Ermeni Soykırımı'nın 109. yıldönümü aynı zamanda önemli bir içerik unsuru da barındırıyor. Tarihçi Armen Petrosyan, Ermeni Soykırımı'nın 109’uncu yıldönümünün yeni içeriği hakkında Ermenihaber.am ile konuştu.

"Maalesef! Bugün, Ermeni Soykırımı'nın 109. yıldönümü, dünya genelindeki Ermeniler için sadece sıradaki anma günü değil. Sembolik bir gün olmanın yanı sıra, aynı zamanda, içerik bakımından önemli bir bileşen içermektedir; çünkü geçen yıl Ermeni halkı bir kez daha yeni soykırım gerçeğiyle yüzleşti. Petrosyan’ın sözlerine göre sıradaki jeopolitik deprem döneminde, binlerce yıl boyunca farklı tarihsel dönemlerde tarihi vatanlarında birçok imtihanı aşan Artsakh Ermenileri vatanından tamamen yoksun bırakıldılar.

Ona göre, uluslararası tanıma, kınama ve Ermeni Soykırımı'nın hukuki sonuçlarının kaydedilmemesi kesinlikle öncelikle Ermenistan ve Ermeni halkının başarısızlığıdır, ancak tüm insanlık için ciddi sonuçlar doğuruyor aynı zamanda. Bunun açık kanıtı Türkiye'nin devamı olarak kabul edilen Azerbaycan temsilcileri tarafından, 1980'lerin sonları ve 1990'ların başlarında Artsakh'ta, Azerbaycan’ın birçok yerleşim yerinde, yerel Ermeni nüfusa karşı sistematik saldırılar, cinayetler ve etnik temizliklerin gerçekleştirilmesiydi.

Tarihçi Petrosyan, ayrıca şunları kaydetti:

"Bu hedeflenmiş politika 2020'de zirveye ulaştı. 44 günlük savaş ve özellikle 2023 Eylül-Ekim saldırısı bunun ifadesiydi. İlkinde, Hadrut, Şuşi ve tarihi Ermeni Artsakh'ın diğer bölgeleri etnik temizliğe uğradı ve 3 yıl sonra, tüm Artsakh aynı kaderi paylaştı. Bu tam bir cezasızlık sonucuydu ve Türkiye'nin aynı cezasızlıkla Suriye ve Irak'ta 2010'ların tamamında benzer operasyonları gerçekleştirmesine veya desteklemesine yol açtı. Bu, tarihsel olarak Ermeniler tarafından yerleşim yapılmış Kessab şehrine Türkiye destekli militanların saldırısının canlı bir örneği oldu. Bu, tarihle ilgili depopülasyonun sonuçları olan benzer bir operasyondu."

Uzman, tüm bunların bir kez daha Ermeni Soykırımı hakkında eşdeğer bir hukuki sonuca bağlamanın, Ermeni halkının bu bölgedeki barışçıl ve güvenli seyrinin anahtar faktörlerinden biri olduğunu kanıtladığını vurguluyor ve bu yönde yapılan çabaların zaman sınırlaması olmaksızın durmaması gerektiğini belirtiyor.

Türkiye-Ermenistan uzlaşma sürecinin Ermeni Soykırımı'nın tanınması üzerinde olası etkisi hakkındaki soruya yanıt olarak, Petrosyan şunları söyledi:

"Tabii ki, bir etkisi var. Ve bu soruyla ilgili olarak, daha önce ifade ettiğim görüşümü tekrarlamak zorundayım. Buna göre, Ermeni Soykırımı'nın tanınma sürecinin içeriği aynı anda birkaç boyutta bulunur: siyasi, hukuki, ahlaki, vb. Sıklıkla diğer ikisine ağırlık veren ilk madde, genellikle dünya ve Türkiye arasındaki ilişkilerin katmanlarını, birçok ülkenin ve kendi milliyetinden Ermeni vatandaşlarının ilişkilerini dokunurken, sürecin ahlaki ve hukuki yönleri genellikle Ermeni halkına, onun üç parçasına başvurur. Ve elbette, resmi Ankara, Türk-Ermeni ilişkilerinin düzenlenmesine ilgi duyan başlıca dış aktörlerin davranışını daha yönetilebilir hale getirmek için açıkça durgun bir süreç yoluyla Soykırım'ın politik bileşeninin etkisini mümkün olduğunca azaltmaya çalışır.

Uzmanın gözlemine göre, soykırım sorunu Ermeni halkı için çoğunlukla ahlaki, hukuki ve, daha önce belirttiğim gibi, güvenlik boyutlarındadır. Son hedefi adaletin zaferi, soykırım devletinin halefi tarafından suçun tanınması, ve sorumluluktur.

Tarihçi sözlerine bu şekilde devam etti:

“Bu kesinlikle son derece zor bir süreçtir, özellikle Türkiye’nin kararlı inkarı ve birçok diğer nesnel engelle karşı karşıya kalıyoruz, ancak bunun için zaman sınırlaması yoktur. Ermeni halkının tüm kuşaklarının soykırıma uğrayan akrabalarının anısını yaşatması, tüm dünyaya, insanlığın yeni kuşaklarına, Ermeni halkının milli trajedisinin derslerini anlatmaya devam etmesi, akrabalarına minnettarlık göstermesi ve yeni soykırımları önleme sürecine katkıda bulunması ve özellikle kendi halkımıza katkıda bulunması gerekiyor.”