ’daki Ermeni nüfusu sistematik şekilde soykırıma maruz bıraktığını ifade etti. Ayrıca Ermeni kültürel mirasına yönelik yıkımın ve kurumsallaşmış Ermeni düşmanlığının bu süreci pekiştirdiğini dile getirdi.

Ruben Vardanyan’ın avukatı Jared Genser de müvekkilinin hukuka aykırı şekilde Bakü’de tutuklandığını ve 40’tan fazla sahte suçlamayla yargılandığını belirtti. Vardanyan’ın davasının kapalı kapılar ardında ve savunma hakkı tanınmadan sürdürüldüğü, bunun ise temel adalet ilkelerine aykırı olduğu ifade edildi.

Genser, yalnızca Vardanyan’ın değil, en az 23 Ermeni’nin benzer şekilde uydurma suçlamalarla mahkûm edildiğini ve yüzlerce kişinin zorla kaybedildiğini belirterek, Azerbaycan’ın yürüttüğü sistematik baskı politikasına dikkat çekti. Oturumda, uluslararası toplumun bu duruma sessiz kalmaması gerektiği yönünde ortak bir kanaat oluştu.