1915 tehciri sırasında Anadolu’dan Fransa’ya kaçmak zorunda kalan ve burada Nazilere karşı savaşırken 21 Şubat 1944'te 22 yoldaşı ile birlikte kurşuna dizilen Ermeni devrimci Manuşyan yarın Pantheon’a gömülecek.

Fransa’da Nazi işgaline karşı savaşan komünist direniş hareketinin en önemli isimlerinden olan Adıyamanlı Ermeni devrimci Misak Manuşyan Paris’te ünlülerin anıt mezarlarının bulunduğu Pantheon mezarlığına gömülecek. Manuşyan, anıt mezara defnedilecek ilk yabancı ve Komünist direnişçi olacak.

Eşi Melinee ile birlikte Ivry Mezarlığı'ndan Pantheon’a defnedilecek Manuşyan için düzenlenecek devlet töreni pek çok kanaldan canlı yayınlanacak. Törene Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın da katılacağı açıklandı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Manuşyan’ın Pantheon’a gömülmesi kararını 19 Haziran 2023 tarihinde imzalamıştı. Macron, ünlü direnişçinin anıt mezara defnedilmesiyle ilgili yaptığı açıklamada cesaretini övdüğü Manuşyan'ın Fransa'nın "evrensel değerleri” olan özgürlük, eşitlik ve kardeşliği somutlaştırdığını kaydetmişti. Macron, Manouchian'ın naaşının 21 Şubat 2024'te diğer 8 direniş kahramanı ile birlikte Panthéon'a alınacağını eklemişti.

PANTHEON’DAKİ İLK KOMÜNİST
Fransa’da ülke tarihinde önemli rol oynayan kişiler cumhurbaşkanı kararnamesiyle anıt mezarlarının bulunduğu Pantheon’a defnedilebiliyor.

Pantheon’da, Marie Curie, Pierre Curie, Victor Hugo, Alexandre Dumas gibi Fransa tarihinde iz bırakmış ünlü şahsiyetlerin anıt mezarları bulunuyor.

ADIYAMAN’DAN PARİS’E
Misak Manuşyan 1906'da Adıyaman Besni'de doğdu. 1915 tehciri sırasında ağabeyi Garabed'in dışında ailenin diğer fertleri hayatını kaybetti.

Bölgede bir süre ailesinin tanıdığı Kürt ailenin himayesinde yaşadıktan sonra savaşın bitmesinin ardından kardeşiyle birlikte Fransız yönetimindeki Suriye'de bir yetimhaneye gönderildi.

KOMÜNİST BİR PARTİZAN
Fransa'ya gitmek için daha sonra buradan ayrılan Manuşyan 1925’te göçmen olarak geldiği Fransa’da önce Marsilya'ya ardından da Paris'e yerleşti.

Manukyan, 2 Dünya Savaşı’nda Komünist Parti’nin saflarında mücadeleye başladı.

Citroen fabrikasında çalışmaya başlayan Manuşyan, bununla birlikte edebiyatla ilgili bir dergide Fransa'da Ermeni kültürünün korunmasıyla ilgili çalışmalar yaptı. Devrimciliğinin yanında şair kimliğiyle de tanınıyor.

Nazi işgali sırasında yabancı direnişçilerin liderliğini yapan Manukyan, Alman güçlerine karşı sabotaj eylemleri gerçekleştirdiği biliniyor.

NAZİLER KURŞUNA DİZDİ
Manukyan, 21 Şubat 1944 tarihinde Naziler tarafından yakalanan direniş örgütünün yabancı üyeleriyle birlikte kurşuna dizilerek öldürülmüştü.

Nazilere karşı göçmen işçilerden oluşan bir partizan grubun askeri önderi oldu. 22 arkadaşıyla birlikte kurşuna dizildi ve bu haber Nazilerin duvarlara astığı afişlerle halka duyuruldu. "Uyanık Olalım" adlı şiiri göçmen işçilere ithafen yazılmıştır.

MELİNE EŞİ GİBİ KOMÜNİSTTİ
Eşi gibi komünist bir devrimci olan Mélinée Manuşyan (Meline Asaduryan) ise 1913'te İstanbul'da doğdu. Çocukluk yıllarını ablası Armen'le birlikte Adapazarı ve Yunanistan'daki yetimhanelerde geçirdi. İki kardeş 1926 yılında Marsilya'ya, oradan da Paris'e göç etti. 1935'te Misak Manuşyan ile tanışan Meline birlikte II. Dünya Savaşı sırasında direniş hareketine katıldı.

Misak'ın tutuklanmasından sonra "Jacqueline Albertini" takma adıyla Direniş saflarında kalmayı sürdürdü. Savaş sona erince Ermenistan'a yerleşti ve öğretmenlik yaptı. 17 yıl sonra tekrar Fransa'ya döndü. Fransa'nın özgürlük mücadelesine sunduğu katkılar, François Mitterand tarafından verilen Légion d'honneur nişanıyla ödüllendirildi. 76 yaşında 1989'da, Paris'te öldü, Ivry Mezarlığı'na, Misak Manuşyan'ın yanına gömüldü.

23'LER UNUTULMAYACAK
Manuşyan ve enternasyonal yoldaşları kendisi de FKP üyesi olan Louis Aragon’un 1956’de yazdığı, daha sonra Leo Ferre tarafından bestelenecek olan, “Kızıl Afiş” adlı şiirine konu oldu.

Manuşyan ile birlikte öldürülen partizanlar şunlar: İspanyol Celestino Alfonso, Romen Olga Bancic - Joseph Boczov, Fransız Georges Cloarec- Roger Rouxel- Robert Witchitz, İtalyan Rino Della Negra-Spartaco Fontano-Césare Luccarini- Antoine Salvadori-Amédéo Usséglio, Macar Thomas Elek-Emeric Glasz, Polonyalı Maurice Fingercwajg-Jonas Geduldig-Léon Goldberg-Szlama Grzywacz-Stanislas Kubacki- Marcel Rayman-Willy Szapiro-Wolf Wajsbrot, Ermeni Arpen Lavityan.